Ինչպիսին պետք է լինի ազգային անվտանգության խորհրդի գործունեությունը Հայաստանում

ՏԵՍԱԿԵՏ
Երկրի ազգային անվտանգության ռազմավարության հիմնադրույթների իրագործումը պայմանավորված է պետական կառավարման համակարգում համարժեք կառույցների ձևավորմամբ և դրանց արդյունավետ գործունեությամբ: Հանրապետության առջև ծառացած սպառնալիքները կարող են վնասազերծվել ներքին և արտաքին մարտահրավերների իրատեսական գնահատականի և միջազգային ուսանելի փորձի օգնությամբ ճիշտ գործիքակազմի օգտագործման պարագայում: Ընդհանուր առմամբ, գոյություն ունեցող սպառնալիքները կարելի է դասակարգել մարդու կյանքի, առանձին կառույցների, հասարակության, տարածքների, պետության, ներքին և արտաքին ահաբեկչության, ինչպես նաև տարածաշրջանային և գլոբալ սպառնալիքների:
ՀՀ անվտանգության խորհրդի գործունեությունն ուղղակիորեն բխում է սպառնալիքների վերացման ժամանակակից գործառույթներից: Այն ՀՀ սահմանադրությամբ նախատեսված խորհրդակցական մարմին է, որը պետք է նախապատրաստի ՀՀ նախագահի որոշումները` ներքին և արտաքին սպառնալիքներից անհատի, հանրության և պետության կենսականորեն կարևոր շահերի պաշտպանվածության, ինչպես նաև ազգային անվտանգության ապահովման գծով միասնական պետական քաղաքականության հարցերով: Անվտանգության խորհուրդն ապահովում է անհրաժեշտ պայմաններ` ՀՀ նախագահի կողմից իրացնելու մարդու և քաղաքացու իրավունքներն ու ազատությունները, ՀՀ անկախությունը և պետական ամբողջականությունը պաշտպանելու ուղղությամբ բոլոր սահմանադրական լիազորությունները:
ՀՀ անվտանգության խորհրդի գործունեությունը պետք է հիմնված լինի ՀՀ ազգային անվտանգության ռազմավարության վրա, որն, իր հերթին, պետք է ամրագրված լինի «Ազգային անվտանգության մասին» ՀՀ օրենքում և դրանից բխող՝ ՀՀ կառավարության համապատասխան որոշումներում:
Եթե այլ հանգամանքների բերումով արտահերթ նիստի անհրաժեշտություն չառաջանա, ապա նպատակահարմար է, որ ՀՀ անվտանգության խորհուրդը նիստ գումարի ամիսը մեկ անգամ: Նիստի օրակարգը, որում կարող են ներառվել հայեցակարգային փաստաթղթեր և ՀՀ ազգային անվտանգության ապահովման ասպարեզում ներքին և արտաքին քաղաքականության կարևորագույն հարցեր, որոշում է ՀՀ անվտանգության խորհրդի նախագահը` ՀՀ անվտանգության խորհրդի քարտուղարի ներկայացմամբ: Մասնավորապես, քննարկման առարկա կարող են լինել պետական, տնտեսական, հասարակական, պաշտպանական, տեղեկատվական, էկոլոգիական, բնակչության առողջության պահպանության և անվտանգության այլ կարևորագույն ռազմավարական խնդիրներ: Միաժամանակ, անվտանգության խորհուրդը մշակում է արտակարգ իրավիճակների կանխատեսումների, դրանց կանխարգելման և հետևանքների վերացման, ինչպես նաև կայունության և օրենքի պաշտպանության ապահովմանն ուղղված փաստաթղթերի նախագծեր: Հիշատակված և այլ հարցերի գծով որոշումներն ընդունվում են ձայների պարզ մեծամասնությամբ և հաստատվում անվտանգության խորհրդի նախագահի կողմից:
ՀՀ անվտանգության խորհրդի աշխատակազմը ՀՀ նախագահի աշխատակազմում ընդգրկված ինքնուրույն ստորաբաժանում է և կարող է ունենալ վարչության կարգավիճակ: Ելնելով գործունեության նպատակներից և ուղղություններից՝ ՀՀ անվտանգության խորհուրդը կարող է ձևավորել միջգերատեսչական հանձնաժողովներ, որոնք, ըստ էության, խորհրդի աշխատանքային խմբերն են: Կախված իրենց վրա դրված խնդիրներից՝ դրանք կարող են ձևավորվել ըստ գործառույթների կամ հիմնահարցերի` մշտական կամ ժամանակավոր հիմունքներով: Գործունեության և մշակվող փաստաթղթերի գիտական հիմքերի ապահովման համար նպատակահարմար է ձևավորել ՀՀ անվտանգության խորհրդին կից գիտական խորհուրդ, որի կազմում կարող են ընդգրկվել ՀՀ ԳԱԱ անդամներ, բուհերի և գիտական հիմնարկների ճանաչված մասնագետներ և անկախ փորձագետներ:
Առաջարկվում է ՀՀ անվտանգության խորհրդի հետևալ կառուցվածքը.
