«Այս մեխանիզմը գործնականում արդյունավետ կարող է լինել»

Իրանի Իսլամական Հանրապետության դեմ պատժամիջոցների չեղարկումից հետո աշխարհն իրար է անցել։ Յուրաքանչյուր երկիր փորձում է ավել պատառ «պոկել» Իրանից։ Հայաստանի գործարար դաշտը ևս այս առումով աշխուժացել է։ Սակայն շատ կարևոր է, թե ինչ է անում այդ ուղղությամբ Հայաստանը պետական մակարդակով։ Այս և միջազգային տնտեսական դաշտի հետ կապված որոշ հարցերի շուրջ զրուցեցինք էկոնոմիկայի նախարար ԿԱՐԵՆ ՃՇՄԱՐԻՏՅԱՆԻ հետ։

-Իրանի Իսլամական Հանրապետությունն այն երկիրը չէ, որից հնարավոր լինի շատ բան վերցնել, ինչպես Դուք ասացիք` «պոկել»,- ասաց նախարարը։- Հազարավոր տարի պետություն չկորցրած երկրի հետ հարաբերություններում պարզունակ մոտեցումը ճիշտ չէ։ Կարծում եմ, Իրանի կառավարության պետական կարգավորման ընդհանուր ուղղությունը մեզ համար դրական է։ Որքան դրանք մոտեցվեն և հարմոնիկ լինեն ազատական գաղափարախոսությանը, այնքան մեր առևտրատնտեսական հարաբերությունները է՛լ ավելի կզարգանան։ Անկասկած, տնտեսության ազատականացումն իր դրական դերը խաղալու է և՛ շուկաների ձեռքբերման, և՛ հարաբերություններ հաստատելու առումով։
-Կարո՞ղ է այնպես ստացվել, որ Հայաստանն ուշացածի դերում հայտնվի։
-Մենք առաջիններից առաջինն էինք, որ ԻԻՀ-ի հետ իրականացրինք միջազգային լայնածավալ բիզնես-ֆորում։ Դա բնական է, մենք անմիջական հարևաններ ենք, հետևաբար, հետաքրքրությունը շատ մեծ էր երկու առումով։ Առաջինը ԻԻՀ-ի համար Հայաստանը հետաքրքիր է, քանի որ ԵԱՏՄ անդամ երկիր է, երկրորդ` ՀՀ-ն արտոնյալ ռեժիմով համագործակցում է եվրոպական շուկաների հետ։
-Պարոն նախարար, վերջերս ստեղծվեց արտահանող ընկերություններին աջակցող կառավարական խորհուրդ։ Գործնականում ի՞նչ կերպ է այս խորհուրդը խթանելու արտահանմանը։
-Խորհրդի աջակցությունն իրականացվելու է մի քանի ուղղությամբ` խորհրդատվությունից (թե որ ընկերության հետ աշխատեն) մինչև գործնական քայլեր։ Այսինքն, աշխարհում գոյություն ունեցող աջակցության բոլոր ձևերն ընդունելի են և կիրառվելու են։ Սխեման հետևյալն է` արտահանման նպատակ ունեցող ընկերությունը, որը պատրաստվում է արտահանման պայմանագիր կնքելու, դիմում է խորհրդին, լրացնում համապատասխան հայտը։ Այնուհետև Հայաստանի զարգացման գործակալությունն իր գործիքներով օժանդակում է այդ գործընթացին։ Այս մեխանիզմը գործնականում բավականին արդյունավետ կարող է լինել։
-Նախնական հաշվարկներ կա՞ն, թե օժանդակությունը որքան կխթանի արտահանման ծավալների աճը։
-Կանխատեսումն անշնորհակալ գործ է։ Մեր նպատակն է այս ծրագրով լրացնել բացը, լուծել այն խնդիրները, որոնք առաջացել էին վերջին շրջանում մեր գործարարների մոտ ԵԱՏՄ-ի գոտում։
-Փաստ է, որ վառելիքը` գազը, ուղղակի ազդեցություն ունի արտադրության վրա։ Վերջին շրջանում գազի բարձր սակագնից տուժում են նաև գործարարները։ Այլ կերպ ասած` տնտեսությունը։ Խնդիր, որը չանտեսվեց վարչապետի հետ գործարարների հանդիպման ժամանակ։ Ի՞նչ եք կարծում, ՀՀ-ի և ՌԴ-ի միջև ընթացող բանակցություններում հնարավո՞ր է, որ Ռուսաստանն ընդունի ՀՀ վարչապետի առաջարկը` ԵԱՏՄ անդամ երկրները գազը գնեն ռուբլով։
-Ոչինչ չեմ բացառում։ Գազի սակագնի շուրջ բանակցությունների վերաբերյալ էներգետիկայի նախարարությունը ներկայացրել է իր տեսակետը։ Սակայն, քանի որ հարցը դիտարկում եք զուտ տնտեսության, արտադրության տեսանկյունից, ապա «այո» պետք է ասեմ։ Գլոբալ իմաստով տնտեսությունում արտադրվող ապրանքների, ծառայությունների ինքնարժեքի նվազեցումը դրական է տնտեսության համար։ Իհարկե, գազի և էլեկտրաէներգիայի բաղադրիչը ինքնարժեքի ձևավորման մեջ զգալի է, հետևաբար, դրանց գնի նվազեցումը միանշանակ նպաստում է տնտեսության զարգացմանը։ Մի բան է, որ ոչ միշտ է դրական. աշխատուժի արժեքի իջեցումը։ Այս հարցում տնտեսագիտությունը երկատվում է, որովհետև միշտ չէ, որ աշխատուժի արժեքը և գինը համընկնում են։ Դրա ամենավառ օրինակը Չինաստանն է։ Ի դեպ, 2002-ին Արժույթի միջազգային հիմնադրամի հետ բանակցություններում մենք ասում էինք, որ կգա ժամանակ, երբ աշխատուժի արժեքի ավելացումը տվյալ երկրի համար որոշակի խնդիրներ կառաջացնի։ Աշխատուժի արժեքի ավելացումը ձեռնտու է այն ժամանակ, երբ դրա արդյունքը նպաստում է արտահանման ավելացմանը, ինչն այժմ նկատելի է ՏՏ ոլորտում։
-Քանի որ խոսեցինք ԵԱՏՄ-ից, չեմ կարող չհարցնել` ըստ Ձեզ, ի՞նչ դերակատարություն կունենա Տիգրան Սարգսյանը ԵԱՏՄ-ում, ֆինանսիստը տնտեսության զարգացման համար ի՞նչ կարող է անել։
-Չէի ցանկանա անձնավորված որևէ գնահատական տալ, դա կոռեկտ չէ, սակայն հստակ կարող եմ ասել` ճանաչելով Տիգրան Սարգսյանին 25 տարի, պետք է փաստեմ, որ նա, այնուամենայնիվ, ազատական շուկայի գաղափարախոսության կրողներից մեկն է։ Այդ առումով նրա ներկայությունը ԵԱՏՄ-ում կարող է շատ դրական լինել օրենքների ճշգրտման հարցում։

