«Երևանի գլխավոր հատակագիծը չի համապատասխանում ժամանակի պահանջներին»

Հաճախ ասում են, թե Երևանի կառուցապատումը կատարվում է մեծ շեղումներով՝ անտեսելով գլխավոր հատակագիծը: Շատերը մեղադրում են գլխավոր հատակագիծն իրականացնողներին՝ ներդրողներին, ճարտարապետներին, քաղաքաշինարարներին, կառավարությանը, բայց այդ ամենի պատճառները գուցե շատ խո՞ր են: Հարցի պարզաբանման համար դիմեցինք «Փարիզ-Էսթ» համալսարանի քաղաքաշինության դոկտոր ՄԱՐԻԱՄ ԽԱՉԱՏՐՅԱՆԻՆ:

-Երևանի նոր գլխավոր հատակագիծը, որը հաստատվել ու ընդունվել է 2005-ին և գործում է 2006 թ. հունվարի 1-ից, չի համապատասխանում ո՛չ կապիտալիզմին, ո՛չ 21-րդ դարի մտածելակերպին, ո՛չ էլ Երևան քաղաքին: Դա են վկայում նաև բացառությունները, որ ամենուրեք արվում են՝ գլխավոր հատակագծից շեղվելու համար, կամ էլ այն, որ 2009 թվականը հայտարարվել է գլխավոր հատակագծի վերանայման տարի: Գլխավոր հատակագիծն անվանվում է «Երևան քաղաքի գլխավոր հատակագծի հայեցակարգ»: Այն պարունակում է քաղաքաշինական գործընթացների և տարրերի խառնիճաղանջություն՝ միևնույն ժամանակ չներառելով ոչ մի հայեցակարգային տարր: Մյուս կողմից, փաստաթուղթը մեխանիկորեն ընդգրկել է այն ժամանակվա Երևանում առկա քաղաքաշինական ծրագրերը, և կրելով հայեցակարգային անվանումը, պարունակում է տարածքների կոնկրետ կառուցապատման առաջարկներ: Հավանաբար հայեցակարգի գաղափարը գալիս է աշխարհի քաղաքաշինական արդի միտումներից: Բայց այն, ինչպես և քաղաքի համաչափ զարգացումը, բնապահպանությունը և էկոլուծումները Հայաստանում սոսկ գաղափարներ են դարձել, որոնց ներառումը գլխավոր հատակագծի մեջ կենսագործ չէ:
-Իսկ ի՞նչն է պատճառը, որ այդ ամենը կենսագործ չէ:
-Ընդհանուր գաղափարը վերցնել կամ այն պարտադրված կիրառել, որպեսզի միջազգային հանրությանը ցույց տրվի, թե ստեղծված քաղաքաշինական փաստաթղթերը համապատասխանում են միջազգային պահանջներին (պարտավորություններին), անթույլատրելի է: Անթույլատրելի է նաև վերցնել պատրաստի օտար քաղաքաշինական մտքերն ու լուծումները և դրանք կիրառել Երևանի պայմաններում: Այս ամենը հանգեցնում է այդ լուծումների ոչ կենսագործ լինելուն: Միջազգային մարտահրավերներն ընդունելով և որդեգրելով՝ Հայաստանը և Երևանը պետք է մշակեն սեփական կենսագործ մոդելները՝ ելնելով իրենց սոցիալ-տնտեսական, քաղաքական, մշակութային, քաղաքաշինական, ճարտարապետական և այլ տեսանկյուններից, ինչպես նաև պահպանելով բազմազանությունը: Այսօր դա չի արվում: Եվ ստացվում է, որ Հայաստանի քաղաքաշինական գործադիր փաստաթղթերը կենսագործ չեն, չեն համապատասխանում հայկական իրականությանը, նաև չեն կարող համապատասխանել միջազգային պահանջներին և դրանց իրականացմանը:
-Ի՞նչն է, որ չի ընդունվում գլխավոր հատակագծում:
-Երևանի գլխավոր հատակագիծը չի համապատասխանում կապիտալիզմին: Կապիտալիզմի ժամանակաշրջանում պետության դերը տարբեր պատճառներով նվազում է՝ զիջելով իր տեղը մասնավոր սեկտորին: Նաև 21-րդ դարի պոստմոդեռնիզմի դարաշրջանում, երբ զարգանում է մանր և լոկալ մասշտաբ հասկացությունը, Երևանի գլխավոր հատակագիծը շարունակում է առաջադրել մեծածավալ օպերացիաներ: Ինչպես խորհրդային տարիներին, այն առաջնորդվում է նույն վերլուծության մեթոդներով, առաջարկում է նույն լուծումները, որոնք հակասության մեջ են մտնում կապիտալիստական հասարակարգի հետ, էլ չեմ խոսում պոստմոդեռնիզմի սկզբունքների մասին: Երևանի Կենտրոն վարչական շրջանի գոտևորումը (միակ շրջանն է, որի համար արվել է այն) արված է մակերեսային վերլուծության հիման վրա, բացակայում է քաղաքի դիագնոստիկան արդի չափանիշներով և Երևանի սոցիալ-տնտեսական իրականությանը համապատասխան վերլուծությունը, ինչն էլ առաջարկված լուծումները դարձնում է ոչ կենսունակ: Գլխավոր հատակագծի և գոտևորման մյուս ոչ կենսագործ պատճառներից մեկն էլ այն է, որ կապիտալիզմի պայմաններում առաջարկում է կոնկրետ կառուցապատման տարբերակներ, որոնց իրականացումը գլխացավանք է դառնում բոլոր մասնակից և ոչ մասնակից կողմերի համար: Հակառակ այդ ամենին, քաղաքի գլխավոր հատակագիծը պետք է ունենա կոնցեպտուալ սկզբունք, տարբեր քաղաքաշինական ռազմավարություններ, ճկուն գոտևորման համակարգ, իսկ կառուցապատումը պետք է որոշվի, իրականացվի և կարգավորվի ճկուն համակարգի կիրառմամբ, տարբեր գործակիցների առկայությամբ, մի բան, որ ամբողջությամբ բացակայում է Երևանի նոր գլխավոր հատակագծում: Մի խոսքով, այն ամենը, որ պետք է առկա լինի և ներդաշնակություն ստեղծի կառուցապատման, երևանցու ապրելակերպի, Երևանի ճարտարապետական և քաղաքաշինական ժառանգության միջև, լիովին բացակայում է Երևան քաղաքի գործող գլխավոր հատակագծում:

Զրուցեց Լիլիթ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆԸ

Հեղինակի նյութեր

• «451° ըստ Ֆարենհայթի»
• ՈՒրիշ տեղ չկա՞ր
• «24 ժամ ե­ղել ենք տար­բեր զեն­քե­րի հրե­տա­կոծ­ման տակ»
• «Ադր­բե­ջա­նը, Թուր­քիան ու ֆոս­ֆո­րա­յին զենքն Ադր­բե­ջա­նին մա­տա­կա­րա­րող­նե­րը պետք է պա­տաս­խան տան դա­տա­րա­նի ա­ռաջ»
• «Մեր բո­լո­րի ճա­կա­տա­գի­րը սահ­մա­նին կանգ­նած հայ զին­վո­րա­կա­նի ձեռ­քում է»
• Կա­րե­նին անհ­նար էր չհար­գել, նույ­նիսկ հա­կա­ռա­կորդ­նե­րը նրան ըն­դու­նում էին որ­պես լե­գենդ, որ­պես ժայռ, որ­պես հե­ղի­նա­կու­թ­յուն
• Եկե­ղե­ցին գո­յութ­յուն ու­նի 2000 տա­րի և գո­նե ա­ռա­ջի­կա 2000 տար­վա հա­մար պետք է ա­պա­հո­վի ե­կող սե­րունդ­նե­րի հոգևոր կա­րիք­նե­րը
• «Լճա­շեն­ցի­նե­րի միա­վոր­ման» դռ­նե­րը բաց են բո­լոր լճա­շեն­ցի­նե­րի առջև
• «Ար­տա­կարգ դրու­թ­յու­նը կանց­նի, բայց բո­լոր ծնող­նե­րի, ա­շա­կերտ­նե­րի, ու­սու­ցիչ­նե­րի հա­մար կմ­նա մի շատ լավ նո­րա­մու­ծու­թ­յուն՝ հե­ռա­վար ու­սու­ցու­մը»
• «ՌԴ-ն կա­րող է գնալ հա­րա­բե­րու­թ­յուն­նե­րի վատ­թա­րաց­ման ճա­նա­պար­հով, ե­թե Թուր­քիան շա­րու­նա­կի ազ­դե­ցու­թ­յան գո­տին ընդ­լայ­նե­լու քա­ղա­քա­կա­նու­թ­յու­նը»
• «Ռա­յա­նէյր»-ը հա­տուկ սպա­սար­կում է ի­րա­կա­նաց­նում
• Յա­կուտս­կի հայ­կա­կան կի­րակ­նօ­ր­յա դպ­րո­ցի սա­նե­րը նշե­ցին Ա­մա­նո­րը
• «Հա­յաս­տա­նը եր­գող ժայ­ռե­րի եր­կիր է, և ես ե­րա­զանք ու­նեմ նվա­գելու այդ ժայ­ռե­րի մեջ»
• Նպա­տա­կը դիր­քա­պահ զին­վո­րի անվ­տան­գու­թ­յունն է
• «Ադր­բե­ջա­նում պետք է տե­ղի ու­նե­նա հա­մա­կար­գա­յին փո­փո­խու­թ­յուն, որ­պես­զի կա­ռու­ցո­ղա­կան երկ­խո­սու­թ­յուն ակն­կա­լենք»
• Յակուտսկի հայերն ակտիվ մասնակցություն են ունենում եկեղեցական բոլոր տոներին
• Ստամբուլում հաղթանակ է տարել ընդդիմությունը. ի՞նչ կանի Էրդողանը
• Քրիստոնեական և հոգևոր գիտելիքների ճիշտ ուղղորդում դասընթացի միջոցով
• «Ինձ համար Արամ Իլյիչը սրբություն է»
• «ԱԳՆ-ն պետք է ավելի շատ կենտրոնանա հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման, քան Ցեղասպանության ճանաչման խնդրի վրա»

Մեկնաբանություններ