«Համաժողովրդական շարժման սկզբունքները պաշտպանելու փոխարեն ձևավորեցին նոմենկլատուրա»

Նախընտրական այսօրվա զարգացումներում շատ հաճախ տրամաբանություն չես կարողանում գտնել: Մեզ հետ զրույցում քաղաքագետ ՍՈՒՐԵՆ ՍՈՒՐԵՆՅԱՆՑԸ, սակայն, որոշակի տրամաբանություն տեսնում է ու այն հետևյալ կերպ է մեկնաբանում. «Հիմնական խաղացողները փորձում են իրենց համար հստակեցնել այն դերակատարությունը, որն ունենալու են նախագահական ընտրություններից հետո»:

-Իհարկե` արդյունքների մասով,- շարունակեց Սուրենյանցը,- այս ընտրությունը կանխատեսելի է, բայց չէի ասի, թե այնքան միապաղաղ է քարոզարշավը, որ որևէ հետաքրքիր բան չկա: Այնուամենայնիվ, Րաֆֆի Հովհաննիսյանին հաջողվում է զանգվածային հանդիպումներ ունենալ Վանաձորում և Գյումրիում: Ակնհայտ է, որ գործող նախագահը ստեղծված իրավիճակում վերընտրվելու է, սակայն այս ընտրարշավն իշխանության համար չլուծեց մի շարք այլ խնդիրներ: Հասարակության դժգոհ զանգվածը որևէ տեղ չի անհետացել: Եթե ընդդիմությունը մի քիչ կենսունակ, ճկուն լիներ, գուցե երկրում այսօր լրիվ այլ վիճակ լիներ:
-Թեկնածուների քարոզարշավն ինչպե՞ս եք գնահատում:
-Սերժ Սարգսյանն ու Հրանտ Բագրատյանը փորձում են ծրագրային ընտրապայքար տանել: Սերժ Սարգսյանի առումով դա բնական է, քանի որ իշխանական թեկնածու է, իսկ Բագրատյանինը դասական արևմտյան ընտրարշավ է, բայց դեռ հարց է` ինչ արդյունք կտա մեզանում: Րաֆֆի Հովհաննիսյանը փորձում է դառնալ բողոքական ընտրազանգվածի կրողն ու նոր ընդդիմություն առաջնորդելու հայտ է ներկայացնում: Մարդկայնորեն ցավում եմ Հայրիկյանի հետ տեղի ունեցածի համար, բայց, կարծում եմ, մահափորձին հետևած իրադարձություններն ու Հայրիկյանի «զիգզագների» վերածված վարքագիծը նրան թույլ չտվեցին դառնալ ընդդիմության առանցքային դեմքերից մեկը:
-Երկրորդ էշելոնի թեկնածուների քարոզարշավի մասին ի՞նչ կարծիք ունեք:
-Վարդան Սեդրակյանին ընդհանրապես չեմ ուզում անդրադառնալ: Ի սկզբանե ինքն ինձ համար քաղաքական գործիչ չի եղել ու քաղաքական գործոն չէ: Վերջին օրերին Հայրիկյանի դեմ մահափորձ կատարողների հետ նրա անվան շոշափումը վերջինիս համար դիվիդենդներ շահելու առիթ է դարձել: Եթե այս դեպքը չլիներ, ես որևէ խոսք, ասելիք չէի կարող նշել, որը Վարդան Սեդրակյան թեկնածուին կհիշեցներ:
-Փաստորեն, խոսակցությունները, որ այսօր ակտիվ քննարկվում են Սեդրակյանի անվան շուրջ, «սարքած» գո՞րծ են, թե՞ դրանցում իրականության հատիկ կա:
-Չեմ կարող ասել, որովհետև շատ անհասկանալի պատմություն է` նույնքան անհասկանալի մեկնաբանություններով: Համենայն դեպս, տխուր է այն փաստը, որ քաղաքական կենսագրություն չունեցող մարդ է հայտնվում ընտրարշավում, ու նրա շուրջ պտտվող այս օրերի խոսակցությունները դարձել են քարոզարշավի հիմնական թեմաներից մեկը: Չեմ կարող նաև ասել, թե ինչպե՞ս է պարոն Սեդրակյանն այդ կարողությունները ձեռք բերել, քանի որ չորս-հինգ տարի առաջ նա ապրում էր շատ համեստ կյանքով: Մի շարք հարցեր կան, որոնք հարցականներ են իմ մեջ առաջացնում, ոչ պատասխաններ: Ինչ վերաբերում է Արման Մելիքյանին և Անդրիաս Ղուկասյանին, չէի ասի, որ նրանց խոսքն ընդհանրապես ինձ հասկանալի չէ: Հասկանում եմ` ինչ են ուզում, ինչ խնդիր են հետապնդում, բայց իրենց առաջադրած օրակարգն այս ընտրապայքարի հետ, ցավոք, առնչություն չունի: Այդ ցուցակների խնդիրը կար նաև համայնքապետերի, քաղաքապետի և ԱԺ ընտրությունների ժամանակ, իսկ «Վերջ շինծու ընտրություններին» լոզունգը կարող էր նաև արդիական լինել նախորդ չորս-հինգ տարիների ընթացքում: Այս ընտրապայքարն էականորեն տարբերվում է մյուսներից, բոլորը սպասում են փետրվարի 19-ին, որովհետև փետրվարի 18-ի հարցը լուծված է:
-Անակնկալների պիտի սպասել հետընտրակա՞ն զարգացումների ժամանակ:
-Հետընտրական զարգացումներում ցնցումներ ու նմանօրինակ իրավիճակներ չեն սպասվում: Սերժ Սարգսյանը, բացի ընթացիկ հարցեր լուծելուց, պիտի նաև «ժառանգորդ աճեցնի»: Հետևաբար, ուզի թե չուզի, իշխանությունը պիտի որոշակի «տեսքի» բերի` բարեփոխի կամ բրգաձև դարձնի: Որոշակի դասավորվածություններ կլինեն նաև ընդդիմության դաշտում: Որքան էլ տոկոսները շինծու, նկարովի լինեն, միևնույն է, դրանք թելադրում են քաղաքական նոր իրավիճակ:
-Հետընտրական իրավիճակում ԲՀԿ-ն ի՞նչ տեղ է ունենալու:
-ԲՀԿ-ն ունի երեք ընտրություն` հետևել իր որոշ անդամների օրինակին և իշխանության մաս կազմել, որը զրոյական կդարձնի այլընտրանքի մասին նրանց պնդումները: Հաջորդ ճանապարհը` փորձել պահպանել «ստատուս քվոն», այսինքն, այն, ինչ հիմա կա, բայց սա շատ բարդ է, որովհետև ԲՀԿ-ում այսօր վիճակը բևեռացված է. Սամվել Բալասանյանն ակտիվորեն աջակցում է իշխանությանը, Վարդան Օսկանյանը` ակտիվորեն քննադատում: Կուսակցությունում որքան էլ ներքին ժողովրդավարությունը խրախուսվի, այնուամենայնիվ, գոնե մի քանի սկզբունքային հարցերի շուրջ բոլորը պիտի համակարծիք լինեն, հակառակ պարագայում ներքին եռոցը կհանգեցնի պայթյունի: Կա երրորդ ճանապարհը` բարեփոխումների ուղիով նոր նշաձող վերցնել: Քանի որ ԲՀԿ-ում որոշումները շատ դժվար են կայացվում, հետընտրական փուլում ԲՀԿ-ի վիճակն ինքնահոսի է լինելու: Քաղաքական դերակատարներից յուրաքանչյուրը փորձելու է ԲՀԿ-ից պոկել որքան հնարավոր է:
-«Հին ընկերները»` ՀՅԴ-ն, ո՞ւմ հետ «ընկերություն» կանի:
-ՀՅԴ-ն խորքային ճգնաժամի մեջ է: Նրանք այս պահին բովանդակային ասելիք ընդհանրապես չունեն, բացի այն, որ այս ընտրությունները վատն են, ու քվեաթերթիկ պիտի փչացնել:
-Դաշնակցությունը և՞ս պիտի վերափոխվի:
-Հեղափոխության կարիք ունի: Գուցե գաղափարական հենքեր ունի ու ցանկացած պարագայում կարող է դրանով ներկայանալ, ի վերջո, պատմություն ունեցող կուսակցություն է: Սակայն այս քաղաքական էլիտայի ասելիքը անհամոզիչ է, որովհետև ՀՅԴ-ն կանգնած է շատ լուրջ սերնդափոխության, ինչպես նաև սոցիալիստական կամ մարգինալ ուժ դառնալու երկընտրանքի առջև:
-«Ժառանգությունը» որտե՞ղ կլինի:
-Րաֆֆի Հովհաննիսյանն ամեն ինչ անում է, որ ընտրությունից հետո ընդդիմության լիդերի էստաֆետը լինի իր ձեռքում: Կստացվի՞ սա, թե՞ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը կամ որևէ մեկը «փողոցով» նոր ընդդիմություն կձևավորի, ցույց կտա ժամանակը:
-Լևոն Տեր-Պետրոսյանը նախընտրական այս շրջանում կուսակցություն ստեղծելու մտադրություն է հայտնել. զուգադիպությո՞ւն է, թե՞ քաղաքական ինչ-ինչ հաշվարկների արդյունք:
-Լևոն Տեր-Պետրոսյանի նման փորձառու գործիչը երբեք որևէ պատահական քայլ չի անում: Այլ բան է, որ վերջին շրջանում նրա հաշվարկները շատ սխալ են ստացվում: Բայց որ այդ քայլերը պատահական չեն, հաշվարկների հիման վրա են կատարվում, ակնհայտ է: ՈՒրեմն, ինչո՞ւ մինչև փետրվարի 18-ը հայտարարեց նոր կուսակցություն ձևավորելու մասին: Կա երկու պատճառ. առաջինը` փորձեց իր լիակատար հսկողության տակ պահել ներկայիս ՀԱԿ-ը: Պետրոս Մակեյանն էր փորձում որոշակի բարեփոխումներ անել, Նիկոլ Փաշինյանն էր ուզում դերակատարություն ստանձնել, սակայն Տեր-Պետրոսյանը հասկացրեց, որ ցանկացած պրոյեկտ իր կողմից մերժված է, և ինքը գնում է բրգաձև կառույցի ստեղծմանը, որտեղ որոշումները կոնսենսուսով չեն ընդունվելու: Սրանով նաև ցույց է տալիս, որ ՀԱԿ-ում որոշում կայացնողը միայն ինքն է, առանց իր թույլտվության որևէ բարեփոխման մասին խոսելն անիմաստ է: Տեր-Պետրոսյանը հասկացավ, որ եթե չմասնակցի ընտրություններին և որևէ նախաձեռնությամբ հանդես չգա, հետընտրական Հայաստանում կորցնելու է ընդդիմության առաջնորդի նիշը: Այս նախաձեռնությամբ նա փորձում է երկրորդական դարձնել ընտրությունների նշանակությունը և բոլորին ցույց տալ, որ իր նախաձեռնությունները ընդդիմադիր դաշտի ապագա վերադասավորումների առումով ևս ամենակարևորն են լինելու: Սա համարեք Տեր-Պետրոսյանի ընտրություններին մասնակցելու ձև:
-Հաջորդ ընտրություններին կարո՞ղ է այս կուսակցությունը որևէ դերակատարում ունենալ:
-Ոչ:
-Նոր նախաձեռնությունների համար Տեր-Պետրոսյանի տարիքը խոչընդոտ չի՞ կարող լինել:
-Իհարկե ոչ: Տարիքի բարձրաձայնումն անհեթեթ պատճառաբանություն էր: Այսօր տեսնում ենք, թե ինչպիսի եռանդով է Բեռլուսկոնին պայքարում Իտալիայում նոր կառավարություն ձևավորելու համար:
-Մեր «Բեռլուսկոնին» էլ Լևոն Տեր-Պետրոսյա՞նն է:
-Ամեն դեպքում, 68 տարեկանն այն տարիքը չէ, որ քաղաքականության մեջ թոշակառու համարվի: Պարզապես չուզեցավ մասնակցել այն ընտրություններին, որտեղ իր պարտությունը կանխորոշված էր: ՀԱԿ կուսակցությունը չի լինի այնքան կարևոր գործոն, որքան փորձում են մատուցել, շատ սովորական ուժ է լինելու: Լևոն Տեր-Պետրոսյանի խնդիրը դաշինքը չէր, այլ դրա բովանդակությունը: Նա հասարակությունից օտարվեց, որովհետև համաժողովրդական շարժման սկզբունքները պաշտպանելու փոխարեն ձևավորեցին նոմենկլատուրա: Հիմա այդ նոմենկլատուրան կլինի ՀԱԿ դաշինքում, թե նոր կուսակցությունում` այդքան էլ կարևոր չէ: Եթե կուսակցությունում տեսնենք նոր դեմքեր ու գաղափարներ, կասեմ` վիճակ է փոխվել:

Զրույցը` Ռուզան ԽԱՉԱՏՐՅԱՆԻ

Հեղինակի նյութեր

• Ժողովրդի վրա կրակելու հրահանգն արդեն ուժի մեջ է
• Անդրանիկ Քոչարյանի ինքնախոստովանությունը
• «Նիկոլն ու իր ընտանիքը Հայաստանում ապրելու իրավունք չունեն»
• Զուր մի ջանացեք
• Չեն կարողանում ԿԳՍՄ փոխնախարար գտնել
• Հանուն Ռուսաստանի հետ միութենական միավորման նոր շարժում հիմնադրվեց
• Այս իշխանությունն իր ստվերից էլ է վախենում
• Փաշինյանի դեմ պայքարելու համար գոնե մի փոքր Նիկոլ պիտի լինել
• Մեզ պե՞տք է ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը, թե՞ ոչ
• «Հայաստանի Նավալնին Նիկոլ Փաշինյանն է, որը եկավ իշխանության ու քանդեց մեր երկիրը»
• Տիգրան Ուրիխանյանը Հայաստանի փրկությունը տեսնում է ՌԴ-ի հետ նոր միութենական միավորման ձևավորման մեջ
• Հայաստանի ողջ հպարտությունն ու թշվառությունն ամփոփված մեկ օրում
• Սերմացու գողացող մկների և թուխս գողացող աղվեսների ժամանակը
• Ինչու էր Փաշինյանը վեց ամիս աղերսում
• Փաշինյանն էլ է զարմացած
• Ընդդիմության հարցերով թիվ մեկ «փորձագետը»
• Նիկոլ Փաշինյանին ոչ թե ողջերն են պատժելու, հալածելու, այլ անմահացածները
• «Գոմի» հարցի լուծումը կենսական անհրաժեշտություն է
• Առանց փամփուշտների ու ԱԹՍ-ների Ադրբեջանն այսօր շռնդալից հաղթանակներ է տանում Հայաստանի դեմ
• Խորհրդարանական ընդդիմությունը լեգիտիմացրեց Փաշինյանի պաշտոնավարումը

Մեկնաբանություններ