«Ռազմական իրավիճակի փոփոխությունը պահանջում է նոր ճշգրտումներ»

Պատերազմական վերջին իրադարձությունները ստիպեցին կրկին հետ նայել և հասկանալ, թե որտեղից է սկսվել մեր պետության սխալը։ Այսօր արդեն գաղտնիք չէ, որ պատերազմի մեջ գտնվող երկիրը՝ Հայաստանը, չունի զարգացած ռազմական արդյունաբերություն, էլ չենք խոսում տնտեսության մասին։ Արդյոք մենք իրավունք ունեի՞նք հույսներս դնելու այս կամ այն պետության վրա զենք ձեռք բերելու հարցում, եթե ինքներս գրեթե ոչնչացրինք մեր ռազմաարդյունաբերական համալիրը։ Այս և մի քանի այլ կարևոր հարցերի շուրջ զրուցեցինք Հայրենական ապրանք արտադրողների միության նախագահ, Հանրային խորհրդի անդամ ՎԱԶԳԵՆ ՍԱՖԱՐՅԱՆԻ հետ։

-Ես չէի ասի, որ ռազմաարդյունաբերական համալիրը չի գործում,- ասաց մեր զրուցակիցը։- Այն աշխատում է համակարգված և արդյունավետ։ Սակայն ռազմական իրավիճակի փոփոխությունը պահանջում է նոր ճշգրտումներ։ Խոսքը վերաբերում է անօդաչու ինքնաթիռների արտադրության կազմակերպմանը Հայաստանում։ Մենք մի քանի տարի առաջ նման մի քանի սարք արտադրեցինք, բայց, կարծում եմ, այդ ուղղությունը պետք է զարգացնել մեր ռազմաարդյունաբերական ոլորտում։
-Ընդհանրապես, աշխարհը հաշվի է նստում զարգացած տնտեսություն ունեցող երկրի հետ։ Չե՞ք կարծում, որ մեր երկիրը ի սկզբանե ոչ արդյունավետ և ոչ ճիշտ քաղաքականություն իրականացրեց տնտեսության ոլորտում, ինչի պատճառով այսօր խնդիրներ ունենք նաև զենք գնելու հարցում։
-Միանշանակ ճիշտ եք. ունես զարգացած տնտեսություն, կարող ես վարել արդյունավետ արտաքին քաղաքականություն։ Այն, որ տնտեսությունն այս 25 տարվա ընթացքում ցանկալի աստիճանի չենք զարգացրել, փաստ է։ Որդեգրելով ազատ տնտեսական շուկայական քաղաքականություն և ամեն բան թողնելով շուկայի կամքին ու քմահաճույքին, մենք շատ ոլորտներ կորցրինք։ Դրա համար, կարծում եմ, այսօր պետություն և մասնավոր հատված գործառույթը պետք է ավելի արդյունավետ իրականացվի։ Կառավարությունը մշակել է արտահանումը խթանելուն միտված քաղաքականություն. արտահանող-արդյունաբերող կազմակերպություններին տրվում են արտոնյալ վարկեր, դրանց 3 %-ը սուբսիդավորում է պետությունը։ Հիմա մենք այս մոտեցումը, կարծում եմ, պետք է տեղափոխենք նաև ռազմաարդյունաբերական ոլորտ։ Սա կարևոր խնդիր է։ Պետք է նշեմ, որ ռազմաարդյունաբերական ոլորտի զարգացումը գտնվում է նաև Հանրային խորհրդի ուշադրության ներքո։ Պատահական չէ, որ այս խորհրդում ստեղծվել է ռազմաարդյունաբերական հարցերի ենթահանձնաժողով, որում ընդգրկված են ռազմական ձեռնարկությունների մեկ տասնյակից ավելի ղեկավարներ։ Նրանց հուզող հարցերը քննարկվելու են և կներկայացվեն հանրությանը։
