Հարկային վարչարարությունն ու պետբյուջեն

Յուրաքանչյուր երկրի բնակչության սոցիալ-տնտեսական վիճակի պատասխանատուն պետբյուջեն է, ուստի ՀՀ 2014-ի պետբյուջեի նախագծի շուրջ «իրարուտոցին» միանգամայն բնական էր: Ինչպես քաղաքական տարբեր ուժերի, այնպես էլ շատ գործարարների մտահոգում է հատկապես եկամուտների ապահովման հարցը: Ի՞նչ են մտածում այս մասին գործադիրն ու գործարարը:

«ՄՈՒՏՔԵՐԻ ԱՊԱՀՈՎՄԱՆ ՀԱՐՑԸ ՄԻՇՏ ԷԼ ՌԻՍԿԱՅՆՈՒԹՅՈՒՆ Է ՊԱՐՈՒՆԱԿՈՒՄ»
ՎԱՀՐԱՄ ԱՎԱՆԵՍՅԱՆ (էկոնոմիկայի նախարար)

- Չե՞ք կարծում, որ 2014-ի պետբյուջեի եկամտային մասի ապահովումը մի փոքր ծանր կլինի` հաշվի առնելով առկա տնտեսական ցուցանիշները: Եկամտային հատվածում Դուք ռիսկայնություն տեսնո՞ւմ եք, որպես էկոնոմիկայի նախարար:
-Մուտքերի ապահովման հարցը միշտ էլ ռիսկայնություն է պարունակում, սակայն, երբ դիտարկում ենք 2014-ի պետբյուջեի նախագծով ՀՆԱ-ի սահմանված տոկոսը, ապա տեսնում ենք, որ վերջին հինգ տարիներին առաջին անգամ է, որ կառավարությունը նման բյուջե է ներկայացնում, որի համաձայն` ՀՆԱ-ի նկատմամբ հարկերի աճ չի նախատեսվում:
-Սա առավելությո՞ւն եք համարում։
-Այո։ Ինչ վերաբերում է մուտքերի ապահովման հարցին, ապա այդ խնդիրը մեզ համար պետք է լինի առաջնային, որովհետև շատ բան կախված է նրանից, որ պետբյուջեն, սոցիալական ուղղվածություն ունենալով, հնարավորություն չի տալիս ծախսերի կրճատում անել: Այդ տեսանկյունից բյուջեի եկամտային մասի կատարումը շատ լուրջ խնդիր է: Պետք է նկատել, որ այդ ուղղությամբ արդեն իսկ տարվում են աշխատանքներ, սակայն չի կարելի ասել, որ դրանք բավարար են:
-Այսինքն, Դուք որպես նախարար, Ձեր ոլորտում իրականացվող աշխատանքներից գոհ չեք։
-Խոսքը միայն իմ մասին չէ, այլ ընդհանուր իրավիճակի: Իհարկե, ոչ մի գերատեսչության ղեկավար չի կարող բավարարվել միայն իրականացվող աշխատանքներով: Ընդգծեմ, որ արդեն կատարվող աշխատանքները իրենց դրական արդյունքները տալիս են։ Այսինքն, տնտեսությունն ակտիվացնելու ուղղությամբ հիմնական աշխատանքները տարվում են, ուղղակի այդ գործընթացը մերթընդմերթ հակասության մեջ է մտնում հարկերի հետ:
-Հարկային և մաքսային համակարգերում իրականացվող վարչարարությունը և դրա դերի բարձրացումը, որը նախատեսվում է 2014-ին, չի՞ ճնշում գործարարներին:
-Կողմնակից չեմ միակողմանի գնահատականներին: Մի բան շատ հստակ է` բոլոր երկրներում հարկային տեսուչները առանձնակի սեր չեն վայելում բնակչության շրջանում։ Չգիտեմ այնպիսի մի երկիր, որտեղ գործարարների համար նրանք շատ հարազատ լինեն: Եթե նման երկիր կա, ապա կարծում եմ, որ այդ երկրում դժվար թե կարողանան հարկերի հավաքագրում ապահովել: Միևնույն ժամանակ, ինձ համար միանշանակ է, որ ոչ միայն հարկային, այլև այլ ոլորտներում, որտեղ իրականացնում ենք վարչարարություն, այդ մեթոդների ուղղությամբ հսկայական աշխատանք ունենք կատարելու: Դրանք ոչ միայն իդեալականին մոտ չեն, այլև շատ հեռու են: Բայց, նորից եմ կրկնում, եթե խիստ չլինես հարկային բնագավառում, հարկերի հավաքագրումը շատ դժվար կլինի: Միևնույն ժամանակ, պետք է այդ գործընթացն այնպես կազմակերպել, որ պարտաճանաչ և բարեխիղճ հարկատուները չտուժեն. շեշտը պետք է դրա վրա դրվի: Դա ամենաառաջնային խնդիրն է: Կարծում եմ` սա հիմնական առանցքն է, որն ապահովելու համար դեռ առաջ գնալու տեղ ունենք:
-2014-ի բյուջեի նախագծով եկամտային մասի ապահովումը նախատեսվում է իրականացնել նաև ստվերից դուրս բերված միջոցների հաշվին, սակայն չի նշվում, թե որտեղ է այդ ստվերը։ Ձեր ոլորտում այն որտե՞ղ է:
-Ամենառիսկայինը շարունակում են մնալ առևտրի, ծառայությունների, շինարարության ոլորտները: Համեմատության մեջ եթե դիտարկելու լինենք, ստվերի հետ կապված խնդիրներն ամենաքիչը արդյունաբերությունում են: Իհարկե, ունենք ոլորտներ, որտեղ ստվեր ասվածը ոչ ֆորմալ բնույթի է:
-Օրինա՞կ:
-Գյուղատնտեսությունը։ Այն, որ այս ոլորտը չի հարկվում` ընդհանուր արժեքային շղթայում էական խնդիր է ստեղծում` ստվերային տնտեսության ձևավորման տեսանկյունից: Չեմ ասում` այս ոլորտը պետք է հարկել, բայց խնդիրներ կան:

