«Ի վերջո, պիտի՞ հասկանան, որ Ադրբեջան պետությունն այս տարածաշրջանի հետ կապ չունի»

«Ինչո՞ւ Մինսկի խումբն ավելի կոշտ դիրքորոշում չի դրսևորում Բաքվի նկատմամբ՝ լծակներ չունի՞, մանդա՞տը չի բավարարում» հարցին Աժ փոխնախագահ Էդուարդ Շարմազանովից ստացա անսպասելի պատասխան.

-Դիվանագիտությունը սառցալեռ է՝ մեծ մասը չի երևում, ամեն ինչ չէ, որ հրապարակային է: Ամենամեծ արդյունքը՝ խաղաղությունը պահպանվում է, հայկական կողմի և Մինսկի խմբի տեսակետները կարգավորման երեք սկզբունքների շուրջ համահունչ են: Ադրբեջանն ինքն իրեն դրել է փակուղու մեջ, և չի հասկանում, որ Թուրքիան այդտեղ անելիք չունի: Եթե Թուրքիան իրոք ուզում է ղարաբաղյան գործընթացին օգուտ տալ, պետք է չխառնվի: Կա Մինսկի խումբ և այդ հարցում երեք պետություններն ունեն հստակ դիրքորոշում: Բազմիցս հաստատվել է, որ խնդիրը ռազմական կարգավորում չունի: Ավելին՝ ընդունվում է ազգերի ինքնորշման իրավունքը, որպես սկզբունքներից մեկը: Լեռնային Ղարաբաղի ժողովուրդը պետք է որոշի իր կարգավիճակը: Իսկ Բաքուն իրեն դնում է փակուղային վիճակում: Պատերազմում պարտվել են, 1994-ին խաղաղություն են խնդրել, հիմա ասում են՝ ազատագրված շրջանները տվեք, Ղարաբաղը տվեք, մենք էլ փոխզիջում կանենք: Դա նույնն է, որ հիտլերյան Գերմանիան կապիտուլյացայից հետո Պոտսդամի կոնֆերանսում ասեր Մոսկվան տվեք ինձ: Այդպես չի լինում: Մի օր Բաքվում, մի օր Կիրովաբադում, մի օր կառավարության նիստում, մի օր շենք շահագործման հանձնելիս ասել՝ Հայաստանը մեր պատմական տարածքն է, ծիծաղելի է, Երևանում խորոված ենք անելու… Ի վերջո, պիտի հասկանան, որ Ադրբեջան պետությունն այս տարածաշրջանի հետ կապ չունի: Պատմական Ադրբեջանն այնքան է հեռու այսօրվա Ադրբեջանից, ինչքան Հայաստանը՝ Կախեթիայից: Պատմական Ադրբեջանը Արաքսից ներքև ընկած տարածքն է, հին հունական աղբյուրները վկայում են՝ որտեղ էր Ատրպատականը, որ դարձել է Ադրբեջան: Նույնիսկ պետության աշխարհագրական անվանումը կապ չունի իրենց տարածքի հետ: Եթե Կովկասում այդ պետությունը եղել է, ինչու՞ է ռուս-պարսկական պայմանագիր կնքվել, այլ ոչ թե ռուս-ադրբեջանական: Ադրբեջան պետությունն առաջացել է 1918 թ., թուրք Նուրի փաշայի արշավանքի հետևանքով, որից հետո հայերին կոտորեցին, ստեղծեցին իրենց պետությունը ու տասնամյակներ շարունակ ամեն ինչ անում էին, որ հայերին կամ կոտորեն, կամ վտարեն: Մինչև 1936 թ. Ստալինյան Սահմանադրությունը իրենք ադրբեջանցի էլ չեն կոչվել, այլ՝ կովկասյան թուրքեր կամ թաթարներ: 1936 թ., որպեսզի տարանջատվեն անատոլիական թուրքերից, անվանվեցին ադրբեջանցիներ: Պատմություն կա, ամեն ինչ նավթի վրա չի՞ հիմնված: Նավթը մի օր վերջանալու է: Հետո՞:
-Փաստորեն ստատուս քվոն Ադրբեջանին ավելի ձեռնտո՞ւ է:
-Մենք խնդրի խաղաղ կարգավորման կողմնակից ենք, ԼՂՀ-ն չի կարող ունենալ ավելի ցածր կարգավիճակ, քան ունի: Այսօր ԼՂՀ-ն փաստացի անկախ պետություն է: Այս տարիներին Ղարաբաղն ապացուցել է, որ ժողովրդավարական պետություն է, ինչը մեծ ցանկության դեպքում էլ հնարավոր չէ ասել Ադրբեջանի մասին: Իլհամ Ալիևի նախագահության երրորդ շրջանն ավարտվելու է, չորրո՞րդ անգամ է առաջադրվելու: Բնականաբար՝ դա չի կարող լավ ընդունվել միջազգային ասպարեզում: Մենք ոչ հակաթուրք ենք, ոչ հակաադրբեջանցի, մենք պայքարում ենք հանուն մեր հայրենիքի, մենք ուզում ենք ինքներս որոշել մեր ճակատագիրը, տարածաշրջանում կայուն խաղաղություն ենք ուզում, ուզում ենք ժողովրդավարական արժեքներով ապրել: Իսկ նրանք 20 տարի հակահայկականություն են քարոզում, Ջուղայում հազարավոր խաչքարեր ոչնչացրին՝ մի երկիր, որ հայկական քարը չի հանդուրժում, հայ մարդուն կհանդուրժի՞: Իրենց ազգակից Աքրամ Այլիսլիին ի՞նչ արեցին: Բոլորն էլ դա լավ հասկանում են: Ամառային իրադարձությունները ցույց տվեցին, որ ադրբեջանական բանակի միֆը, բլից կրիգը փուչիկ են: Փառք ու պատիվ մեր զինվորներին: Չի կարելի 21-րդ դարում պետության քաղաքականության առանցք դարձնել թշնամու կերպարը, հակահայկականությունը Բաքուն դարձրել է ազգային գաղափարախոսություն: Քանի դեռ Ադրբեջանում չկա ժողովրդավարություն, քանի դեռ չեն գիտակցում, որ կոնֆլիկտը պետք է խաղաղ ճանապարհով լուծվի, բանակցային գործընթացում հաջողություն հնարավոր չէ:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հ.Գ. - Աժ փոխնախագահ Էդուարդ Շարմազանովի հետ երկար ու հանգամանալից խոսակցություն ունեցա Հայաստանի արտաքին քաղաքական ու ներքաղաքական խնդիրների շուրջ, հարցազրույցը կտպագրվի «Իրատես de facto»-ի սեպտեմբերի 9-ի համարում:

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