l ՀՀ անվտանգության խորհրդի նախագահ
l ՀՀ անվտանգության խորհրդի քարտուղար
l ՀՀ անվտանգության խորհրդի քարտուղարի տեղակալներ
l ՀՀ անվտանգության խորհրդի վարչություններ և բաժիններ.
l Պետական և հասարակական անվտանգության վարչություն
l Տարածաշրջանային և միջազգային անվտանգության վարչություն
l Լեռնային Ղարաբաղի հիմնահարցերի վարչություն
l Սփյուռքի վարչություն
l Տնտեսական և արդյունաբերական անվտանգության վարչություն
l Զինվորական շինարարության վարչություն
l Ռազմական վերահսկողության վարչություն
l Տեղեկատվական անվտանգության վարչություն
l ՀՀ անվտանգության խորհրդի միջգերատեսչական հանձնաժողովներ.
l Զորահավաքային պատրաստության և զորահավաքի
l Ռազմաարդյունաբերական համալիրի
l Քաղաքացիների իրավունքների պաշտպանության և հասարակական անվտանգության
l Հանցագործությունների և կոռուպցիայի դեմ պայքարի
l Ներքին ահաբեկչության
l Միջազգային անվտանգության
l Սահմանների պահպանության քաղաքականության
l Տեղեկատվական անվտանգության
l Տնտեսական անվտանգության
l Բնակչության առողջության պահպանության
l Էկոլոգիական անվտանգության
ՀՀ անվտանգության խորհրդի գործունեությունը կարող է լինել ավելի արդյունավետ` գործադիր իշխանության ոլորտում համապատասխան հիմնահարցերով զբաղվող օղակների համակարգված աշխատանքի շնորհիվ: Այս առումով նպատակահարմար է նաև ներքին անվտանգության նախարարության ձևավորումը հիմնականում ներկայումս գործող կառույցների օղակներից: Առաջարկվող կառույցի կազմում կարելի է առանձնացնել ռազմական անվտանգության (պաշտպանունակության, ռազմական անվտանգության երաշխիքների, զինակոչի և զինապարտության նոր տեխնոլոգիաների, ներքին ահաբեկչության դեմ պայքարի), քաղաքացիական պաշտպանության (փախստականների խնդիրներ, փրկարարական ծառայություն, բնակչության և տարածքների անվտանգության, բնական և տեխնածին աղետներից առաջ և հետո իրականացվող գործառույթների, մունիցիպալ ոստիկանության, ներքին սահմանների պաշտպանության և այլ օղակներ) և տնտեսական անվտանգության (էներգետիկ, պարենային, ֆինանսական, ժողովրդագրական, մաքսանենգության, «կեղտոտ փողերի» լվացման և ստվերային տնտեսության դեմ և այլ սպառնալիքների վնասազերծման) ստորաբաժանումներ: Հայ մարդուն, հասարակությանը և պետությանը սպառնացող մարտահրավերներին դիմակայելու նպատակով անհրաժեշտ է վերացնել հասարակության տարբեր խավերի միջև գոյություն ունեցող թշնամանքը և աշխատանքներ կատարել` բարձրացնելու ազգային անվտանգության ռազմավարության հիմնադրույթների, դրանց իրագործման ուղղությամբ հասարակության իրազեկման մակարդակը:
Թաթուլ ՄԱՆԱՍԵՐՅԱՆ
Պրոֆեսոր

Մեկնաբանություններ