«Օդից հայանպաստ լուծումներ կամ առաջարկներ չեն ծնվում»

«Իրատեսի» հարցերին պատասխանում է ԱԺ փոխնախագահ, ԵԽԽՎ-ում ԱԺ պատվիրակության ղեկավար ՀԵՐՄԻՆԵ ՆԱՂԴԱԼՅԱՆԸ:

-Երկուշաբթի սկսվում է ԵԽԽՎ հերթական նստաշրջանը: Լիագումար նիստերի օրակարգում ԼՂ հարցի շուրջ ստեղծված իրավիճակն է, մեր պատվիրակությունը պատասխաններ ունի՞ այնտեղ հնարավոր տրվելիք հարցերին:
-Իրավիճակն այնպիսին է, որ ՀՀ ԱԺ պատվիրակությունն ունի բազմաթիվ հարցադրումներ և բարձրաձայնելու հարցեր: ԵԽԽՎ-ում, առաջին հերթին, պիտի հնչեցնենք հարցեր մարդու իրավունքների վերաբերյալ՝ ապրելու իրավունք, խաղաղ բնակիչների պաշտպանվածություն, միջազգային կոնվենցիաների խախտումներ, ռազմական հանցագործություններ: Սա այն իրավիճակն է, երբ ԵԽԽՎ-ն պետք է հստակորեն արտահայտի իր դիրքորոշումը:
-Իսկ եթե ո՞չ:
-Իհարկե, կա, ինչպես նախկինում էր, հերթապահ գնահատականներ տալու տարբերակը, կամ համահավասարության տարբերակը, բայց դա պատիվ չի բերում եվրոպական արժեքների, մարդկային իրավունքների պաշտպանության ջատագով այս կազմակերպությանը: Եթե երեք ամիս առաջ մենք քննարկում էինք կոնֆլիկտի կարգավորման խնդիրը և ասում էինք, որ այդ նպատակով է ստեղծվել միակ միջազգային մանդատ ունեցող ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը, որի առաքելությունն է կոնֆլիկտի կարգավորումը, այսօր Ադրբեջանն իր ագրեսիվ պահվածքով, ահաբեկչական, ԻՊ-ական ոճով ու ԻՊ-ականների ձեռքով կատարված վայրագություններով հարցը բերել է ուղղակիորեն մարդու իրավունքների հարթություն, և հիմա ԵԽԽՎ մանդատի շրջանակներում է իրավիճակը գնահատելու իրավունքը: Կարծում եմ՝ ոչ միայն հարցը պիտի ներառվի օրակարգ, այլև հարցին տրվի իրականությանը համարժեք գնահատական:
-Նկատի ունեք ԵԽԽՎ բանաձևի ընդունո՞ւմը:
-Հարցն ընթացիկ բանավեճի շրջանակներում է քննարկվելու, և այս պահին մեր և ադրբեջանական պատվիրակության կողմից պայքարն ընթանում է վերտառության ձևակերպումների համար: Ըստ ԵԽԽՎ կանոնակարգի՝ ընթացիկ բանավեճի պատճառով կարող է նաև զեկույց նախաձեռնվել:
-Պեդրո Ագրամունդի նախագահությամբ ակնկալո՞ւմ եք տրամաբանական, իրականությանը համարժեք գնահատական:
-Մի պարզունակացրեք: Միայն Պեդրո Ագրամունդը չէ խնդիրը, այլև այն, որ ԵԽԽՎ-ն եվրոպական կազմակերպություններից, թերևս, միակն է, որտեղ խորհրդարանական հարթության մեջ Ադրբեջանն ունի բազմաթիվ աջակիցներ ի դեմս մեծաքանակ թուրքական պատվիրակության, կրոնական և բազում այլ կապերով կապված մի շարք երկրների պատվիրակների: ԵԽԽՎ-ում որոշումները կայացվում են ձայների պարզ մեծամասնությամբ, և այդ պարագայում Ադրբեջանն ի սկզբանե շոշափելի առավելություն ունի՝ մոտ հիսուն ձայնով: Իրականում մեզ դժվարին պայքար է սպասում, ադրբեջանական ստի և կեղծիքի ողջ զինանոցը կիրառվելու է նորից: Բայց առավելապես կարևորում եմ այն գործընթացները, որոնք պիտի ընթանան թե ԵԽԽՎ մարդու իրավունքների պաշտպանի գործունեության, թե միջազգային այլ կազմակերպությունների շրջանակներում:
