Էներգետիկ շուկաների պարադոքսը՝ չնայած ցածր գներին, ամերիկացիները մեկը մեկի հետևից շահագործման են հանձնում նոր հանքավայրեր՝ սադրելով ՕՊԵԿ-ի նավթային կարտելին և անցկացնելով շուկայյի յուրօրինակ զտում: Ցածր գների լավագույն դեղը ցածր գներն են: Այդ դեպքում շուկան ինքնամաքրվում է: Դա շուկայական հիմնական կանոններից մեկն է: Եթե որոշակի ապրանքի գները մնում են ցածր մակարդակում, վաճառողները շուկան լքում են: Եթե առաջարկը նվազում է, գները ինքնաբերաբար բարձրանում են: Բայց հիմա այդ ինքնաբերաբարը էներգետիկ շուկաներում չի աշխատում: Թեպետ նավթի գները 50 դոլարից շատ ավելի ցածր են, ԱՄՆ-ի նավթարդյունահանող ընկերությունները մշտապես մեծացնում են հզորությունները: Անցյալ շաբաթ թերթաքարային նավթարդյունահանող ընկերությունները շահագործման հանձնեցին ևս երկու նոր նավթահոր:
Ակտիվ սարքավորումների թիվը հասել է 765-ի, դա առավելագույնն է 2015-ի ապրիլից: 2016-ի մայիսից նրանց թիվը մեծացել է կրկնակի (316-ից հաշված): Իսկ նավթի գները էական փոփոխություն չեն ունեցել: «Նավթային շուկայի զտումը, ավելի շուտ, ուշ կկայանա»՝ կարծում է Մայքլ Պոուլսենը՝ Global Risk Management հետազոտական կենտրոնի փորձագետը:
Մի կողմից` էներգետիկ ընկերությունները հույս ունեն, որ նավթի համաշխարհային պահանջարկը նորից կմեծանա: Հաշվի առնելով տնտեսության համաչափ վերականգնումը, այդ ենթադրությունը չափազանց համարձակ չի թվում: Մյուս կողմից՝ արդյունահանող ընկերությունները նշանակալից կրճատել են իրենց ծախսերը: Ընկերությունների համար հանույթը նավթի ցածր գներով էլ է գինը հանում: Հատկապես նրանց համար, ովքեր խաղադրույքը թերթաքարային նավթի վրա են դնում, որը լեռնային հանքանյութից է ստացվում, և այդ տեխնոլոգիաները մշտապես կատարելագործվում են: «Դեռ հնարավոր չէ ասել, թե որ գինը կհանգեցնի առաջարկի ու պահանջարկի հավասարակշռվածությանը,- գրում է Ջեֆրի Քարին՝ Goldman Sachs-ի վերլուծաբանը:- Թերթաքարային արդյունաբերությունը մշտապես զարգանում է և պատասխանատվություն է կրում նավթային ոլորտում նոր աշխարհակարգի համար»: Նրա կարծիքով՝ արդյունաբերության մեջ չափազանց շատ են սարքավորումների մեջ արվող ներդրումները, որ հանույթն առավել արդյունավետ է դարձնում և խոչընդոտում է սնանկացումներին: Նա համարում է, որ նավթի գինը բարելի դիմաց 40 դոլարից էլ կարող է իջնել, նախքան շուկան կզտվի: Հիմա Brent նավթը վաճառվում է 48,91 դոլարով, WTI՝ 47 դոլարից ցածր:
Սա սադրանք է ՕՊԵԿ նավթային կարտելի առնչությամբ: Մայիսի վերջին ՕՊԵԿ-ի անդամները պայմանավորվել են երկարացնել հանույթի կրճատումը և գործընթացի մեջ են ներգրավել Ռուսաստանին՝ աշխարհի ամենամեծ նավթաարդյունաբերող երկրին: Նպատակը շուկայի գերհագեցվածությունը կրճատելն էր: Հիմա պարզվում է, որ դա քիչ է: Միլիարդավոր դոլարները օգնել են ԱՄՆ-ի թերթաքարային արդյունաբերությանը կոտրել կարտելի իշխանությունը և շուկայի բոլորովին այլ կարգի զտում անցկացնել:
Խոլգեր ՑՇԵՊԻՏՑ, Die Welt
Հ.Գ. Եթե այս ամենը ճիշտ է, ռուս-ամերիկյան հարաբերությունները նոր ճգնաժամ են ապրելու: Պատահական չէ, որ Վարշավա այցի ժամանակ ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը եվրոպացիներին առաջարկում էր անցնել թերթաքարային էներգակիրների: Չի բացառվում, որ Եվրոպան իսկապես հեղափոխություն անի էներգակիրների շուկայում: Խնդիրը ԱՄՆ-ից Եվրոպա նավթը հասցնելն է:
Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