«Ե՛վ Տեր-Պետրոսյանը, և՛ Քոչարյանը, և՛ Սերժ Սարգսյանը նույն կերպ են մտածում»

Հայոց ցեղասպանության 100-ամյակին ընդառաջ 20-րդ դարի այս մեծ ոճրագործությունը կարողացե՞լ ենք միջազգայնորեն ճանաչելի դարձնել, իրավական ձևակերպում տալ ու հետևողականորեն առաջ տանել հարցը: Մեկնաբանում են ԱԺ քաղաքական ուժերի ներկայացուցիչները:

«ԱՅՆ ՇՈՇԱՓԵԼԻ ԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐԸ, ՈՐ ԱՅՍ ՊԱՀԻՆ ՊԻՏԻ ԼԻՆԵԻՆ, ՑԱՎՈՔ, ՉԿԱՆ»

ԽԱՉԱՏՈՒՐ ՔՈՔՈԲԵԼՅԱՆ
(«Ազատ դեմոկրատներ» կուսակցության ղեկավար)
-Ամեն տարի պետբյուջեից բավականին գումարներ են հատկացվում ցեղասպանությանը նվիրված միջոցառումներ անցկացնելու համար, սակայն 100-ամյակի նախաշեմին հստակ արդյունքներ չունենք: Որտե՞ղ ենք թերանում:
-Այո, այն շոշափելի արդյունքները, որ այս պահին պիտի լինեին, ցավոք, չկան: Գերտերությունները ցեղասպանությունը, որպես անժխտելի փաստ, չեն ճանաչել: Սա բավարար է հասկանալու համար, որ բուն խնդիրը լուծված չէ, այսինքն, ցեղասպանությունը ճանաչված, դատապարտված չէ ու, որպես հետևանք, ակնկալված հարցերը լուծված չեն: Իհարկե, կան շոշափելի արդյունքներ, բայց դրանք պետական մակարդակով ձեռնարկված գործողությունների արդյունք չեն, այլ տարբեր պետությունների և Թուրքիայի շահերի բախման արդյունք:
-Որպես քաղաքական գործիչ, Ձեզ համար հստա՞կ է ցեղասպանության հետ կապված Հայաստանի մարտավարությունը:
-Հայաստանը, որպես պետություն, միջազգային ասպարեզում ինքնամեկուսացման է գնում, դառնում է ռուսական արտաքին քաղաքականության կցորդը: Սա խոչընդոտել ու խոչընդոտում է ցեղասպանության ճանաչման խնդրին: Այսօր մենք ինքնուրույնության կորուստ ունենք:
-Դրսի կառույցներն այս հարցում ավելի ակտիվ չե՞ն:
-Որքան էլ արդյունավետ գործեն սփյուռքի մեր կառույցները, Հայ դատը, միևնույն է, կան խնդիրներ, որոնք պետք է պետական մակարդակով հետապնդել ու հասնել դրանց լուծմանը:

«ՑՅՈՒՐԻԽՅԱՆ ՈՒՐԱՑՈՒՄԻՑ ՀԵՏՈ «ԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐ» ՏԵՍԵԼ ԵՄ»

ԼԵՎՈՆ ԶՈՒՐԱԲՅԱՆ
(ՀԱԿ խմբակցության ղեկավար)
-Ցեղասպանության ճանաչման հարցում մենք դեռ շոշափելի արդյունքների չենք հասել, չնայած ամեն տարի տարաբնույթ միջոցառումներ, համաժողովներ են կազմակերպվում: Ի՞նչ եք կարծում, որտե՞ղ են Հայաստանի իշխանությունները վրիպում:
-Ցեղասպանության ճանաչման միջազգային ամենամեծ հարվածը հասցրել է Սերժ Սարգսյանը` ստորագրելով ցյուրիխյան արձանագրությունները: Սա, ըստ էության, նշանակում է Հայաստանի ստորագրությունը դնել մի փաստաթղթի տակ, որով հարցական նշան է դրվում ցեղասպանության իրողության վրա: Ստեղծվել է մի իրավիճակ, որը միջազգային ճանաչման հարցում չի կարող արդյունք տալ:
-Սերժ Սարգսյանը ստեղծել է նաև ցեղասպանության հարցի առնչությամբ պետական հանձնաժողով, Ձեզ համար դրա աշխատանքի արդյունքները տեսանելի՞ են:
-Ցյուրիխյան ուրացումից հետո «արդյունքներ» տեսել եմ:

