«Խաղաղության համաձայնագրի տեքստի 80-90 տոկոսը, արտգործնախարարի՝ ինձ տրամադրած տեղեկություններով, արդեն համաձայնեցված է»,- Բաքվի վերահսկողությանն անցած Շուշիում հայտարարել է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը։ Նա հավելել է, որ Հայաստանին ստիպել են տեքստից հեռացնել Արցախի վերաբերյալ դիրքորոշումն ու տերմինաբանությունը, ինչը ճանապարհ բացեց կարգավորման գործընթացի հետագա զարգացման համար։ Միևնույն ժամանակ, ըստ Ալիևի, «երկու հարց բաց է մնում»։                
 

Մերձավոր Արևելքում իրադարձությունները կարող են զարգանալ մեր և աշխարհի համար վտանգավոր սցենարով

Մերձավոր Արևելքում իրադարձությունները կարող են զարգանալ մեր և աշխարհի համար վտանգավոր սցենարով
09.10.2023 | 14:15

Պաղեստինա- իսրայելական պատերազմը, կատաղի մարտերը Գազայի և հարակից հատվածներում (Իսրայելի հարավ) շարունակվում են, և իրադարձությունները, ցավոք, կարծես զարգանում են մեր և աշխարհի համար վտանգավոր սցենարով: Նկատի ունենք, նախ և առաջ, Իսրայելի հարվածները Լիբանանում գտնվող թիրախներին և պատերազմում Իրանին ներքաշելը:

Այս ամենին դեռ կանդրադառնանք, բայց նախ, որպեսզի ընթերցողը պատկերացում կազմի հոկտեմբերի 7- ի վաղ առավոտվանից սկսված մարտերի մասշտաբայնության, ինտենսիվության, պաղեստինյան իսլամիստական ՀԱՄԱՍ շարժման՝ վերջին տարիներին մեծացած ռազմական կարողությունների, ինչպես նաև նրա մարտիկների ոգու արիության, խիզախության մասին, ընդգծենք, որ ՀԱՄԱՍ- ին, որը պետություն չէ, այլ ընդամենը կազմակերպություն (հայտնի է նաև որպես շարժում), հաջողվել է աշխարհի հզոր բանակի համարումն ունեցող Իսրայելին պատճառել մարդկային լուրջ կորուստներ:

Ինչպես РБК- ն տեղեկացրեց այսօր (08.10.2023-irates.am) Մոսկվայի ժամանակով 14:55- ին, «Վերջին տվյալներով՝ Իսրայելում ռազմական գործողությունների զոհ է դարձել ավելի քան 600 մարդ, վիրավորվել է գրեթե 2 հազար մարդ, Գազայի հատվածում՝ ավելի քան 300 զոհ և մոտ 2 հազար տուժած» (այլ տեղեկությունների համաձայն՝ վիրավորների քանակը 2000-ը գերազանցում է): Այսինքն՝ մոտ մեկուկես օրվա ընթացքում ՀԱՄԱՍ- ն այն աշխարհ է ճանապարհել 900 իսրայելացու:

Ընդ որում, վերոնշյալ տեղեկությունները դեռ նախնական են և ոչ սպառիչ: Այս առումով նշենք, որ Գազայի հատվածի սահմանից ոչ հեռու գտնվող Իսրայելի Օֆակիմ քաղաքում «Nature Party» երաժշտական փառատոնի տարածք ՀԱՄԱՍ-ի զինյալների մուտք գործելուց հետո միայն այնտեղ շուրջ 300 դիակ է հայտնաբերվել, իսկ փառատոնի մասնակիցներից մոտ 600- ն անհետացած են, ՀԱՄԱՍ-ի մարտիկները նրանց պատանդ են վերցրել: Ժամեր առաջ ՑԱՀԱԼ-ի կայքում հրապարակված այն տեղեկությունը, թե ՀԱՄԱՍ-ի երեկվա հարձակման սկզբից ի վեր զոհված Իսրայելի զինծառայողների թիվը հասել է 57-ի, նույնպես, կարծում ենք, իրականությունը չի արտահայտում:

Համեմատության համար նշենք, որ ռուս- ուկրաինական հակամարտության գոտում ուկրաինական կողմի զոհերի թիվն օրական միջինը 600- 700- ի սահմաններում է: Իսրայելի բանակի զոհված զինծառայողների թվում կան նաև ավագ սպայական կազմի ներկայացուցիչներ՝ մայոր, փոխգնդապետ, գնդապետ:

Նույն աղբյուրի համաձայն՝ «Իսրայելի պաշտպանության բանակը (ՑԱՀԱԼ) հոկտեմբերի 8-ի առավոտյան հայտնել Է ՀԱՄԱՍ-ի մոտ 400 զինյալների ոչնչացման մասին, տասնյակ մարդիկ ձերբակալվել են»:

Երկու կողմերի վիրավորների թվում էլ կան ծանր և ծայրահեղ ծանր վիճակում գտնվողներ: Պաղեստինցի վիրավորների քանակը նույնպես 2000- ը գերազանցում է: Հոկտեմբերի 7-ի երեկոյան Թել Ավիվի շրջանում և Իսրայելի կենտրոնում ընդմիջումից հետո կրկին հնչել են օդային տագնապի ազդանշաններ: «Al Hadath» հեռուստաալիքը հաղորդել է, որ Գազայի հատվածում գործող պաղեստինյան խմբավորումները կրկին հրթիռներ են արձակել Թել Ավիվի ուղղությամբ (150 հրթիռ): Մինչ այդ, ՀԱՄԱՍ- ը հաղորդել էր, որ Իսրայելի տարածքի վրա արդեն 5 հազար հրթիռ է արձակել (այլ տեղեկությունների համաձայն՝ 5000 հրթիռ և արկ)։ Իսրայելը երեկ հաղորդում էր ՀԱՄԱՍ- ի կողմից 2200 հրթիռի արձակման մասին, իսկ այսօր առավոտյան արդեն՝ 3000:

Ինչպես նշել է ռազմավարական հետազոտությունների ռուսական ինստիտուտի Մերձավոր և Միջին Արևելքի կենտրոնի ղեկավար Վլադիմիր Ֆիտինը, Պաղեստինա-իսրայելական հակամարտության գոտում ներկայիս էսկալացիայի մասշտաբները գերազանցում են նախորդներին, դա լայնամասշտաբ սրացում է:

Իսրայելը երեկվանից սկսել է պահեստազորայինների զորակոչը բանակ, երկրի պաշտպանության նախարար Յոավ Գալանտը կարգադրել է «հատուկ դրություն մտցնել թիկունքում» Գազայի հատվածից 80 կմ շառավղով, որը ներառում է նաև Թել Ավիվի տարածքն արվարձաններով: Երկրի հարավային և կենտրոնական շրջանների բնակիչներին խորհուրդ է տրվել մոտ լինել ապաստարաններին և հետևել զինվորականների ցուցումներին: Մարտերի ընթացքում ՀԱՄԱՍ-ի ուժերը մասնակիորեն անցել են Իսրայելի տարածք, նրանք ներկա են երկրի հարավում: Թել Ավիվն այնտեղ բնակչության տարհանում Է հայտարարել։

Իսրայելի բանակն, իր հերթին, հայտնել է, որ վերսկսել է հարվածները Գազայում ՀԱՄԱՍ-ի օբյեկտների ուղղությամբ: Գազայում Իսրայելի բանակի գործողությունը ստացել է «Երկաթե թրեր» անվանումը։ Իսրայելի կառավարության որոշմամբ երկիրը պաշտոնապես անցել է պատերազմական վիճակի, երկրի ռազմա- քաղաքական կաբինետը (անվտանգության կաբինետ) երեկ քվեարկել է Իսրայելում պատերազմ հայտարարելու օգտին: Ի թիվս այլ միջոցառումների, բժիշկներին արգելել են արձակուրդ գնալ կամ արտերկիր մեկնել։

