«Քաոս ստեղծելու քաղաքականությունը հետևողականորեն իրականացվում է»
21.01.2020 | 00:24
Իշխանափոխությունից հետո հանրապետությունում ստեղծված բարոյահոգեբանական մթնոլորտի մասին զրուցում ենք հոգեբան ԿԱՐԻՆԵ ՆԱԼՉԱՋՅԱՆԻ հետ։
-Տիկին Նալչաջյան‚ իշխանափոխությունից հետո այն տպավորությունն էր‚ թե ամեն ինչ իր տեղը կընկնի‚ կյանքը կզարգանա‚ սակայն հակառակը՝ իշխանափոխության ընթացքում ստեղծված քաոսը ավելի ու ավելի է թեժանում‚ ընդ որում, կարծես թե‚ միտումնավոր է թեժացվում։ Ձեր կարծիքը՝ այս իրավիճակի մասին։
-Իշխանափոխությունից հետո ժողովրդի մի հոծ զանգված սպասումների մեջ էր‚ հատկապես նրանք‚ որոնք ներգրավված էին այդ գործընթացներում։ Բայց ես չէի ասի‚ թե այդ սպասումը համատարած էր։ Շատերը՝ սթափ‚ վերլուծող զանգվածը‚ լուրջ մասնագիտական հանրույթը‚ առանձնապես լավ բանի չէին սպասում։ Այն պրոցեսները‚ որ տեղի էին ունենում Հայաստանում‚ հար և նման էին այլ երկրներում տեղի ունեցած գործընթացներին, և, ի վերջո‚ դրանցից առանձնապես լավ ակնկալիքներ չունեինք։ Բայց ժողովրդի մի մասը համակ սպասման մեջ էր։ Քաոսի ստեղծման հեռանկարը սպասելի էր։ Այն մարդիկ‚ որոնք հարթակին կանգնած էին և հեղափոխություն էին իրականացնում‚ բոլորիս հայտնի էին։ Սա ժամանակակից՝ 20-21-րդ դարերին բնորոշ գունավոր հեղափոխություն էր, դասական հեղափոխության նորմերին չէր համապատասխանում‚ մեզ մոտ տեղի էր ունենում շատ ստանդարտ բան‚ և Փաշինյանի կողքին կանգնած դեմքերն ակնհայտորեն դրսի հետ կապ ունեցող մարդիկ էին։ Այնպես որ, այսօր Հայաստանում արտաքին կառավարում է կատարվում‚ որի հիմնական միտումներից մեկն է ստեղծել կառավարելի իրավիճակ‚ իսկ դա կոչվում է կառավարելի քաոս։ Այնպես որ, զարգացումներն ընթանում են այնպես‚ ինչպես պետք է ընթանային։ Մարդիկ սպասում են թռիչքային փոփոխությունների. եթե նույնիսկ ազգանվեր‚ լուրջ գաղափարախոսությամբ‚ ծրագրերով զինված խումբ եկած լիներ իշխանության‚ էլի ակնթարթային փոփոխություններ ակնկալել հնարավոր չէր‚ բայց ժողովուրդը դրան էր սպասում։ Այդպես չի լինում‚ տնտեսությունը լավ իմացող մարդը հասկանում է‚ որ դրանք գործընթացներ են‚ որոնք ժամանակ են պահանջում։ Մարդկանց թվում էր‚ թե գողերից‚ ավազակներից պետք է փողերը վերցնեին‚ բերեին իրենց բաժանեին։ Դրանք իրականությունից շատ հեռու բաներ են։ Նրանք‚ որոնք դրական փոփոխությունների հույս են ունեցել‚ այսօր մոմի լույսով դրական տեղաշարժեր են փնտրում։ Եվ եթե մոմի լույսով փնտրես‚ ինչ-որ բան կգտնես‚ օրինակ‚ թոշակների մոտ 10 տոկոս բարձրացում‚ ասֆալտապատում և այլն։ Մարդիկ սկսում են կառչել այդ փոքրիկ դրականից‚ որպեսզի հանկարծ սխալված դուրս չգան։ Մարդու համար շատ դժվար է խոստովանել‚ որ ինքը խաբվել է։ Հիմա մարդիկ կառչում են այդ փոքր բաներից‚ բայց դրա կողքին մենք տեսնում ենք մեծ ավերածություն։ Օրինակ‚ երեխայի ծննդյան միանվագ նպաստը բարձրացնում են‚ բայց, զուգահեռ, ծննդատներ են փակվում։ Քաոս ստեղծելու լավագույն ձևն անորոշ վիճակ ստեղծելն է։ Հասարակ մարդը երբ դիտարկում է այս ամենը‚ չի