«ՀԻՇԱՏԱԿԻ ՀԱՐԳՈՒՄԸ ԵՎ ՈԳԵԿՈՉՈՒՄԸ ՑԱՆԿԱՑԱԾ ԺՈՂՈՎՐԴԻ ՀԱՄԱՐ ԱՆՀՐԱԺԵՇՏՈՒԹՅՈՒՆ ԵՆ»

ԱՂՎԱՆ ՎԱՐԴԱՆՅԱՆ
(ՀՅԴ խմբակցության քարտուղար)
-Ցեղասպանության 100-ամյակի նախաշեմին ի՞նչ արդյունքներ ունենք:
-Սա այն հարցը չէ, որ չափենք, թե ինչ արդյունքներ ունենք: Հիշատակի հարգումը և ոգեկոչումը ցանկացած ժողովրդի համար անհրաժեշտություն են: Մյուս կողմից, մեր ժողովրդի մեջ պետք է պահպանվեր ոչ թե անցյալի, այլ ապագայի հիշողությունը (ցեղասպանությունը ապագայի հիշողություն է, ապագայում նույնը կանխարգելելու, թույլ չտալու համար): Այս առումով ունենք որոշակի արդյունքներ, հատկապես 60-70-ականներից սկսած, երբ տարբեր շարժումներ են ձևավորվել, որոնք ստիպել են անդրադառնալ այս հարցին:
-ՈՒնենք պետական հանձնաժողով, որի անդամները, մեղմ ասած, այդքան էլ ոգևորված չեն այս մարմնի աշխատանքներով: Այն ընդամենը մի քանի նիստ է հրավիրել:
-Այդ հանձնաժողովը ծրագրում է զուտ 100-ամյակի միջոցառումները, որոնք տեղի են ունենալու և՛ Հայաստանում, և՛ աշխարհում: Որքան տեղյակ եմ, լավ ձևավորված հանձնաժողով է և մի քանի նիստ չի հրավիրել, ինտենսիվ քննարկումներ են եղել:
-Անկախ Հայաստանի երեք նախագահների մարտավարությունն այս հարցում Ձեզ գոհացնո՞ւմ է:
-Բոլորովին տարբեր մոտեցումներ են, այս պահին չեմ կարող համակարգված, ամբողջական գնահատական տալ, բայց երեքի պարագայում էլ կարելի էր շատ ավելին անել: Համակարգման, ծրագրման առումով այս հարցում մենք խնդիրներ ունենք:

«ԹՈՒՐՔԻԱՆ ԵՎ ԱԴՐԲԵՋԱՆԸ ԽԱՎԻԱՐՈՎ, ԿԱՆԱՉ ԳՈՒՅՆԻ ԹՂԹԱԴՐԱՄՆԵՐՈՎ ԳՆԵԼ ԵՆ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԲՈԼՈՐ ԿԱՌՈՒՅՑՆԵՐԸ»