Իսրայելի վարչապետ Բենիամին Նաթանյահուն հայտարարել է, որ երկրի բանակը «օգտագործում է իր ողջ հզորությունը» ՀԱՄԱՍ-ը ոչնչացնելու համար։ Անցած գիշեր նա հայտնել Է պաղեստինյան շարժման դեմ գործողության առաջին փուլի ավարտի և ուժերի մեծ մասի ոչնչացման մասին: Միաժամանակ Իսրայելը սկսել է «հարձակողական փուլը» Գազայի հատվածում, որը, նրա հավաստմամբ, «շարունակվելու է անվերապահորեն և առանց դադարի այնքան ժամանակ, քանի դեռ նպատակները չեն իրագործվել»: Նաթանյահուն նշել է, որ երկիրը երկար և հզոր արշավ կանցկացնի՝ ի պատասխան ՀԱՄԱՍ-ի գործողությունների:

«Բոլոր այն վայրերը, որտեղ գտնվում է ՀԱՄԱՍ- ը չարիքի այս քաղաքում, բոլոր այն վայրերը, որտեղ ՀԱՄԱՍ-ը թաքնվում և գործում է, մենք կվերածենք ավերակների»,- X (Twitter) սոցիալական ցանցում հրապարակված իր ուղերձում սպառնացել է Իսրայելի վարչապետը:

Նա Իսրայելի վրա հարձակումն աննախադեպ է անվանել և հավաստիացրել է, որ այն «այլևս չի կրկնվի»: Կառավարության ղեկավարը հավելել է, որ ՀԱՄԱՍ-ը «դաժան և չար պատերազմ է սկսել՝ ուղղված խաղաղ բնակիչների դեմ», և հավելել՝ «Հաղթելու ենք, բայց գինը բարձր է լինելու»:

Իսրայելի պաշտպանության բանակը, իր հերթին, հայտարարել է, որ «ՀԱՄԱՍ-ը շատ բարձր գին կվճարի»: Գազայի հատվածի հետ սահմանին կենտրոնացած է իսրայելական 4 դիվիզիա և 31 գումարտակ։ Գազայի հատվածում, ինչպես հայտնել են ՄԱԿ-ի Հումանիտար հարցերի համակարգման վարչության հաշվետվությունում, շուրջ 20 000 բնակիչներ ստիպված են եղել լքել իրենց տները և թաքնվել ապաստարաններում Իսրայելի բանակի հարվածների պատճառով:

Թեև Իսրայելը ՀԱՄԱՍ- ի դեմ կիրառում է կործանիչ- ռմբակոծիչներ, ուղղաթիռներ, ԱԹՍ- ներ, ծանր զրահատեխնիկա, այդ թվում՝ տանկեր, այնուհանդերձ, ինչպես նշել է «Times Israel»- ը, ՀԱՄԱՍ-ի հարձակումից գրեթե 30 ժամ անց ՑԱՀԱԼ-ի ուժերը շարունակում են Գազայի հատվածին սահմանակից շրջանների նկատմամբ վերահսկողությունըվերականգնելուփորձերը:

Ավելի վաղ այն մասին, որ ՀԱՄԱՍ- ի զինյալները շարունակում են մարտերը Իսրայելի հարավային շրջաններում՝ Օֆակիմում, Յադ Մորդեխայում, Քֆար Ազայում, Բեերիում, Յաթեդայում, Կիսուֆիմում և Սդերոտում, հաղորդել էր CNN հեռուստաալիքը՝ վկայակոչելով խմբավորման հայտարարությունը: Իսրայելական բանակը նշված բնակավայրերից վերջինն արդեն ազատագրել է:

ՀԱՄԱՍ-ն իր «Ալ-Աքսայի փոթորիկ» ռազմագործողությունը բացատրել է պաղեստինյան տարածքների «օկուպացիայի հանցագործություններին» պատասխանով, իսկ Պաղեստինն իրավիճակի սրման պատասխանատվությունը դրել է Իսրայելի վրա։ ՀԱՄԱՍ-ի ռազմական թևի առաջնորդ Մոհամմեդ Դեյֆը Իսրայելի վրա հարձակումն անվանել է «մեծ հեղափոխության օր»: Նրա խոսքով՝ դա պատասխան էր Երուսաղեմում Ալ-Աքսա մզկիթի պղծմանը։

Թեմային անդրադարձել ենք նաև մեր երեկվա «Իսրայելը բոցերի մեջ է, Մերձավոր Արևելքում այսօր վաղ առավոտվանից կատարյալ պատերազմ է սկսվել» հրապարակմամբ:

Արթուր ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆ

Դիտվել է՝ 7763

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