հասկանում ծնելության խնդրի վերաբերյալ պետական քաղաքականությունը։ Եթե ծննդատներ ես փակում‚ մարդիկ խնդիրներ են ունենալու‚ հերթական անգամ հիասթափվելու են‚ արտագաղթ է տեղի ունենալու։ Եթե երեխաներ չծնվեն‚ մանկապարտեզները կփակվեն. դա մի ամբողջ շղթա է։ Եվ սա` պատերազմող երկրի պայմաններում։ Նման քաղաքականությունն իսկական քաոս է առաջացնում մարդկանց հոգիներում‚ սրտերում‚ մարդկային հարաբերություններում և այլն։ Քաոս է՝ որ կողմ նայում ես։ Այնպես որ, քաոս ստեղծելու քաղաքականությունը հետևողականորեն իրականացվում է։
-Տիկին Նալչաջյան‚ ընդամենը 1,5 տարում հասարակության մեջ արմատավորվեցին ատելությունն ու անհանդուրժողականությունը։ Հոգեպես առողջ մարդուն կամ հասարակությանը հնարավո՞ր է նման ձևով մանիպուլացնել։
-Ես չեմ կարծում‚ թե հասարակությանն այս ամենին նախապատրաստելը 1,5-2 տարվա պատմություն ունի։ Ժամանակակից հիբրիդային պատերազմներում մեծ դեր է կատարում հոգեբանական բաղադրիչը։ Գոյություն ունի նախապատրաստում մշակույթով մեթոդը։ Որպեսզի ժողովրդին հեշտ թյուրիմացության մեջ գցես‚ կառավարելի դարձնես‚ պետք է նրա կրթական‚ վերլուծական մտքի մակարդակը ցածր լինի։ Կրթական բարձր ցենզ ունեցող‚ վերլուծող մարդիկ հեշտ չեն ընկնում էմոցիաների ծուղակը։ Կարող են ընկնել‚ եթե շեշտված էմոցիոնալ‚ ներշնչվող մարդիկ են‚ բայց մեծ մասամբ հարցերի մեջ կողմնորոշվող մարդկանց դժվար է կառավարել։ Հիմա մեր ժողովրդի նախապատրաստումը վաղուց էր սկսված։ Հասկացե՞լ են դա նախորդ իշխանությունները‚ թե՞ մատների արանքով են նայել այդ ամենին‚ չեմ կարող ասել։ Տարիներ շարունակ մտավորականությունը բարձրաձայնել է‚ որ բթացնող սերիալները‚ ռաբիս երաժշտությունը‚ օտար մշակույթի ներմուծման հարցերը մտածված‚ հեռուն գնացող նպատակ ունեն։ Տափակ հումորը‚ խեղկատակությունները տարիների ընթացքում իջեցրել են ժողովրդի մակարդակը, թուլացրել հասարակության վերլուծական կարողությունները։ Իսկ նման իրավիճակներում մտքի աշխատանքը պետք է արթուն լինի։ 2008 թվականի հայտնի գործողությունների ժամանակ ես առաջին անգամ օգտագործեցի մանիպուլյացիա բառը‚ այն ժամանակ մեծ թիրախի տակ հայտնվեցի‚ որից հետո շատ բան իմ կյանքում վատ իմաստով փոխվել է։ Հիմա ամեն երկրորդ մարդն օգտագործում է այդ տերմինը։ Այդ մանիպուլյատիվ մեխանիզմները այնպես նրբորեն են մշակվել‚ որ դժվար է գտնել ծուղակը։ Ես դեմ եմ հեղափոխությամբ տոգորված մարդկանց պիտակավորմանը. եթե դու հրապարակում ես հայտնվում‚ շատ դժվար է չենթարկվել ներշնչումներին։ Օգտագործվել են ներազդման այնպիսի միջոցներ‚ որոնք մարդու հոգեբանական նրբություններն են հաշվի առել։ Մանավանդ եթե մարդիկ մի քիչ ներշնչվող են, կամ կրթական ցենզը ցածր է‚ միանգամից են ընկնում այդ ծուղակը, և վերջում շատ դժվար է լինում հրաժարվել դիրքորոշումից։ Փոքր մարդն իր տանը նստած‚ գնացել երկրի վարչապետ կամ նախագահ է պաշտոնից հանում. դա մարդուն մի տեսակ կարևորության զգացում է ներշնչում։ Բայց ի՞նչ է լինելու հետո։ Մենք բոլորս էլ դժգոհություններ ունեցել ենք նախկինում‚ ես ինքս էլ միշտ բարձրաձայնել եմ այդ մասին, բայց երբ ինչ-որ մեկը գալիս‚ քեզ նոր բան է առաջարկում‚ պետք է հասկանաս` ինչ կա հիմքում։ Ախր 2018-ի գարնան իրադարձությունների ընթացքում չէր հասկացվում‚ թե այդ մարդիկ ինչ են առաջարկում։ Որևէ ծրագրային բան չկար։ Այնպես որ, սպասելի էր այն‚ ինչ այսօր տեղի է ունենում։ Եվ շատ ցավալի է‚ որ մարդիկ օրեցօր այնպիսի ինֆորմացիա են ստանում‚ որ անընդհատ ցնցումների մեջ են հայտնվում։
