«Կան շատ լուրջ ուժեր, որոնք Հայաստանի մեջ տեսնում են նոր Իսրայել»

«Իրատես de facto»-ի հարցերին պատասխանում է «Նոր ժամանակներ» կուսակցության նախագահ ԱՐԱՄ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆԸ:

-Ինչպե՞ս եք գնահատում Հայաստանի այս քաղաքական շաբաթը:
-Նորմալ քաղաքական գործընթացներ են, ի՞նչ է եղել որ:
-Նորմա՞լ ու քաղաքակա՞ն է միմյանց քաղաքականից քրեական դաշտ գործուղելը:
-Քաղաքական գործընթացները հիմա ԱՊՀ երկրներում նոր շրջափուլ են մտնում՝ ու հիմնականում նույն ճանապարհն են անցնում: Տեսեք՝ ինչ է կատարվում Վրաստանում՝ ի՞նչ է ասում Իվանիշվիլին Սաակաշվիլուն, ի՞նչ են ասում Պորոշենկոն ու մյուսները, Ռուսաստանում բավականաչափ կոշտ որակումներ են հնչում Պուտինի հասցեին: Համակարգը դեգրադացվել է իսպառ:
-Հայաստանի օրինակով՝ այդ համակարգն ավելի՞ ամրապնդեց իր դիրքերը, թե՞ խաբուսիկ տպավորություն է:
-Շատ խաբուսիկ տպավորություն է, ինչո՞վ ամրապնդեց: Ի՞նչ կատարվեց: Համակարգի մեջ մարդը փորձեց ինքնուրույն խաղ խաղալ՝ ամբողջ համակարգի հետ հաշվի չնստելով, ոչ միայն հայկական: Համակարգը ինտերնացիոնալ է: Կարծում եմ՝ ոչ ոք չի կասկածում, որ ամեն ինչ սկսվեց Գագիկ Ծառուկյանի մոսկովյան այցից հետո: Մարդ ինչքան պիտի քաղաքականապես կարճատես լինի, որ չհասկանա՝ համակարգը ինտերնացիոնալ է, չես կարող շարժվել քո ցանկացած ընթացքով:
-Ինչո՞ւ, եթե կար այդ ընթացքի պահանջարկը:
-Առաջինը, որովհետև չի թույլատրվում, երկրորդ, որովհետև կոնկրետ դեպքում այդքան մտավոր կարողություններ չկան ինքնուրույն հաղթական խաղի համար: Ես ասում եմ՝ ինչ կա, առանց որևէ մեկին դույզն-ինչ վիրավորելու ցանկության: Մարդը ուզեց խաղալ իր խաղը՝ ունենալով բավականաչափ ֆինանսական և այլ հնարավորություններ՝ ոգևորվելով ներքին որոշակի ազդակներից, ունենալով ազնիվ մղումներ, որ կարող է ինչ-որ փոփոխության հասնել, շուրջը նայելով՝ Իվանիշվիլի, Պորոշենկո տեսնելով՝ ոգևորված փորձեց ինքնուրույն առաջ շարժվել: Որոշ դեպքերում՝ արդեն հաշվի չառնելով շրջապատին՝ Ռոբերտ Քոչարյան, Լևոն Տեր-Պետրոսյան, Սերժ Սարգսյան: Համակարգն էլ հանդուրժեց, հանդուրժեց, տեսավ իրավիճակը լրջանում է՝ հակադարձեց: ՈՒ հակադարձեց արտաքին վեկտորի ուղղակի թողտվությամբ: Երբ պարզվեց, որ Գագիկ Ծառուկյանը ժողովրդի որոշակի հատվածում ընկալում ունի ու կարող է իրավիճակ սրել, գործադրվեց ծրագիրը՝ ձաղկել ու հետո հետը խոսել:
-Սերժ Սարգսյանը լուծե՞ց քաղաքական դաշտը մաքրելու իր բարձրացրած խնդիրը:
-Չկար նման խնդիր, խնդիրը ո՞րն էր: Որ օլիգարխիան չարի՞ք է, իսկ ո՞վ չգիտեր: Եթե օլիգարխիան չարիք է քաղաքականության մեջ, ՀՀԿ-ի տասը տոկոսը միայն օլիգարխ չէ՞:
-Քաղաքական դաշտը մաքրելու հայտարարությունը անձնավորվա՞ծ էր, թե՞ ընդհանրական պահանջ:
-Դա վերաբերում էր միայն մեկ անձի: Նրա անձնական խաղը համակարգը գնահատեց իբրև վտանգ և այդ անձին ցույց տվեց իր տեղը: Դա նույնն էր, ինչ կոռուպցիայի դեմ պայքարի Սերժ Սարգսյանի կոչերը՝ գլխից բռնենք: Ո՞ր մեկի գլխից բռնենք: Ցավում եմ, որ դա արվեց կրկեսային մակարդակով, չի կարող երկրի առաջին դեմքը համարվող մարդը հայտարարել, որ ինչ-որ մեկը չարիք է, հանցագործություններ է կատարել, որոնք թաքցվել են, ու հինգ օր հետո արյունահեղություններից խուսափելու պատրվակով դադարեցնել սկսածը: Դե եկեք բոլոր հանցագործներին ազատ արձակենք: Ինչ խոսում ես, պատասխանը մեկն է՝ ցնցումներից ուզում ենք խուսափել: ՈՒ ցնցումներից խուսափելու համար թալանը, սպանությունները թաքցվե՞լ են, դա առաջին դեմքի ասելի՞ք է: Մարդու, որ Ավետարանի ու Սահմանադրության վրա երդում է տվել: Կրկես չէ, ի՞նչ է:
-Ո՞վ մնաց կրկեսում:
-Ես ուրախ եմ, որ կրկեսում համարյա բոլորն էլ մնացին: Համակարգը դեգրադացվել է, ու մնացել է միայն կրկեսային մակարդակը: 2008-ից հետո քաղաքական գործընթացներում ինչքա՞ն է ասվել, որ ամենամեծ չարիքը Սերժ Սարգսյանն է: Այդքանից հետո Լևոն Տեր-Պետրոսյանն ինչպե՞ս է Սերժ Սարգսյանին նամակ գրում:
-Ազգային-ազատագրական հողի վրա:
-Թեման կապ չունի: Ռոբերտ Քոչարյանն ինչպե՞ս է ասում, որ բռնություններն ու ձերբակալությունները կտանեն երկիրը դեպի խոր ու երկարատև ճգնաժամ: Ո՞վ է ասում: Ամենամեծ բռնություններն ու քաղաքական սպանություններն իր նախագահության ժամանակ են եղել: Սա ի՞նչ է նշանակում: Նշանակում է, որ համակարգն այնքան է դեգրադացված, որ բոլոր միջոցներից միայն ցինիզմն է մնացել խոսքն առաջ տանելու համար: Բացահայտ ցինիզմը, որ սրիկաների վերջին հանգրվանն է:
-Դա ցինի՞զմ է, թե՞ պրագմատիզմ:
-Ցինիզմ է, պրագմատիզմի դեպքում հաշվարկվում է, թե քայլն ինչպես կընկալվի, ինչ օգուտ կտա: Որևէ մեկը օգուտ ունեցա՞վ: Facebook-ը նայեք: Հայհոյանքից բացի, ի՞նչ եք տեսնում: Ոչինչ չկատարվեց, ոչինչ, որ լուրջ քաղաքական գործիչների համար նշանակություն ունի, տեղի չունեցավ, ուղղակի ևս մեկ անգամ համոզվեցինք՝ համակարգը ինտերնացիոնալ է, կառավարվում է դրսից, կիրառվում են նույն մեթոդները, դեգրադացիան իր բարձրակետում է, երկրի որևէ հարց լուծել համակարգը այլևս չի կարող: Ոչ միայն Հայաստանում, այլև ԱՊՀ ցանկացած երկրում:
-Համակարգը ինքն իրեն ոչնչացնելու կամ նոր հարթություն տանելու ճանապարհին մարդիկ է կորցնում, հերթական ընտրություններում համակարգը վերարտադրվելու ի՞նչ ճանապարհ է ընտրելու:
-Ես չեմ էլ ուզում Հայաստանում ընտրության գաղափարը քննարկել, ընտրություններին հասնել է պետք ֆիզիոլոգիապես: Հայաստանի տնտեսական, սոցիալական և քաղաքական վիճակն այնպիսին է, որ որպես կենսագոյակցություն պիտի հասնենք մինչև ընտրություն: 90-ականի սկզբին խորհրդային համակարգը հայտարարեց, բայց ֆիզիոլոգիապես չհասավ իր նախանշած կետին, որովհետև քայքայվեց տնտեսությունը: Համակարգը միայն քաղաքական չէ, ունի տնտեսական հիմք, սոցիալական բազա: Հավելեք աշխարհաքաղաքական փոփոխությունները:
-Ի՞նչ է կատարվում Հայաստանի շուրջ:
-Հայաստանի շուրջ կատարվում են այն գործընթացները, ինչ ԱՊՀ երկրների շուրջ: Գործում են տարբեր ուժեր: Կան ուժեր, որոնք Հայաստանը ուզում են ինտեգրել ԵՄ-ում, կան ուժեր, որոնք ուզում են Հայաստանը կտրել Ռուսաստանից: Կան ուժեր, որոնք ցանկանում են Հայաստանը դարձնել հակառուսական պատվար: Կան ուժեր, որոնք իսկապես մտահոգ են Հայաստանի վիճակով: Կան շատ լուրջ ուժեր, որոնք Հայաստանի մեջ տեսնում են նոր Իսրայել:
-Ի՞նչ է նշանակում նոր Իսրայել:
-Իսրայելի դերակատարությունը Մերձավոր Արևելքում հայտնի է, նոր Իսրայելը նույն դերակատարությունը կունենա մեծ Մերձավոր Արևելքում: Այնպես չէ, որ այդ տարբեր ուժերը Հայաստանի նկատմամբ միայն վատ ցանկություններ ունեն, բայց կան նաև ուժեր, որոնք ընդհանրապես դեմ են ազգային պետականությանը և քաոս են տարածում, ջնջում են սահմանները, ազգային հատկանիշները: Այդ ուժերը գործում են գլոբալացման անվան տակ, բայց այլ խնդիրներ ունեն: Տարբեր ուժերի համադրություն կա: Հիմա Հայաստանի շուրջ ու Հայաստանի հետ գործող հիմնական ուժերը երկուսն են՝ ԵՄ մի հատվածը, որը տեսնում է Հայաստանը ԵՄ-ում, և ԱՄՆ-ը, որը արդեն որոշում է կայացրել ԱՊՀ ամբողջ տարածքի հետ բացեիբաց աշխատել, ոչ միայն ՈՒկրաինայի, Վրաստանի, Մոլդովայի, այլև բոլորի: Հայաստանում այդ առումով դժվարություններ կան: Առաջին՝ բախվում են ռուսական կարծր դիմադրությանը, երկրորդ՝ Հայաստանի ժողովուրդն իր պատկերացումներով դեռ ավելի հակված է Ռուսաստանի դաշնակից տեսնել Հայաստանը: Ի՞նչ է անում Հայաստանի վերնախավը: Մի հատվածը Սերժ Սարգսյանի գլխավորությամբ սկսում է հասկանալ, որ համակարգը թուլանում է Ռուսաստանում ու պահել տեղական համակարգը առանց ռուսների դառնում է անհնար, հետևաբար պրագմատիկ-ցինիկ քաղաքական հատվածը պիտի նոր հենարան որոնի, եթե Ռուսաստանը չի կարողանում առաջին հերթին տնտեսապես պահել Հայաստանը, չի կարողանալու պահել իրավիճակը քաղաքական առումով՝ իշխանությունը պահել, պետք է գտնել նոր տերեր:
-Այդ վիճակով նոր հենման կետը վտանգավոր չէ՞։
-Իհարկե վտանգավոր է: Ոչ գաղափարական նմանատիպ ուժերին աշխարհում ոչ ոք չի սպասում: Դա չի նշանակում, որ իրենց հետ չեն աշխատում կամ չեն աշխատելու: Բայց պետք է հասկանալ, որ ոչ գաղափարական ուժերի նկատմամբ վերաբերմունքը մեկն է՝ դուք ուզում եք օգտագործել մե՞զ, ուրեմն մենք կօգտագործենք ձեզ:
-Այդ փոխադարձ օգտագործման մեջ Հայաստանն ավելին չի՞ կորցնի: Ի՞նչ է Հայաստանը տալու:
-Կորցնում է ու կորցնելու է, բայց դա է Հայաստանի ներկա կարման: Համակարգից ազատվելու հիմնական գործոններից մեկը այդ խաղն է: Ինչքան էլ վտանգավոր է, խաղը շարունակվելու է, որովհետև այդ մարդիկ այլ ճանապարհ չգիտեն ու չեն էլ ուզում իմանալ: Մեկ օրվա խնդիրը լուծելու համար մտնում են վտանգավոր հարաբերությունների մեջ, որովհետև իրենց քաղաքական կարճ խելքով կարծում են, որ օգտագործում են բոլորին՝ առանց հասկանալու, որ ամենաշատը իրենք են օգտագործվում: Օլիգարխներից սկսած մինչև նման քաղաքական գործիչների ճակատագիրը դա է ցույց տալիս: Բոլորը վաղ ու վատ վախճան են ունենում:
-Հայ-թուրքական արձանագրությունները ԱԺ օրակարգից հանելը այդ խաղի տրամաբանության շրջանակներո՞ւմ էր:
-Ոչ: Սերժ Սարգսյանը ոչ ներքին, որ արտաքին մարտահրավերներին պատասխանող կուռ, մտածված ռազմավարական ծրագիր չի ունեցել, չունի ու երբեք չի ունենա:
-ՈՒրեմն՝ արձանագրությունները օրակարգից հանելը միջազգային հանրության ուշադրությունը այդ հարցին վերադարձնելու փո՞րձ էր:
-Ներքաղաքական խնդիրների պարագայում հասկանալի քայլ էր, արտաքին՝ ևս: Մինչև այսօր հայտնի՞ է, թե ապրիլի 24-ին քանի հայտնի դեմք Հայաստան կգա:
-Ֆրանսուա Օլանդը:
-ՈՒրի՞շ:
-Հայտնի է, որ Օբաման չի գալու:
-Ամենայն հավանականությամբ՝ նաև Պուտինը: Եթե ստրատեգիական հաշվարկը ի սկզբանե ցույց էր տալիս, որ 100-ամյակը չի դառնում համաշխարհային մակարդակի մի գործընթաց, որից որոշակի արդյունքներ կունենանք, կարելի էր այլ ուղղությամբ մտածել՝ հաշվի առնելով հակասությունները, բարեկամական ու բիզնես կապերը տարբեր երկրների ու տարբեր համայնքների հետ՝ թուրքական, հրեական, համագործակցությունը տարբեր քաղաքական ուժերի ղեկավարների հետ: Հաշվարկներ անել, թե ինչ կարելի է ակնկալել:
-Ե՞րբ է դա մեր դեպքը եղել:
-Եթե դա չի կատարվել, Սերժ Սարգսյանն ինչպե՞ս պիտի ցույց տա իր վերաբերմունքը, ի՞նչ քայլ պիտի անի: Հավելեք, որ դա արվեց Վիկտորյա Նուլանդի` տարածաշրջան գալու նախօրեին:
-Ինչո՞ւ Թուրքիան այդքան ցավագին արձագանքեց՝ բարեկամական ձեռք էինք պարզել, նորից մերժեցին և այլն, և այլն։
-Որովհետև գործընթացի իրական հեղինակները ոչ Էրդողանը, ոչ Սերժ Սարգսյանը չէին: «Բացել Եվրոպայի վերջին փակ սահմանը» նրանց արտահայտությունը չէ, ավելի լուրջ մարդկանց, ավելի լուրջ տեղում քննարկված հարց է:
-Ավելի լուրջ մարդիկ այդ հարցին պատասխանե՞լ են:
-Մեր հնարավորություններով դա անհնար է, մասնավորապես հիմա: Ես այն ժամանակ էլ ասել եմ, որ Սերժ Սարգսյանը մտել է անմիտ, անհույս գործընթացի մեջ, դա անհնար է, ու պետք չէ սկսել: Բայց սկսեցին, ու հիմա երկու կողմից էլ նեղացած ասում են, որ ինչ ասվել է՝ արել են, բայց հարցը չի լուծվում, ու կողմերը միմյանց են մեղադրում: Մեղավորը կողմերը չեն, այլ նրանք, ովքեր այդ միտքը հղացել են:
-Ինչո՞ւ, ուրեմն, երկու կողմերն էլ իրենց ստորագրությունները արձանագրություններից հետ չեն կանչում ու չեն ասում՝ չստացվեց:
-Դա նույնն է, որ հիմա ասեք ՀՀ գլխավոր դատախազը որոշում ընդունի ու Պերմյակովին բերման ենթարկի ռուսական ռազմաբազայից:
-Իրավականորեն՝ միանգամայն հնարավոր քայլ:
-Իսկ կանի՞:
-Չի՞ անի: Այսինքն՝ բոլոր գործընթացները փակ շրջանա՞կ են՝ իրավակա՞ն, քաղաքակա՞ն, ներքի՞ն, արտաքի՞ն:
-Ոչ, ինչո՞ւ: Ես այդ գործընթացներում մեծ ու դրական երևույթ եմ տեսնում՝ Հայաստանում մաքրվում է համակարգը՝ առանց դրսից լուրջ միջամտության:
-Իսկ ժողովո՞ւրդը, որ հերթական հիասթափության մեջ է:
-Facebook-ում մեկն ինձ հարցրել էր՝ Դուք պայքարելո՞ւ եք, ես պատասխանեցի՝ անկասկած:
-Համակարգը հնարավոր է փոխել, երբ կա համարժեք ուժով մեկ այլ համակարգ: Կա՞ այսօր այդ համակարգը:
-Ոչ, Դուք գործում եք նույն քաղաքագիտական սխալը, ինչ տարբեր երկրներում տարբեր քաղաքական գործիչներ: Եթե դուք ունեք երկրորդ համակարգը, դուք արդեն մեծ համակարգի մաս եք դարձել: Երբ Լենինը 1917-ին Համառուսաստանյան խորհուրդների սահմանադիր ժողովում հայտարարում էր, որ կա նման կուսակցություն, ի՞նչ ուներ:
-Միայն գաղափա՞ր:
-Քաղաքականության մեջ միշտ հաղթում է գաղափարը, հետո մարդիկ են գտնվում այդ գաղափարը կենսագործելու համար:

Զրույցը` Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆԻ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