ԽՈՍՐՈՎ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆ
(ՀՀԿ խմբակցության անդամ)
-Ասում են՝ քարոզչության առումով Թուրքիան ավելի լուրջ է պատրաստվում Ցեղասպանության 100-ամյակին, քան Հայաստանը: Այդպե՞ս է։
-Տեղեկատվական ոլորտում մեր և Թուրքիայի կարողությունները համեմատելի չեն: Հետևաբար մեր իշխանություններից չենք կարող պահանջել այնպիսի բաներ, որ անգամ մեծ ցանկության դեպքում հնարավոր չէ անել: Թուրքիան և Ադրբեջանը խավիարով, կանաչ գույնի թղթադրամներով գնել են միջազգային բոլոր կառույցները: Մենք այդպիսի հնարավորություններ չունենք: Մենք մեր քայլերի արդյունավետությունը պետք է գնահատենք գերտերությունների, միջազգային կառույցների ընդունած բանաձևերի համատեքստում: Հայ-թուրքական արձանագրությունների պարագայում պիտի փաստել, որ ցեղասպանության ճանաչման գործընթացն անկում չապրեց: Ավելին, երկու տարի առաջ չհաջողվեց, բայց հիմա ԱՄՆ-ի սենատի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովը բանաձև է ընդունում ցեղասպանության վերաբերյալ: Սա ինձ համար ցուցիչ է: Սա արդյունք է մեր երկրի, սփյուռքի կառույցների աշխատանքի:
-Գործողությունների ծրագրման, համակարգման առումով թերացումներ կա՞ն:
-Իհարկե, չի կարելի ասել, որ անթերի ենք գործում, գուցե կարելի էր անհամեմատ ավելին անել: Բայց, որքան ես եմ տեղյակ, բավականին լուրջ, ծանրակշիռ աշխատանք է տարվում այդ ուղղությամբ: Հայաստանի և սփյուռքի կառույցների աշխատանքը զգալիորեն համակարգված է:
-Որպես քաղաքական լուրջ «ստաժ» ունեցող մարդ, ցեղասպանության հարցում ինչպե՞ս կգնահատեք երեք նախագահների քաղաքականությունը:
-Հարցը շատ նուրբ է: Տեր-Պետրոսյանը ոչ թե մերժում էր փաստը կամ դրա միջազգային ճանաչումը, այլ մտավախություն ուներ, որ այդ գործոնը կխանգարի Հայաստանի արտաքին քաղաքականության նախաձեռնություններին: Արդյոք դա անհի՞մն էր, իհարկե, ոչ: Քոչարյանն ավելի ընդգծված էր ցեղասպանության ճանաչման հարցերում, նույնը կարելի է ասել գործող նախագահի առնչությամբ: Երեքն էլ մի բանում համոզված են, որ ցեղասպանության ճանաչման համար մեկ նպատակ պետք է լինի` մեր պետության անկախության համար անշրջելի երաշխիքների ձևավորում: Ե՛վ Տեր-Պետրոսյանը, և՛ Քոչարյանը, և՛ Սերժ Սարգսյանը նույն կերպ են մտածում: ՈՒղղակի այդ նպատակին հասնելու տարբեր մոտեցումներ են եղել:

Ճեպազրույցները` Ռուզան ԽԱՉԱՏՐՅԱՆԻ

Հեղինակի նյութեր

• Ժողովրդի վրա կրակելու հրահանգն արդեն ուժի մեջ է
• Անդրանիկ Քոչարյանի ինքնախոստովանությունը
• «Նիկոլն ու իր ընտանիքը Հայաստանում ապրելու իրավունք չունեն»
• Զուր մի ջանացեք
• Չեն կարողանում ԿԳՍՄ փոխնախարար գտնել
• Հանուն Ռուսաստանի հետ միութենական միավորման նոր շարժում հիմնադրվեց
• Այս իշխանությունն իր ստվերից էլ է վախենում
• Փաշինյանի դեմ պայքարելու համար գոնե մի փոքր Նիկոլ պիտի լինել
• Մեզ պե՞տք է ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը, թե՞ ոչ
• «Հայաստանի Նավալնին Նիկոլ Փաշինյանն է, որը եկավ իշխանության ու քանդեց մեր երկիրը»
• Տիգրան Ուրիխանյանը Հայաստանի փրկությունը տեսնում է ՌԴ-ի հետ նոր միութենական միավորման ձևավորման մեջ
• Հայաստանի ողջ հպարտությունն ու թշվառությունն ամփոփված մեկ օրում
• Սերմացու գողացող մկների և թուխս գողացող աղվեսների ժամանակը
• Ինչու էր Փաշինյանը վեց ամիս աղերսում
• Փաշինյանն էլ է զարմացած
• Ընդդիմության հարցերով թիվ մեկ «փորձագետը»
• Նիկոլ Փաշինյանին ոչ թե ողջերն են պատժելու, հալածելու, այլ անմահացածները
• «Գոմի» հարցի լուծումը կենսական անհրաժեշտություն է
• Առանց փամփուշտների ու ԱԹՍ-ների Ադրբեջանն այսօր շռնդալից հաղթանակներ է տանում Հայաստանի դեմ
• Խորհրդարանական ընդդիմությունը լեգիտիմացրեց Փաշինյանի պաշտոնավարումը

Մեկնաբանություններ