-Մենք այսօր կորցրել ենք կարևորն անկարևորից զանազանելու կարողությունը։ Ի՞նչ խորհուրդ կտաք մեր ընթերցողներին‚ որպեսզի սթափ լինեն‚ անկարևորի հետևից ընկնելով՝ անդառնալի կորուստներ չունենան։
-Եթե մարդն ինչ-որ բանի մեջ վստահ է‚ քարացած պատկերացումներ ունի‚ նրան սթափության կոչ անելը միշտ չէ‚ որ արդյունավետ է։ Հիմա տեսնում ենք‚ որ հասարակությունն աստիճանաբար արթնանում է։ Իմ դիտարկումներով‚ համենայն դեպս‚ այդպես է‚ մարդիկ սկսում են հասկանալ‚ որ այն չէ‚ ինչին իրենք սպասում էին։ Մարդիկ պետք է բախվեն իրականությանը‚ իրենք իրենց համար բացահայտեն եղելությունները։ Մարդիկ սթափվում են‚ երբ իրենք են հարվածը ստանում։ Եվ ամեն օր մարդկանց մի խումբ‚ որոշակի շերտ սթափվում է։ Ցավալի է‚ որ կորուստների գնով ենք սթափվում։ Նույնիսկ այն մարդիկ‚ որոնք ասում էին` թողեք աշխատեն‚ մի տեսակ լուռ են‚ քանի որ տեսնում են` արվող քայլերը մեղմ ասած կառուցողական չեն‚ ինչի՞ն սպասեն։ Եվ ցավոք‚ էմոցիաների արտահայտման ձևը‚ ոճը շատ է իջել։ Օգտագործվող բառամթերքն ուղղակի անհանդուրժելի է։ Մի տեսակ վակխանալիա է ստեղծվել։ Զազրախոսությունը‚ լկտի արտահայտությունները շատ հանգիստ են ասվում։ Սոցցանցային տիրույթն էլ դա թույլ է տալիս։ Շփման կուլտուրայի մեծ հետընթաց կա։
Զրուցեց
Լիլիթ ԳԱԲՐԻԵԼՅԱՆԸ
Մեկնաբանություններ
Ասում են...
.
.
-
Ասում են Ռուսաստանի նախագահ Պուտինը Զանգեզուրի միջանցքի մասին ոչ մի նոր բան չի ասել Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից հետո, որն ավարտվել է 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությամբ։ Միևնույն ժամանակ, հայտնի չէ, թե այս հարցում Հայաստանը, Ադրբեջանը, Իրանը, Ռուսաստանն ու Թուրքիան ինչպես են «ընտելանալու» միմյանց:
-
Ասում են… Ռուսաստանի տարածքին հեռահար ճշգրիտ զենքերով հարվածներ հասցնելու հնարավորություն ՈՒկրաինայի ԶՈՒ-ն չունի, հետևաբար, եթե հայտարարվում է, որ ՈՒկրաինային թույլատրվում է նման հարվածներ հասցնել, ապա դա նշանակում է, որ ՆԱՏՕ-ն ուղիղ մտնում է կոնֆլիկտի մեջ Ռուսաստանի հետ
-
Ասում են… Վլադիմիր Պուտինի այցն Ադրբեջան պատմական իրադարձություն էր, քանի որ այն նշանավորեց Հարավային Կովկասում Ռուսաստանի գլխավոր դաշնակցի փոփոխությունը։ Ավելի քան 30 տարի Հայաստանն այդպիսի դաշնակից էր, բայց հիմա որոշել է անցնել Արևմուտքի կողմը՝ ներառյալ Ֆրանսիան, ԵՄ-ը և ԱՄՆ-ը
-
Նիկոլն արգելել է իրեն նկարել Արարատների ֆոնին Ըստ մերձնիկոլական շրջապատից տարածվող լուրերի` կապիտուլյանտ ոչնչությունը հրահանգել է իր աշխատակազմի լուսանկարիչներին և օպերատորներին իրեն չպատկերել Արարատ լեռների ֆոնին:
-
Ասում են… Մի շարք երկրներում, ցավոք, նաև Հայաստանում մեծ խանդավառություն չկար այն հարցում, որ Ռուսաստանն ինչ-որ կերպ վերահսկեր Հայաստանով լոգիստիկ ճանապարհը Նախիջեւանի և Ադրբեջանի հիմնական տարածքի միջև։ Այստեղ, նախ և առաջ, Թուրքիայի շահն է
-
Ասում են… Ես հստակ ասել եմ՝ նյութական որևէ ակնկալիք, կլինի կազմակերպություն կամ անձ, եթե ինքը ներգրավված է այս շարժմանը, չի կարող ունենալ, սկսած ինձնից, փոխարենը՝ մենք բոլորս կստանանք Հայրենիք ու Պատիվ
-
Ասում են… Հիմա մենք բավականին բարդ շրջան ենք ապրում մեր բարեկամ, եղբայրական Հայաստանի հետ հարաբերություններում։ Դա նույնիսկ ավելին է, քան եղբայրականը, քանի որ այստեղ ավելի շատ հայեր են ապրում, քան՝ բուն Հայաստանում
-
Ասում են Մարտի 8-ից առաջ Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի դեսպանատները զգուշացնում էին իրենց քաղաքացիներին զգույշ լինել Մոսկվայում՝ չասելով, թե ինչ է կատարվում
-
Ասում են… Իհարկե, Բրյուսելը շահագրգռված է Հայաստան-ՀԱՊԿ կապի թուլացմամբ, իսկ Դաշինքի պաշտոնական խոսնակները մեկ անգամ չէ, որ հանրային լավատեսություն են հայտնել ՆԱՏՕ-ի հետ մերձեցման Հայաստանի հեռանկարների վերաբերյալ
-
Ասում են…
Ափսոսում ենք, որ ՀՀ ղեկավարությունը, ըստ ամենայնի, գիտակցված որոշում է կայացրել՝ վարել ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների հետևողական վատթարացման, Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած ամեն ինչում Ռուսաստանին մեղադրելու գիծ։ Դա, իհարկե, հարիր չէ դաշնակցային հարաբերություններին
-
Ասում են Պաղեստինյան ՀԱՄԱՍ-ը 10-20-100 անգամ ավելի քիչ զենք ունի, քան ունեին Լեռնային Ղարաբաղի հայերը և ադրբեջանական բանակը իսրայելական բանակը չէ։ Թող Հայաստանում մտածեն։
-
Ասում են… Որոշ երկրներ փորձում են խաթարել ԱՊՀ անդամների օրինական իշխանությունը, ավանդական արժեքները և իրավիճակն ամբողջությամբ: Անհրաժեշտ է կանխարգելիչ աշխատանք՝ ԱՊՀ երկրների անվտանգության ապահովման համար։
-
Ասում են… Ռուսաստանը և Բելառուսը օգուտ չունեն իսրայելա-պաղեստինյան հակամարտությունից: ՈՒ՞մ է այն ձեռնտու Մեզ ու ռուսաստանցիներին կշտամբում են «Ձեռնտու է Ուկրաինան հետին պլան է մղվել» Լսեք, եկեք անկեղծ լինենք այն, որ մեր մասին սկսել են ավելի քիչ խոսել, թերևս, վատ չէ: Բայց ո՛չ այդ գնով։ Մարդիկ են զոհվում։ Ինչի՞ վրա ենք ուրախանալու։
-
Ասում են…
Աշխարհում արևմտյան ազդեցությունը հսկայական ռազմաֆինանսական բուրգ է, այն իրեն պահելու համար անընդհատ նոր «վառելիքի» կարիք ունի՝ ուրիշներին պատկանող բնական, տեխնոլոգիական, մարդկային ռեսուրսներ
-
Ասում են…
10 ամսվա շրջափակումից հետո՝ սեպտեմբերի 19-ին, ադրբեջանական զինված ուժերը դաժան հրետակոծության ենթարկեցին Լեռնային Ղարաբաղը։
Սիրտս կոտրվում է, երբ իմանում եմ Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված և Հայաստան զանգվածաբար փախչող հազարավոր հայ ընտանիքների ցավի, կորստի, մարդու իրավունքների կոպիտ խախտումների մասին:
Տարածաշրջանային