-Լավ է, որ Հանրային խորհրդում ստեղծվել է այդպիսի ենթահանձնաժողով, սակայն համաձայնեք, որ ռազմական արդյունաբերությունը զարգացնելու համար լուրջ ֆինանսներ են պետք, ինչն ի զորու չէ լուծելու Հանրային խորհուրդը։ Այս օրերին լրատվամիջոցներն անդրադարձան այն իշխանավորներին, որոնց գրպանները լիքն են։ Չե՞ք կարծում, որ խնդիրը կլուծվի, եթե պետությունը «մտնի» նրանց գրպանը։
-Մենք ունենք ռազմավարական շատ ձեռնարկություններ, խոսքը նաև «Նաիրիտի» մասին է, որի վերագործարկման համար չի բավարարում ընդամենը մի քանի տասնյակ միլիոն դոլար։ Մինչդեռ այդ գործարանի վերագործարկումն ուղղակիորեն կնպաստի տնտեսության աճին։ Մասնավորապես, մեր ՀՆԱ-ն 10%-ով կմեծանա։ Էլ չասեմ, որ գործարանի տարեկան եկամուտը 17 մլն դոլար կկազմի։
-Պարոն Սաֆարյան, Ձեզ ընդհատելով նշեմ, որ ես էլ հենց դա եմ ասում՝ եթե մի խումբ իշխանավորների գրպանները մի թեթև թափ տան, ոչ միայն «Նաիրիտի», այլև շատ ձեռնարկությունների վերագործարկման խնդիրը կլուծվի։
-Ես մի քանի հոգու գրպանների մասին չեմ ուզում խոսել։ Դրա մասին հանրությունը գիտի։ Իմ ասածն այն է, որ ոչ թե մի քանի հոգի, այլ պետությունը պետք է հարստանար, այսինքն՝ այն ռազմավարական ձեռնարկությունները, որոնք շահութաբեր են, պետք է լինեն պետական և ոչ մասնավոր, կամ էլ պետություն-մասնավոր բաժնեմասով պետք է աշխատեն։ Պետություն-մասնավոր գործընկերության քաղաքականությունը մեզ մոտ հաստատվել է 2000 թվից որպես գործիքակազմ, և այն պետք է լիովին աշխատի։ Այսօր մենք ունենք փամփուշտ արտադրող մասնավորեցրած գործարան, որը չի աշխատում։ Պետք է սեփականատիրոջը պարտադրել, և եթե նա չի կարող գործարանն աշխատեցնել, պետք է բարի լինի ընդունել այդ փաստը, պետությունն էլ վերագործարկման նոր ուղիներ գտնի։ Նման շատ օրինակներ կան։ Օրինակ, 8 մլն դրամ էր անհրաժեշտ, որպեսզի պահպանվեր «Կոմետա» գիտահետազոտական ինստիտուտը, որի լուծարման գործընթացը սկսվեց տարիուկես առաջ։ Մինչդեռ, եթե մենք պահպանեինք այս ինստիտուտը, ապա այստեղի գիտական ներուժը ի զորու էր մշակելու հակառակորդի էլեկտրոնային սարքերը հեռավորության վրա խափանելու ծրագիր։ Մենք բազմիցս նման հարցեր բարձրացրել ենք տարիներ շարունակ։ Կարծում եմ, այս չորսօրյա պատերազմը դարձավ լակմուսի թուղթ բոլորիս համար, և սկսած ինձնից, Ձեզնից, ժողովրդից, վերջացրած վերևներով, պետք է փոխվենք։
-Պարոն Սաֆարյան, եկեք տեղերը փոխենք. ես կասեի՝ սկսած վերևներից, վերջացրած Ձեզնով, ինձնով և ժողովրդով։
-Սկսած ամենավերից, վերջացրած մեզնով, պետք է վերափոխենք մեր գործելաոճը պետության նկատմամբ։ Դեռևս Պլատոնն է ասել. «Ես տեսնում եմ այն պետության մոտալուտ կործանումը, որտեղ իրավունքը գտնվում է իշխանավորների քմահաճույքի կամ ձեռքի տակ։ Եվ ես տեսնում եմ այն պետության հզորացումը, որտեղ իշխանավորն օրենքի ծառան է»։ Պետք է վերադառնանք 2005 տարի առաջ ասված այդ ճշմարտությանը։

