Արմատներս այստեղ են, Տերյանի մեջ

Սեղանի վրա մի տետր կար, որից Չարենցը Պետհրատի փոքրիկ բլանկների վրա ոտանավորներ էր արտագրում: Հարցրի, թե ինչ է անում և չե՞մ կարող օգնել իրեն:

- Չէ՛:
Քիչ հետո գլուխը բարձրացրեց:
- Տերյան սիրում ե՞ս:
Չսպասեց պատասխանիս:
- Ինչպե՜ս կարելի է չսիրել, - ապա մատնանշեց իր արտագրությունը: - Տերյան է սիրելի՛ս, Տերյան: ՈՒզում եմ մի լավ հատոր պատրաստել: Սրանք նրա անտիպ ստիխներից են, չմշակված, մեծ մասամբ սևագրություն: Բայց տես ինչպե՜ս է գրել:
Կարդաց հորը նվիրված ոտանավորը:
Վեր կացավ, պահարանից հանեց Մակինցյանի հրատարակած Տերյանը:
- Այս է իսկական Տերյանը:
Ձեռքին երրորդ հատորն էր:
- Տերյանը սա է, որ չգիտեն, դժբախտաբար: Այստեղ է նրա իսկական հմայքը:
ՈՒ թեև հատորը ձեռքին անգիր ասաց «Տեսա երազ մի վառ…» բանաստեղծությունը:
- Սա գիտե՞ս ինչ է, մինիատյուր, իսկական մինիատյուր: Հազվագյուտ խտացում: Մտքի, երևակայության այս աներևակայելի թռիչքը միշտ էլ ինձ հիացրել է:
Մի փոքրիկ լռությունից հետո մի երկու ոտանավոր էլ կարդաց, սկզբում «Դու հպարտ չես իմ հայրենիք», իսկ հետո՝ «Մշուշի միջից տեսիլ դյութական»:
- Ո՞վ է իր երկրի մասին այսպես գրել: Ոչ ոք: Հա՛, գուցե մեկ էլ Թումանյանը: Մնացածը պրիմիտիվ է, հասարակ, ամեն ինչ ուղղակի է ասված, «лобовой» ասես քարոզ լինի, միտինգում ասված ճառ: Սեր՝ զգում ես, որ կա, բայց արտահայտություն չկա, վառված սիրտ, այո՛, կա, բայց պատկերը գտնված չի: Ա՛յ, Տերյանն ուրիշ է: Լսի՛ր:
Չշլացա խնդուն փառքիդ
Անցյալ ու հին փառքով երբեք.-
Սիրեցի հեզ, անքեն հոգիդ,
Եվ երգերդ մեղմ ու բեկ-բեկ,
Խեղճությունդ խավար ու լուռ,
Աղոթքներդ դառն ու ցավոտ,
Զանգակներիդ զանգը տխուր՝
Եվ խուղերիդ լույսերն աղոտ…
Լռեց ու ինձ նայեց: Ես ասացի.
Սիրում եմ մեր երկինքը մուգ, ջրերը ջինջ, լիճը լուսե,
Արևն ամռան ու ձմեռվա վիշապաձայն բուքը վսեմ,
Մթնում կորած խրճիթների անհյուրընկալ պատերը սև
ՈՒ հնամյա քաղաքների հազարամյա քարն եմ սիրում:
Ծիծաղեց:
- Այո՛, այո՛, այդպես է: Արմատներս այստեղ են, Տերյանի մեջ: Եվ միայն ի՞մը, արդյոք: Շատերն են նրանից գալիս: Եվ ուրիշ ի՞նչպես: Տերյանը բարձր տեսակ է, իսկական փղոսկր: Կրկնել չի կարելի: Ելակետ է, բայց ճանապարհն ինքդ պիտի անցնես…
Ռուբեն ԶԱՐՅԱՆ, «Հուշապատում»

Հրածին ՎԱՐԴԵՎԱՆՅԱՆԻ ՖԲ էջից

Մեկնաբանություններ