-Եվրախորհրդարանն իր նիստում իրերին հստակ անվանումներ տվեց, կանի՞ նույնը ԵԽԽՎ-ն:
-Եվրախորհրդարանում տեղի ունեցած քննարկումը, անկասկած, շատ կարևոր և ազդեցիկ էր, Եվրոպայի քաղաքական մեծամասնությունը հստակ արտահայտեց տեսակետը՝ որակելով Ադրբեջանը որպես զինադադարի խախտումը նախաձեռնած, խաղաղ բանակցություններից խուսափող և մերժող երկիր, հնչեցնելով բազմաթիվ առաջարկներ, այդ թվում, որ Ղարաբաղի հիմնահարցի լուծումը ԼՂՀ միջազգային ճանաչումն է: Սա լուրջ առաջընթաց է եվրոպացիների մտածողության մեջ, թեև մենք թանկ ենք վճարում դրա համար: Բայց Եվրախորհրդարանում չկա Ադրբեջան, չկա Թուրքիա, չկան այլք, որ սպասարկում են թուրք-ադրբեջանական շահերը, ուստի իրերն իրենց անուններով կոչելն ավելի հեշտ է, որովհետև թուրք-ադրբեջանական լոբբիի հնարավորությունները մեծ չեն զարգացած ժողովրդավարության այդ դաշտում: ԵԽԽՎ-ում իրավիճակը տարբեր է՝ այստեղ կան ուղղակի շահեր՝ պետությունների, խմբերի, անձերի, որոնց հանրագումարը քվեարկության ժամանակ որակ է դառնում: Այսօր դժվար է ասել՝ կգնա՞ ԵԽԽՎ-ն զեկույցի, թե՞ ոչ: Եթե այո, ի՞նչ տեսք կունենա, որովհետև ԵԽԽՎ մեխանիզմները մեծ հնարավորություն են տալիս հեռանալու բուն խնդրից ու զեկույցի գաղափարից:
-Դատելով համաշխարհային մամուլի արձագանքներից՝ Եվրոպայում սկսել են հասկանալ, որ Հայաստանի և Ադրբեջանի կոնֆլիկտը կդառնա տարածաշրջանի թեժ կետ, և փորձում են բախումները կասեցնել բոլոր հնարավոր տարբերակներով: Այդ գիտակցությունը ԵԽԽՎ-ում ծիլեր կտա՞:
-Քննարկումները ցույց կտան, ընթացիկ շփումները մեր գործընկերների հետ վկայում են, որ անտարբեր գտնվել չեն կարող: ԵԽԽՎ որոշումները խորհրդատվական են, և ԵԱՀԿ-ի, Եվրախորհրդարանի համեմատությամբ մանևրների ավելի մեծ տարածք են թողնում, որը թուլացնում է ազդեցությունը:
-Դատելով քառօրյա պատերազմի ընթացքում մարդու իրավունքները կոպտագույնս ոտնահարելու, միջազգային կոնվենցիաները խախտելու դեպքերից, փաստական տվյալներ ունենալով մի քանի ժամ կամ երկու օր գրավված տարածքներում մարդկության դեմ գործված ոճիրների վերաբերյալ՝ ԱԺ պատվիրակությունը Ստրասբուրգում կբարձրացնի՞ Միլի մեջլիսի պատվիրակության լիազորությունների կասեցման հարցը:
-Ձեր թվարկած խնդիրներով մասնագիտական լրջագույն աշխատանքներ են կատարվում, որտեղ ներգրավված են մեր պետության բազմաթիվ կառույցներ և մասնագետներ՝ ԱԳ, արդարադատության, պաշտպանության նախարարությունների ներկայացուցիչներ, իրավաբաններ, միջազգայնագետներ, ԱԺ պատվիրակությունները և այլ կառույցներ: Մեզ, ինչպես նախկինում, հիմա առավելապես, մեծապես օգնում են փորձագիտական շրջանակները, հասարակական կազմակերպությունները, որոնք փորձառություն և հարաբերություններ ունեն ոլորտում: Այդ խնդիրները պետք է ամբողջական ներկայացվեն՝ ունենալով դրական լուծման երաշխիքներ: Բնականաբար, մենք կբարձրաձայնենք հարցերը, մեր շարունակական ջանքերը դրական արդյունք ապահովելուն են ուղղված: Ստրասբուրգում ընթացիկ բանավեճը ցույց կտա ուժերի հարաբերությունը, որից հետո կկարողանանք գնահատել մեր հետագա քայլերի բովանդակությունը և անհրաժեշտ գործողությունները: Շատ կարևոր է ոչ միայն վայրագությունների և կոնվենցիաների խախտման դեպքերը ներկայացնելը, այլև այն, որ Ադրբեջանը խախտել է ԵԽԽՎ-ին անդամակցելիս իր ստանձնած պարտավորությունը՝ հարցը լուծել խաղաղ, բանակցային ճանապարհով, որի համար ևս ԵԽԽՎ-ն պիտի պատասխան պահանջի: Բայց այդ ամենը երկարատև և հետևողական աշխատանք է պահանջում: Բոլորն էլ գիտեն, որ օդից հայանպաստ լուծումներ կամ առաջարկներ չեն ծնվում: Սա ասում եմ՝ հատկապես ընդգծելու համար, թե, ասենք, Եվրախորհրդարանի ընդամենը մեկ-երկուժամանոց քննարկման հիմնական բովանդակությունը ապահովելու համար ինչ հսկայական, հաճախ չերևացող, ծավալուն՝ տեղեկատվական, վերլուծական, դիվանագիտական աշխատանք է կատարել արտաքին գործերի նախարարության աշխատակազմը թե մեր, թե եվրոպական բազմաթիվ մայրաքաղաքներում: Լրջագույն ռեսուրս է գործում, հատկապես այս օրերին, երբ անընդհատ զարգացումներ են կատարվում ոչ միայն ռազմական, այլև դիվանագիտական ճակատում:
-Կոնֆլիկտի առաջին օրից Անկարան հայտարարեց, որ Բաքվի կողքին է, ի՞նչ հարցեր ունեք Թուրքիայի վարչապետին, որ մասնակցելու է նստաշրջանին:
-Թուրքիայի վարչապետին հարցեր ունեն, կարծում եմ, Երկիր մոլորակի բոլոր արդարամիտ քաղաքացիները՝ ինչո՞ւ եք հովանավորում ահաբեկչությունը Սիրիայում, Իրաքում, Թուրքիայում, Ադրբեջանում, հիմա նաև շփման գծում: Վստահ եմ՝ ԵԽԽՎ-ում այդ հարցերը կհնչեցվեն՝ մեր կամ մեր գործընկերների կողմից:
-Կարծում եք՝ նա այդ հարցին ադեկվատ պատասխա՞ն ունի, եթե դա Թուրքիայի պետական քաղաքականությունն է:
-Թուրքական դիվանագիտության ոճով՝ այո, բայց դա այն հարցերի շարքից է, որոնց դեպքում պատասխաններն այդքան էլ էական չեն, էական է, որ այդ արդարացի հարցերը տալիս է ամբողջ մարդկությունը:

Զրույցը՝
Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆԻ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