«ԲԱՐԵԽԻՂՃ ՀԱՐԿԱՏՈՒՆԵՐԸ ԵՆԹԱՐԿՎՈՒՄ ԵՆ ՄԱՄԼԻՉԻ ՃՆՇՄԱՆԸ»
ԳԱՐԵԳԻՆ ՆՈՒՇԻԿՅԱՆ (ԱԺ պատգամավոր)

-Պարոն Նուշիկյան, որպես գործարար պատգամավոր, ինչպե՞ս եք գնահատում 2014-ի պետբյուջեի նախագծի եկամտային մասը: Այն ռիսկայի՞ն է, թե՞ ոչ, և եթե ռիսկեր տեսնում եք, ապա ո՞ր հատվածում։
-Եկամտային մասում ռիսկեր տեսնում եմ, մասնավորապես` ֆիսկալ տնտեսության աճի և ստվերային տնտեսության կրճատման հարցում: Ինձ համար անհասկանալի է, թե ստվերային տնտեսություն ասվածը ո՛ր ոլորտներում է, և որտեղից են գումարներ հավաքագրելու: Նկատեմ, որ այսօր մենք ունենք տնտեսավարողներ, որոնք բարեխիղճ հարկատուներ են, բայց ենթարկվում են վարչարարության մամլիչի ճնշմանը:
-Այսինքն, կարելի՞ է ենթադրել, որ փորձ է արվելու եկամտային մասը ապահովել վարչարարության հաշվին, ինչը նշանակում է, որ գործարարներին անհարկի «կմաշկեն»:
-Դե, ինչպե՞ս է աշխատում պետեկամուտների կոմիտեն. երբ «պլանը» դժվարանում է կատարել, ապա դա անում է ցանկացած գնով:

Ճեպազրույցները`
Ժասմեն ՎԻԼՅԱՆԻ

Հեղինակի նյութեր

• ՃՇՀԱՀ-ն և Ստավրոպոլի «Հյուսիս-Կովկասյան դաշնային» համալսարանը հեռահար եղանակով ստորագրեցին «Մեծ Կովկաս կոնսորցիում ստեղծելու մասին» համաձայնագիրը
• «Հան­ցա­վոր ան­գոր­ծու­թ­յուն են դրսևո­րում ՀՀ իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րը»
• «Ղա­րա­բա­ղյան խնդ­րի քա­ղա­քա­կան լու­ծու­մը պետք է գտն­վեր այս պա­տե­րազ­մից ա­ռաջ»
• ՃՇՀԱՀ-ի հետ համագործակցության շրջանակներում բացվեց ինտերակտիվ ուսուցման ռուսաց լեզվի առաջին կենտրոնը
• «Դուռ-լու­սա­մուտդ պինդ փա­կիր, ու­րի­շին գող մի հա­նիր»
• Կռա­պաշ­տու­թ­յու­նը քան­դեց Հա­յաս­տա­նը
• «Նո­յեմ­բե­րի 4-ի դրու­թ­յամբ Շու­շիում մեր դիր­քե­րը բո­լոր ա­ռում­նե­րով նպաս­տա­վոր են ե­ղել»
• «Որ­քան հիաս­թափ­ված եմ նախ­կին իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րից, այն­քան էլ հիաս­թափ­ված եմ ներ­կա­յիս իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րից»
• ՃՇՀԱՀ-ն 6 մլն դրամ է փոխանցել «Զինծառայողների ապահովագրության» հիմնադրամին և «Հայրենիքի պաշտպանի վերականգնողական կենտրոն»-ին
• ՃՇՀԱՀ հոգաբարձունների խորհրդի նիստում մեկ րոպե լռությամբ հարգեցին Ղարաբաղի պատերազմում իրենց կյանքը հանուն հայրենիքի զոհաբերած նահատակների հիշատակը
• «Պատերազմ և խաղաղության» նոր տարբերակը․ «վաճառված է» Արցախը, վտանգված է Հայաստանը
• Պա­տե­րազ­մի պայ­ման­նե­րում փաս­տա­թուղթն ին­չու՞ բո­վան­դա­կա­յին փո­փո­խու­թ­յուն չի կրել
• Արդեն ե­րեկ պետք է մե­կու­սաց­վեին և պար­տա­դիր թես­տա­վոր­վեին
• Գեր­շա­հույթ` պա­տե­րազ­մի հաշ­վին
• «Լար­վա­ծու­թ­յան մե­ծաց­մա­նը զու­գա­հեռ ես-ը ա­վե­լի է ձուլ­վում մենք-ին»
• «Հա­յե­րը ոչ միայն լավ գոր­ծա­րար­ներ են, այլև լավ մար­տիկ­ներ»
• ՃՇՀԱՀ-ը 15 մլն 500 հազար դրամ է փոխանցել «Հայաստան համահայկական հիմնադրամին»
• «Մեր ամ­րոց­նե­րի պա­տե­րի տակ լավ ջարդ են ու­տում և ու­տե­լու են»
• ՊԵԿ-ը միանձ­ն­յա՞ է ո­րո­շել
• Վլադ Ասատրյանը միաձայն վերընտրվեց ՃՇՀԱՀ հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ

Մեկնաբանություններ