«Տառապատկերները հոգու խաղ են, և ես խաղում եմ ներքին մղումով»

Թաիլանդի մայրաքաղաք Բանգկոկում վերջերս տեղի ունեցած «Երևանը 2012 թ. գրքի համաշխարհային մայրաքաղաք» ծրագրի ամփոփիչ միջոցառմանը, այն է` տիտղոսի փոխանցում Երևանից Բանգկոկին, իր «Տես քեզ հայերեն» նախագծով ներկա էր նաև հայ արվեստագետ, երիտասարդ դիզայներ ՍԱՇԱ ՂԱԼԵՉՅԱՆԸ կամ, ինչպես հայտնի է նա արվեստի ասպարեզում, Առնո Կուռը:

Բացառիկ արվեստի գործերի հեղինակը, ով վրձին-յուղաներկի փոխարեն օգտագործում է մեսրոպյան այբուբենի տառերը, կերտում է հայ և այլազգի նշանավոր մարդկանց դեմքերը: Ճիշտ ընտրված տառատեսակը թույլ է տալիս նրան ստեղծել ցանկացած պատկեր: Մեսրոպատառ են Շեքսպիրի, Պիկասոյի, Պագանինիի, Տոլստոյի, Գոգոլի, Վերդիի, Պավարոտիի, Պուշկինի, Մոցարտի, Բոնապարտի և այլ հայտնի մարդկանց դիմանակարները:
«Տես քեզ հայերեն» նախագծով Առնո Կուռը մասնակցել է տարբեր երկրներում կազմակերպված ցուցահանդեսներին` ներկայացնելով Հայաստանը: Նշանավորներից է 2012 թվականին Գերմանիայի Մայնի Ֆրանկֆուրտ քաղաքում անցկացված գրքի միջազգային ցուցահանդես-տոնավաճառը, որտեղ հայկական տաղավարը զարդարում էին Առնո Կուռի ստեղծագործությունները:
«Ես հենց այնպես տառերին չեմ նայում, ես այդ պահին մտածում եմ` ի՞նչ կարող է դառնալ այս տառը: Ազատ, անկեղծ խաղ եմ անում ու հանկարծ տեսնում եմ՝ ստացվեց ինչ-որ հետաքրքի բան: Եթե ես նստեմ և մտադրված փորձեմ ինչ-որ բան պատկերել, չի ստացվի: Սա հոգու խաղ է, և այս դեպքում խաղում եմ ներքին մղումով»,-ասում է արվեստագետը, ում համար ամենակարևորն այս արվեստում տառերի ձևը պահպանելն է, ինչպես ինքն է ասում` «չդեֆորմացնելը»:
Մեսրոպյան զարմանահրաշ տառերի հանդեպ հետաքրքրություն Առնոն ցուցաբերել է շատ վաղ տարիքից.«Ես ներշնչվել եմ հայկական ձեռագիր մատյաններով: Փոքր էի, երբ առաջին անգամ գնացի Մատենադարան, ուշի-ուշով դիտեցի մաշտոցյան գրերը, մագաղաթները:
Ինձ գրավեցին հատկապես միջնադարյան հայ ծաղկողների տառերը: Նրանք կարծես նկարում էին, և ամեն մի տառն ինձ համար մի
կերպար էր ներկայանում: Ես երևակայությամբ փորձում էի անել նույնը: Փորձեցի նրանց մոտեցումը ժամանակակից արվեստում և ստացվեց»,-պատմում է Առնո Կուռը և հիշում իր կյանքի անմոռանալի իրադարձություններից մեկը, ինչը սերտորեն կապված է այսօրվա իր արվեստի ծնունդի հետ.«Ինձ միշտ մտահոգել է հայոց լեզվի ճակատագիրը, մարդկանց անփույթ վերաբերմունքը: Տեսնում էի, որ մեր լեզուն աղավաղվում է, իսկ իշխանությունները ոչինչ չեն անում՝ հասարակության մեջ սեր, հոգատարություն արթնացնելու ուղղությամբ: Եվ մի անգամ, մոտ վեց տարի առաջ, ես որոշեցի նամակ գրել Մեսրոպ Մաշտոցին ու գանգատվել տիրող կարգերից: Նամակում խնդրեցի, որ մեր փոխարեն գոնե նա պահի-պահպանի, հոգ տանի մեր լեզվի մասին: Եվ ահա, մի խումբ ակտիվիստներով, Երևանից ոտքով գնացինք Օշական և նամակը «հանձնեցինք Մաշտոցին»: Հենց այդ մտահոգությունից էլ ծնվեց այս գաղափարը, և ես որոշեցի առարկայական մի բան անել: Իհարկե, այդ քայլը քարոզչական նպատակ ուներ, մինչդեռ ոգեշնչվածությունը իմ մեջ խորը ակնածանք առաջացրեց հայկական տառերի հանդեպ»: Առնո Կուռը փորձել է պատկերներ ստեղծել նաև լատինական այբուբենի տառերով, առաջարկներ նույնպես եղել են, բայց չի զգացել այդ տառերն այնպես, ինչպես մաշտոցյան գիրը: «նրանք օտար են ինձ, չեմ ուզում կեղծ լինել ինքս ինձ հետ»,-անկեղծանում է զրուցակիցս:
Մայիսի 18-ին՝ «Թանգարանային գիշեր» երևանյան միջոցառման ժամանակ, Ավ. Իսահակյանի տուն-թանգարանի ցուցասրահում մի քանի գործեր էր ներկայացրել նաև տառապատկերների հեղինակը: Թե ինչպիսին է հայ հասարակության վերաբերմունքը մեսրոպատառ արվեստի նկատմամբ, վերջինս այսպես պատասխանեց. «Հայը երբեք չի հիանում հայի արվեստով, օտարն ավելի հետաքրքրասեր է: Մեզ պակասում է ընդհանուրի, մեծամասնության հետաքրքրասիրությունը: Հայերը ոգևորվում, ուրախանում և հպարտանում են անձնական հաջողություններով միայն, ինչը, ըստ իս, սխալ է»:
Նշենք, որ Առնո Կուռը պատրաստվում է իր հերթական ցուցահանդեսին, որը տեղի կունենա Լիտվայում:

Հասմիկ ՄՈՎՍԻՍՅԱՆ

Լուսանկարներ

Տեսանյութ

Հեղինակի նյութեր

• Լավ կլիներ Ցեղասպանության զոհերին հարգանքի տուրք մատուցելուց բացի նաև մաքրություն պահպանել իմանայինք
• Հյուրը՝ Տիգրան Մանսուրյանն էր
• «Բանակում կատարված դեպքի համար թող պատժեն մեկին, ոչ թե ողջ ղեկավարությանը»
• «Ադրբեջանական կողմին ռազվեդչիկ պետք չէ, որովհետև մեր թերթերն ամեն ինչ բաց են գրում»
• Աշխատանք փնտրողները լոտոյի վաճառակետերում են
• Սիրիահայերի աշխատանքի հարցը դեռևս մնում է անլուծելի
• Ոսկու շուկայում բազմաթիվ թերացումներ են հայտնաբերվել
• Սարիթաղցիները հրաժարվում են վճարելուց դեկտեմբեր ամսվա աղբահանության վարձը
• Դպրոցներում շարունակվում է դրամահավաքությունը, թեև ԿԳ նախարարը հակառակն է պնդում
• «Դալալ» հասկացողությունը պետք է վերանա մեր միջից»
• «Որ ալիքը միացնում ես` պարում են ու երգում. հա՛յ ժողովուրդ, դու ե՞րբ ես մտածելու»
• «Հայաստանում այդքան ատրճանակ չկա, ինչքան հեռուստաէկրանի վրա ենք տեսնում»
• «Ժառանգությունը» չի լքել մարտադաշտը
• ՄԱԿ-ը պահանջում է պատժել Հյուսիսային Կորեային` սեփական ժողովրդի նկատմամբ «հանցագործություններ» կատարելու համար
• «Թեպետ երկրաշարժերը պտտվում են մեր հանրապետության շուրջ, բայց մեզ համար խուճապի որևէ առիթ չկա»
• ՈՒկրաինայում կվերացվի որդեգրման գաղտնիությունը
• Մեծ Բրիտանիայում գտել են մարդու հետքեր, ով ապրել է 800000 տարի առաջ
• «Երկու Օլիմպիադա, և վե՛րջ»
• «Ժնև-2 բանակցությունների երրորդ փուլը մարտից շուտ չի սկսվի»
• Հայաստանում քանի՞սը գիտի` ո՞վ է սբ. Վալենտինը

Մեկնաբանություններ