Զրուցեց Ժասմեն ՎԻԼՅԱՆԸ

Հեղինակի նյութեր

• ՃՇՀԱՀ-ն և Ստավրոպոլի «Հյուսիս-Կովկասյան դաշնային» համալսարանը հեռահար եղանակով ստորագրեցին «Մեծ Կովկաս կոնսորցիում ստեղծելու մասին» համաձայնագիրը
• «Հան­ցա­վոր ան­գոր­ծու­թ­յուն են դրսևո­րում ՀՀ իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րը»
• «Ղա­րա­բա­ղյան խնդ­րի քա­ղա­քա­կան լու­ծու­մը պետք է գտն­վեր այս պա­տե­րազ­մից ա­ռաջ»
• ՃՇՀԱՀ-ի հետ համագործակցության շրջանակներում բացվեց ինտերակտիվ ուսուցման ռուսաց լեզվի առաջին կենտրոնը
• «Դուռ-լու­սա­մուտդ պինդ փա­կիր, ու­րի­շին գող մի հա­նիր»
• Կռա­պաշ­տու­թ­յու­նը քան­դեց Հա­յաս­տա­նը
• «Նո­յեմ­բե­րի 4-ի դրու­թ­յամբ Շու­շիում մեր դիր­քե­րը բո­լոր ա­ռում­նե­րով նպաս­տա­վոր են ե­ղել»
• «Որ­քան հիաս­թափ­ված եմ նախ­կին իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րից, այն­քան էլ հիաս­թափ­ված եմ ներ­կա­յիս իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րից»
• ՃՇՀԱՀ-ն 6 մլն դրամ է փոխանցել «Զինծառայողների ապահովագրության» հիմնադրամին և «Հայրենիքի պաշտպանի վերականգնողական կենտրոն»-ին
• ՃՇՀԱՀ հոգաբարձունների խորհրդի նիստում մեկ րոպե լռությամբ հարգեցին Ղարաբաղի պատերազմում իրենց կյանքը հանուն հայրենիքի զոհաբերած նահատակների հիշատակը
• «Պատերազմ և խաղաղության» նոր տարբերակը․ «վաճառված է» Արցախը, վտանգված է Հայաստանը
• Պա­տե­րազ­մի պայ­ման­նե­րում փաս­տա­թուղթն ին­չու՞ բո­վան­դա­կա­յին փո­փո­խու­թ­յուն չի կրել
• Արդեն ե­րեկ պետք է մե­կու­սաց­վեին և պար­տա­դիր թես­տա­վոր­վեին
• Գեր­շա­հույթ` պա­տե­րազ­մի հաշ­վին
• «Լար­վա­ծու­թ­յան մե­ծաց­մա­նը զու­գա­հեռ ես-ը ա­վե­լի է ձուլ­վում մենք-ին»
• «Հա­յե­րը ոչ միայն լավ գոր­ծա­րար­ներ են, այլև լավ մար­տիկ­ներ»
• ՃՇՀԱՀ-ը 15 մլն 500 հազար դրամ է փոխանցել «Հայաստան համահայկական հիմնադրամին»
• «Մեր ամ­րոց­նե­րի պա­տե­րի տակ լավ ջարդ են ու­տում և ու­տե­լու են»
• ՊԵԿ-ը միանձ­ն­յա՞ է ո­րո­շել
• Վլադ Ասատրյանը միաձայն վերընտրվեց ՃՇՀԱՀ հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ

Մեկնաբանություններ