«Ռուսաստանը Հայաստանի շահերը չի վաճառելու»

«Իրատես de facto»-ի զրուցակիցն է «Ազգային վերածնունդ» կուսակցության նախագահ, գեներալ-լեյտենանտ ՎԱՂԱՐՇԱԿ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆԸ:

-Ձեր կարծիքով՝ ԵԱՏՄ-ից Հայաստանը կստանա՞ իր ցանկացածը՝ նկատի ունենալով աշխարհաքաղաքական փոփոխությունները 2013-ի սեպտեմբերի 3-ից հետո և ԵԱՏՄ անդամների քաղաքական ու տնտեսական վիճակը:
-Այդ հարցին պատասխանելու համար պիտի հասկանանք, թե Հայաստանը ինչ տարբերակներ ուներ արտաքին վեկտորի զարգացման տեսակետից: Հայաստանը բանակցում էր ԵՄ-ի հետ՝ ասոցացման համաձայնագրի ստորագրման համար, և Եվրոպան Հայաստանի առաջ դրեց խնդիր՝ կամ Հայաստանը ստորագրում է ասոցացման համաձայնագիրը և մտնում է ազատ առևտրի գոտի, կամ միանում է Մաքսային միությանը: Եվ/և տարբերակը չէր աշխատում: Ի՞նչ էր նշանակում ասոցացման համաձայնագիր: Մի փոքր պայմանագիր, որ ստեղծում էր ազատ առևտրի գոտի, և այն ստորագրելու արդյունքում Հայաստանը մի քանի տարի անց ստանում էր 150 միլիոն եվրոյի եկամուտ: Դա՝ տեսականորեն, ինչպես ասում էին եվրաչինովնիկները: Մեր անդամակցությունը ԵԱՏՄ-ին մեզ տալիս է հարկային-մաքսային ընդհանուր տուրքերի 1,13 %` 250 միլիոն, սա՝ մեկ: Երկրորդ՝ գազի գինը. գազն առանց տուրքերի և հարկերի մտնում է Հայաստան: Հավելեք նավթամթերքը, որի գինը նվազում է 30 %, Ռուսաստանը ստանձնեց մինչև 2026-ը Մեծամորի ատոմակայանի շահագործման ապահովումը: Միայն այսքանը ապահովում է Հայաստանի զարգացման հնարավորությունը:
-Ինչո՞ւ չենք զարգանում, ունե՞նք կենսամակարդակի փոփոխություն:
-Երկու ամսում կենսամակարդակի փոփոխությո՞ւն եք ուզում: Դեֆակտո մենք արդեն եկամուտները ստանում ենք:
-Ինչո՞ւ էինք այդքան ակնհայտ առավելությունները թողած բանակցում ԵՄ-ի հետ: Պատճառն ա՞յն էր, որ Ռուսաստանը ևս բանակցում էր ԵՄ-ի հետ ԵՄ-ՌԴ հատուկ հարաբերությունների ու համագործակցության որոշակի կարգավիճակի համար, և այդ բանակցությունները փակուղի մտան:
-Հայաստանն ուզում էր ստորագրել ասոցացման համաձայնագիրը այն մասով, որ չէր հակասում Մաքսային միությանն անդամակցությանը, երբ Եվրոպան դրեց կամ/կամի հարցը, Հայաստանը ստիպված գնաց դեպի Մաքսային միություն:
-Կամ/կամ-ը առաջինը Եվրոպա՞ն դրեց, թե՞ Ռուսաստանը:
-Ռուսաստանը չի դրել, բացահայտ հայտարարել են եվրոպացի պաշտոնյաները: Նույնը եղավ ՈՒկրաինայում: Մենք հիմա կարող ենք համեմատել. եթե այն ժամանակ ԵՄ-ի ասոցացման համաձայնագիրը պետական գաղտնիք էր, ԵԱՏՄ բոլոր պայմանագրերը ինտերնետում կան: Ի՞նչ ստացան ՈՒկրաինան ու Վրաստանը ԵՄ-ի հետ ասոցացվելով: Ազգային տարադրամը Վրաստանում 30 % արժեզրկվել է, ՈՒկրաինայում՝ 4 անգամ: Երկուսն էլ կորուստներ ունեցան՝ տարածքներից մինչև տնտեսություն: Այսօր Հայաստանում բենզինն ավելի էժան է, քան Վրաստանում, մինչդեռ Վրաստանում կան նավթավերամշակման գործարաններ: Երկու սահման անցնող մեր բենզինն ավելի էժան է: Ի՞նչ եղավ Հայաստանի հայտարարած մրցույթը նոր ատոմակայանի կառուցման համար, ինչո՞ւ Ֆրանսիան հրաժարվեց: Ռուսաստանը Մեծամորի շահագործումը վերցրեց իր վրա, իսկ դա մեծ գումար է, բայց մենք այլընտրանք չունենք, եթե նորը չենք կառուցում: Եթե ատոմակայանը փակվի, ի՞նչ կլինի Հայաստանի տնտեսության վիճակը:
-ԵԱՏՄ-ն աշխարհաքաղաքական այլ կառույց կլիներ, եթե այնտեղ լիներ ՈՒկրաինան, առանց ՈՒկրաինայի ԵԱՏՄ-ն կարո՞ղ է դառնալ հզոր տնտեսական միավոր:
-ԵԱՏՄ-ն արդեն հզոր միավոր է, իհարկե, ՈՒկրաինայով կլիներ այլ կառույց, բայց ԵԱՏՄ-ն, ԵՄ-ի համեմատությամբ, հզոր ներուժ ունի՝ հումքը, տարածքը, բնակչությունը: Եվրոպան ամբողջ աշխարհից հումք է հավաքում, իսկ ԵԱՏՄ տարածքում ամեն ինչ կա: Մենք, կրկնում եմ, այլընտրանք չունենք: Մեզ չեն առաջարկում ԵՄ անդամակցություն, եթե առաջարկեն էլ, ֆիկտիվ կլինի, որովհետև ԵՄ-ն այլևս ի վիճակի չէ ընդլայնվելու: ԵՄ նոր անդամները` Արևելյան Եվրոպայի պետությունները, այսօր գտնվում են սոցիալ-տնտեսական ծանր վիճակում, ԵՄ-ն չարդարացրեց նրանց հույսերը, և զարգացման հեռանկարներ նրանք չեն տեսնում:
-Հայաստանը կտրված է միությունից, շրջափակված ու շրջապատված ոչ ԵԱՏՄ հարևաններով, կարո՞ղ են արդյունավետ աշխատել մաքսային-հարկային մեխանիզմները: Հայտնի չէ՝ ե՞րբ կբացվի, կբացվի՞, թե՞ ոչ երկաթուղու վրաց-աբխազական հատվածը:
-Երկաթուղու բացման հարցը բարդ հարց է և չի կարող արագ լուծում ստանալ: Բոլոր հարցերին մենք պիտի նայենք Հայաստանի տեսանկյունից, այո, կան բացասական գործոններ, իսկ եթե մենք ԵՄ անդամ դառնայինք, ի՞նչ էր փոխվելու: Մենք հիմա տնտեսապես շահում ենք: Սահմանի, ճանապարհների բացակայությունը, այո, բարդացնում է խնդիրը, բայց ընդհանուր գնահատականը միայն դրական է: Կապ չունի, ԵԱՏՄ-ի հետ սահման ունես, թե ոչ, քո ապրանքները սահմանին մաքսակետով չեն անցնում, Վրաստանով անցնում են որպես տրանզիտ, ու դու ազատ կարող ես արտահանել քո գյուղատնտեսական ու մյուս ապրանքները:
-Հայաստանն ի՞նչ կարող է արտահանել ԵԱՏՄ սպառման շուկա:
-Եվրոպա մենք արտահանում ենք հումք, ապրանք չենք արտահանում, իսկ Ռուսաստանի շուկայի համար ունենք գյուղմթերք, որ արևմտյան պատժամիջոցներից հետո ՌԴ-ում հատկապես պահանջարկ ունեն: Հայաստանի սահմանից մինչև Ռուսաստանի սահման մոտ 200 կիլոմետր է, սահմանն անցիր և մեծածախ գնով ապրանքդ իրացրու:
-Նոր տեխնոլոգիաների և ներդրումների շնորհիվ մենք հնարավորություն ունե՞նք մեր արտադրական հզորությունները մեծացնել՝ ԵԱՏՄ-ին անդամակցելով:
-Այո, այդ հնարավորությունը ունենք, բայց պետք է ճիշտ օգտագործենք: Հայկական գյուղատնտեսական շուկան փոքր է, գյուղատնտեսությունը չի զարգանում, որովհետև սպառման շուկա չունի: Մենք չենք կարող մրցակցել Թուրքիայի հետ, որի ապրանքներն ավելի էժան են ու նաև Հայաստան են մտնում: Մենք չենք կարող այլ շուկաներ մտնել:
-Պարսկական շուկա չե՞նք կարող մտնել:
-Ոչ, որովհետև այնտեղ ապրանքները շատ ավելի էժան են, էժան է վառելիքը, իսկ այդ էժանության պարագայում քո ապրանքը մրցունակ չէ: Մեզ մոտ բենզինը, պարարտանյութը ավելի թանկ են, հարկերն ավելի բարձր են, ու մենք չենք կարող մրցակցել՝ դա օբյեկտիվ իրավիճակ է:
-ԵԱՏՄ երկրների ռազմական անվտանգության երաշխավոր ՀԱՊԿ-ը ի՞նչ հնարավորություններ ունի և ինչքանո՞վ կարող է ապահովել տարածքի ռազմական անվտանգությունը՝ ելնելով պայմանագրից և իրական վիճակից:
-Երբ մենք ասում ենք ՀԱՊԿ, դա Ռուսաստանն է: ՀԱՊԿ-ը գործում է մի քանի ուղղություններով: Կովկասյան ուղղությամբ հայկական բանակն է և ռուսականը: Արևմտյան ուղղությամբ՝ ռուսական և բելառուսական բանակները: Միջինասիական ուղղությամբ՝ ղազախական, տաջիկական, ղրղզական և ռուսական բանակները: Այդ ուժերով են չեզոքացվում այդ երկրների դեմ տարածաշրջանում եղած վտանգները: Հայաստանի համար ռազմական տեսանկյունից սպառնալիք են Ադրբեջանը և Թուրքիան: Թուրքիան Հայաստանը շրջափակել է, իսկ դա պատերազմական վիճակի տարր է: Ադրբեջանի սպառնալիքները մենք ի վիճակի ենք մեր բանակի ուժերով չեզոքացնել՝ ունենալով ռազմատեխնիկական աջակցություն ՌԴ-ից, որ տալիս է ռազմաբազայի մասին պայմանագիրը: Ռուսաստանն իր վրա է վերցնում Հայաստանը ժամանակակից ռազմական տեխնիկայով ապահովելու պարտավորությունը՝ ըստ պայմանագրի:
-ՀԱՊԿ-ը միայն ռազմակա՞ն, թե՞ ռազմաքաղաքական կառույց է:
-Ռազմաքաղաքական:
-Քաղաքական բաղադրիչի մեջ սպառնալիքների կանխումը մտնո՞ւմ է:
-Այո, բանակը և պայմանագրերը ընդհանրապես երկու ֆունկցիա են կատարում՝ առաջինը հենց կանխելն է: Երբ դու ՀԱՊԿ անդամ ես, ցանկացած պետություն իր ռազմական քաղաքականությունը մշակելիս հաշվի է առնում քո կարգավիճակը:
-Ադրբեջանը հաշվի՞ է առնում: ՈՒ՝ շարունակո՞ւմ է մշտական ռազմական սպառնալիքներն ու հրադադարի մշտական խախտումները:
-Իսկ պատերազմ կա՞:
-Կա՝ սողացող, դանդաղ, գիշերային, չավարտված:
-Մենք ունենք այսօր զինադադար, որը Ադրբեջանը պարբերաբար խախտում է: Մենք պատերազմ չունենք, ունենք զինադադարի պայմանագրի խախտում սահմանամերձ գոտում: Ադրբեջանը վարում է իր քաղաքականությունը, որի նպատակն է վախի մթնոլորտ ձևավորել սահմանամերձ գոտիներում՝ մեկ: Ալիևը բացահայտ ասում է, որ իրենք պիտի նպաստեն Հայաստանից արտագաղթին, իսկ զինադադարի խախտումներով ցանկանում է թուլացնել բանակը և Հայաստանում ստեղծել վախի մթնոլորտ, սահմանամերձ գոտիներում հարուցել դժգոհություն, որ մարդիկ հեռանան իրենց տներից: Երկրորդ՝ անընդհատ ուզում է միջազգային հանրությանը հիշեցնել, որ ԼՂ հարցը պետք է արագ լուծել, այլապես պատերազմ կսկսվի, դա շանտաժ է: Եթե Բաքուն ուզեր պատերազմ սկսել` կսկսեր: Բազում արգելակող գործոններ կան, որ թույլ չեն տալիս: Հաշվի առեք, որ ԼՂ-ն միակ հակամարտությունն է, որտեղ չկան խաղաղարար ուժեր, և 21 տարի զինադադար է պահվում: Չի օգտագործվում ծանր զենք՝ Ադրբեջանը զինադադարը խախտում է հրաձգային զենքով և փոքր տրամաչափի ականանետներով, ոչ ծանր հրետանի է օգտագործում, ոչ այլ զինատեսակներ, այսինքն՝ գիտակցում է, որ չափն անցնել չի կարող:
-Չե՞ք կարծում, որ Ադրբեջանին հարձակողական զենք-զինամթերք վաճառելով՝ Ռուսաստանը նպաստում է Բաքվի սադրիչ գործողություններին: Չեղած զենքը չի կրակում:
-Ամեն ինչ այդքան պարզունակ չէ: Ինձ էլ դուր չի գալիս, ես ուզում եմ, որ ոչ Ռուսաստանը, ոչ որևէ այլ երկիր Ադրբեջանին զենք չվաճառի: Գլոբալ քաղաքականության մեջ այլ տրամաբանություն է գործում: Ռուսաստանը սկսեց զենք վաճառել Բաքվին 2010-ից հետո, երբ Հայաստանի հետ պայմանագիր ստորագրվեց, որով ապահովվում էր հայ-ադրբեջանական սահմանի անվտանգությունը, և պարտավորություն ստանձնեց ապահովել Հայաստանը ժամանակակից ռազմական տեխնիկայով: Ադրբեջանի հետ սահմանին փաստացի անվտանգության ապահովումը ստանձնելով` Ռուսաստանը նաև ուժերի հավասարակշռությունը պահելու պարտավորություն վերցրեց:
-Այսինքն՝ երկուսիդ էլ զինում եմ, կրակեք իրար վրա, ինչքան կարո՞ղ եք:
-Աշխարհում դա միշտ էլ եղել է: Մինչ այդ ո՞վ էր ապահովում Ադրբեջանի ռազմական հզորությունը: Իսրայելը, ՈՒկրաինան, Թուրքիան, այլ երկրներ: Մինչև 2010-ը Բաքուն ուներ զենքի քանակական առավելություն: Հայաստանը կարո՞ղ էր նրանց վրա ազդել: Չէր կարող: Ռուսաստանը կարո՞ղ էր: Չէր կարող: Իսկ եթե չես կարող ազդել, ինչո՞ւ դու զենք չվաճառես և փող չաշխատես: Մյուս կողմից՝ եթե դու զենք ես վաճառում, մեծացնում ես քո ազդեցությունն այդ պետության վրա, որովհետև պիտի ապահովես զինամթերքն ու զենքի օգտագործման ուսուցումը: Դա նշանակում է, որ եթե Ռուսաստանը մտնում է այդ շուկա` բարձրացնում է իր ազդեցությունը, եթե չի մտնում, մեծանում է Թուրքիայի ազդեցությունը: Հիմա ո՞րն է բխում ՀՀ շահերից, որ Ադրբեջանի վրա մեծանա Ռուսաստանի՞ ազդեցությունը, որն ապահովում է քո անվտանգությունը, որը շահագրգիռ է տարածաշրջանում պատերազմ չլինելով, թե՞ Թուրքիայի և այլ պետությունների, որ որևէ պարտավորություն չունեն Հայաստանի հանդեպ և շահագրգռված չեն տարածաշրջանային կայունությամբ:
-Համաձայն եմ տեսականորեն, բայց գործնականում Ռուսաստանն իր ազդեցության տակ է պահում Հայաստանին, Ադրբեջանին, տարածաշրջանը, հանուն շահույթի զենք է վաճառում՝ քաղաքական բիզնես է, ու գործնականում անընդհատ պահում է կոնֆլիկտը: Մինչև ե՞րբ:
-Ի՞նչն է բխում Հայաստանի շահերից: Ռուսաստանի՞ ազդեցությունը Ադրբեջանի վրա մեծ լինի, թե՞ Թուրքիայի:
-Հայաստանի շահերից բխում է կոնֆլիկտը հնարավորինս արագ և մեզ համար անկորուստ վերացնելը, որպեսզի կարողանանք տնտեսական վիճակ փոխել:
-Այո, դրան հասնելու համար մեր շահերից բխում է, որ Թուրքիա՞ն ավելի մեծ ազդեցություն ունենա Բաքվի վրա, թե՞ Ռուսաստանը, որի հետ դու ԵԱՏՄ անդամ ես, ՀԱՊԿ անդամ ես, ռազմավարական դաշնակից ես: Թուրքիայի շահերից չի բխում տարածաշրջանի կայունությունը, եթե ԼՂ հարցը լուծվում է, իր ազդեցությունը նվազում է:
-Ինչո՞ւ է Մոսկվան բանակցում Ադրբեջանի հետ՝ ԵԱՏՄ անդամակցության հարցով, խաղը չի՞ փլվում:
-Ոչ, իբրև ԵԱՏՄ անդամ Հայաստանն ունի վետոյի իրավունք:
-Իրավականորեն, եթե ԵԱՏՄ դոմինանտ երկիր Ռուսաստանին դա պետք է, Հայաստանը չի կիրառի վետոյի իրավունքը:
-1992-ին մենք դարձանք ՀԱՊԿ անդամ, Ադրբեջանը՝ ոչ: 1993-ին Ադրբեջանը մտավ ՀԱՊԿ՝ հույս ունենալով, որ կլուծի Ղարաբաղի հարցը իր օգտին՝ չեզոքացնելով այդ դաշտում մեր առավելությունը: Մի նիստում, որ վարում էր Թուրքմենստանի նախագահ Սաֆարմուրադ Նիյազովը, Հեյդար Ալիևը Բորիս Ելցինին ասաց. «Մենք մտել ենք ՀԱՊԿ, որպեսզի լուծվի մեր Ղարաբաղի հարցը, բայց չի լուծվում: Մեր ՀԱՊԿ-ում լինելու իմաստը ո՞րն է»: Ելցինը ասաց, որ ՀԱՊԿ-ը չի լուծում այդպիսի խնդիրներ, ներքին կոնֆլիկտներին չի արձագանքում, այլ միայն արտաքին ագրեսիային: 1998-ին Ադրբեջանն առաջարկում էր Ռուսաստանին ընդունել ռուսական զորքեր իր տարածքում, միայն թե ստանար Ղարաբաղի հարցի իր ցանկացած լուծումը: Ես որևէ մտահոգություն չունեմ, որ Ադրբեջանի անդամակցությունը ԵԱՏՄ-ին՝ հօգուտ Բաքվի Ղարաբաղի հարցի լուծում է բերելու: Ոչ, Ռուսաստանը Հայաստանի շահերը չի վաճառելու, այստեղ կան ավելի խորքային հարցեր՝ Հայաստանը Ռուսաստանի դաշնակիցն է:
-Դաշնակցին ինչո՞ւ չեն հանձնում ռազմաբազայի սահմանախախտ ու մարդասպան զինվորին:
-Նախ, Պերմյակովը կատարել է առնվազն երկու հանցագործություն` մեկը ՀՀ-ի տարածքում, մյուսը` ՌԴ-ի, հետևաբար, գործը պետք է քննվի ու քննվում է երկու երկրների քննչական մարմինների կողմից, այսօր ստեղծված է այդ համատեղ մարմինը: Որպեսզի գործը բացահայտվի, անհրաժեշտ է, որ առաջին հերթին պարզվի զենքով զորամասի տարածքը լքելու պատճառը: Արդեն ՌԴ-ում զինկոմիսարիատի և ռազմական հոսպիտալի ավելի քան 45 աշխատակցի նկատմամբ հարուցվել են քրեական գործեր: Բազայում պաշտոնից ազատվել են հրամատարը և այլ սպաներ: Այս ամենը վկայում է, որ ռուսական կողմը շատ լուրջ և խիստ է վերաբերում այս գործին: Բայց հնարավոր չէ մի հանցագործի պատճառով կասկածի տակ գցել հայ-ռուսական հարաբերությունները: Հակառուսական քարոզչությունը ձեռնտու է նրանց, ովքեր ուզում են թուլացնել Ռուսաստանի ներգործությունը տարածաշրջանում:
-Ո՞վ է ուզում:
-Առաջին հերթին՝ Թուրքիան, իսկ դա բխո՞ւմ է մեր շահերից: Իհարկե՝ ոչ:
-Թուրքիայի ինչի՞ն է դա պետք, եթե թուրք-ռուսական ռազմավարական համագործակցությունը վերելքի մեջ է:
-Այո, կան ռազմավարական-տնտեսական հարաբերություններ: Չի կարելի համեմատել հայ-ռուսական հարաբերությունները ռուս-թուրքականի հետ: Ռուսաստանն այստեղ ունի ռազմաբազա, և Հայաստանը ԵԱՏՄ անդամ է, միայն այդքանը բավական է, որ հարթությունը փոխվի՝ կա ընտանիք, և կա հարևան:
-Իսկ եթե հարևանից ավելի մեծ շահ ունե՞ս:
-Ժամանակավոր շահերը հեռահար չեն լինում: Ռուսաստանը հասկանում է Թուրքիայի դերը և իր շահերը: Եթե այսօր գազային պայմանագրերը բխում են ՌԴ շահերից, ինչո՞ւ չլուծի իր տնտեսական խնդիրները: Բուլղարիան հրաժարվեց, ու հիմա ռուսական գազը Բուլղարիային թուրքերն են վաճառելու, բայց ավելի բարձր գնով:
-Թուրքիան Ադրբեջանի, Թուրքմենստանի հետ փորձում է զուգահեռ գազամուղ ստեղծել, Ալիևը Մյունխենում առաջարկում էր ԵՄ-ին միայնակ ապահովել գազով՝ ռուսական կախվածությունից ազատելով, եթե իրեն 45 միլիարդ տան: Ինչո՞ւ:
-Պայքար է, Եվրոպան ռուսական գազից կախում չունենալու խնդիրն է լուծում, Ադրբեջանը լուծում է իր գազի սպառման խնդիրը, Թուրքիան ուզում է իր ազդեցությունը բարձրացնել և տնտեսական կախումն օգտագործելով՝ քաղաքական խնդիրներ լուծել Եվրոպայում: Աքսիոմ է, որ Եվրոպան չի կարող ազատվել ռուսական գազից իսպառ, թերթաքարային գազը թանկ է, թուրքմենական, ադրբեջանական և այլ գազի համար գազատարներ պիտի կառուցվեն, ինչը բարձրացնում է գազի սակագինը:
-Այս ամբողջի շրջագծում՝ կարո՞ղ է փոխվել ստատուս քվոն տարածաշրջանում, և ինչպե՞ս կլուծվի Ղարաբաղի հարցը:
-Հայաստանի շահերից բնականաբար բխում է Ղարաբաղի հարցի արագ լուծումը, որովհետև հակամարտությունը պահանջում է մեծ ծախսեր: Ղարաբաղի հարցի լուծումը Հայաստանի ռազմավարական նպատակն է, բայց՝ հայանպաստ լուծումը: Ե՞րբ է դա հնարավոր, կա՞ն նախապայմաններ: Հայաստանը և Ղարաբաղը տարբեր ժամանակահատվածներում, բանակցային տարբեր փուլերում միշտ պատրաստ են եղել զիջումների՝ շրջաններ վերադարձնելու տարբերակով, Մադրիդյան սկզբունքներով, Մեղրիի տարբերակով: Ճիշտ է եղել, թե սխալ՝ փաստը դա է, ի՞նչ է ստացել փոխարենը Հեյդար Ալիևի ու Իլհամ Ալիևի ժամանակ: Ադրբեջանը որևէ զիջումի պատրաստ չի եղել, ամենամեծ զիջում համարել է Ղարաբաղին բարձր ինքնավարության տրամադրումը Ադրբեջանի կազմում: Վերջ: Երբ հայկական կողմերը գնում են զիջումների, ադրբեջանական կողմը նույնիսկ կարգավիճակի հարցի քննարկման չի գնում, այլևս ի՞նչ զիջումների կամ լուծման մասին կարող է խոսք լինել: Այսօր չկան այն նախապայմանները, որ Ղարաբաղի հարցը լուծվի, և պատճառն Ադրբեջանն է, որ պատրաստ չէ որևէ զիջման: ՈՒստի այսօր խոսել Ղարաբաղի հարցի լուծման մասին, նշանակում է չպատկերացնել՝ ինչ է կատարվում՝ մեկ, և երկրորդ՝ որևէ հակամարտություն արագ լուծվե՞լ է: Իսրայելը 60 տարի է՝ Պաղեստինի հետ հարցը չի լուծում, եթե մեզ մոտ զինադադարի խախտում է, այնտեղ՝ պատերազմ: Իսրայելը նույնիսկ տարածքներ զիջեց, հարցը լուծվե՞ց, հակառակը՝ պատերազմ սկսվեց: Երբ այսօր խոսում են, որ տարածքներ պիտի վերադարձնենք՝ հարցը լուծելու համար, դա լուծում չէ և հանգեցնելու է ռազմաքաղաքական բալանսի խախտման հօգուտ Ադրբեջանի, որը կմեծացնի պատերազմի վերսկսման հավանականությունը: Հայկական կողմը մի անելիք ունի՝ զարգացնել տնտեսությունը, և ապահովել բանակի մարտունակությունը: Պատերազմ չվերսկսվելու երկու երաշխիք կա՝ բանակը և հայ-ռուսական հարաբերություններն ու ՀԱՊԿ-ը, որոնք Ադրբեջանին ստիպում են բանակցել:

Զրույցը՝
Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆԻ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