Զրուցեց
Ժասմեն ՎԻԼՅԱՆԸ

Հեղինակի նյութեր

• ՃՇՀԱՀ-ն և Ստավրոպոլի «Հյուսիս-Կովկասյան դաշնային» համալսարանը հեռահար եղանակով ստորագրեցին «Մեծ Կովկաս կոնսորցիում ստեղծելու մասին» համաձայնագիրը
• «Հան­ցա­վոր ան­գոր­ծու­թ­յուն են դրսևո­րում ՀՀ իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րը»
• «Ղա­րա­բա­ղյան խնդ­րի քա­ղա­քա­կան լու­ծու­մը պետք է գտն­վեր այս պա­տե­րազ­մից ա­ռաջ»
• ՃՇՀԱՀ-ի հետ համագործակցության շրջանակներում բացվեց ինտերակտիվ ուսուցման ռուսաց լեզվի առաջին կենտրոնը
• «Դուռ-լու­սա­մուտդ պինդ փա­կիր, ու­րի­շին գող մի հա­նիր»
• Կռա­պաշ­տու­թ­յու­նը քան­դեց Հա­յաս­տա­նը
• «Նո­յեմ­բե­րի 4-ի դրու­թ­յամբ Շու­շիում մեր դիր­քե­րը բո­լոր ա­ռում­նե­րով նպաս­տա­վոր են ե­ղել»
• «Որ­քան հիաս­թափ­ված եմ նախ­կին իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րից, այն­քան էլ հիաս­թափ­ված եմ ներ­կա­յիս իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րից»
• ՃՇՀԱՀ-ն 6 մլն դրամ է փոխանցել «Զինծառայողների ապահովագրության» հիմնադրամին և «Հայրենիքի պաշտպանի վերականգնողական կենտրոն»-ին
• ՃՇՀԱՀ հոգաբարձունների խորհրդի նիստում մեկ րոպե լռությամբ հարգեցին Ղարաբաղի պատերազմում իրենց կյանքը հանուն հայրենիքի զոհաբերած նահատակների հիշատակը
• «Պատերազմ և խաղաղության» նոր տարբերակը․ «վաճառված է» Արցախը, վտանգված է Հայաստանը
• Պա­տե­րազ­մի պայ­ման­նե­րում փաս­տա­թուղթն ին­չու՞ բո­վան­դա­կա­յին փո­փո­խու­թ­յուն չի կրել
• Արդեն ե­րեկ պետք է մե­կու­սաց­վեին և պար­տա­դիր թես­տա­վոր­վեին
• Գեր­շա­հույթ` պա­տե­րազ­մի հաշ­վին
• «Լար­վա­ծու­թ­յան մե­ծաց­մա­նը զու­գա­հեռ ես-ը ա­վե­լի է ձուլ­վում մենք-ին»
• «Հա­յե­րը ոչ միայն լավ գոր­ծա­րար­ներ են, այլև լավ մար­տիկ­ներ»
• ՃՇՀԱՀ-ը 15 մլն 500 հազար դրամ է փոխանցել «Հայաստան համահայկական հիմնադրամին»
• «Մեր ամ­րոց­նե­րի պա­տե­րի տակ լավ ջարդ են ու­տում և ու­տե­լու են»
• ՊԵԿ-ը միանձ­ն­յա՞ է ո­րո­շել
• Վլադ Ասատրյանը միաձայն վերընտրվեց ՃՇՀԱՀ հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ

Մեկնաբանություններ