«Իրատեսի» զրուցակիցը երգիչ, երգահան ԴԱՎԻԹ ԱՄԱԼՅԱՆՆ է:
-Պարոն Ամալյան, հինգ օր շարունակ հայ-ադրբեջանական սահմանին լարված իրավիճակ է: Ի՞նչ է ուզում հակառակորդը:
-Լարված հետևում եմ իրադարձություններին, լրատվամիջոցներին, տիրապետում եմ ինֆորմացիային: Անկեղծ եմ ասում՝ չկա որևէ մեկը, որ ինձնից ավելի շատ երազի խաղաղության մասին: Խաղաղությունն ու պատերազմը համեմատում եմ կնոջ ու տղամարդու հետ: Խաղաղությունը կինն է, որ ձգտում է տղամարդուն՝ պատերազմին, և պատերազմը տղամարդն է, որ ձգտում է խաղաղության: Նրանք անբաժան ընկերներ են: Տա Աստված՝ գա այն օրը, որ ձեռք բերենք վերջնական խաղաղություն, ունենանք այդ արժեքը, բայց դա միայն վաստակելով պետք է լինի: Քառօրյայի օրերին ես միշտ ասում էի, որ Արցախյան պատերազմում զոհվածները, որ սերունդ չտվեցին, հողի մեջ սերմի նման աճեցին, ու Ապրիլյան պատերազմի ժամանակ տեսանք՝ ինչ սերունդ են տվել: Վստահ էի՝ եկող սերունդն ավելի լավն ու ավելի ուժեղ է լինելու: Եվ սրա համար, թող սենտիմենտալ չհնչի, երջանիկ եմ: «Խեղճ հայ» ասած երևույթը փոխվել է: Մենք ավելի շատ պիտի հավատանք ինքներս մեզ, մեր ուժերին և, որ ամենակարևորն է, միասնական լինենք: Սահմանին տեղի ունեցող դեպքերը լայնամասշտաբ բնույթ չեն կրում, սա դեռ չի կարելի պատերազմ անվանել: Ինչ վերաբերում է ստրատեգիական և ռազմական գործողություններին, ապա մեր զինուժն այն փայլուն է իրականացրել՝ արժանի միջազգային ռազմական մեկնաբանության և դրական արձագանքների: ՈՒրախ եմ, որ այսօր մեր ամենասիրած համակարգն ամենաուժեղն է, բայց դրանով չպետք է սահմանափակվենք, որովհետև բանակը կայուն համակարգ չէ. անիվի պես պտտվում է: Բանակը մեր բոլորինն է, այն պետություն և հայրենիք կապող օղակն է: Պետությունն ու հայրենիքը, ցավոք, իրարից շատ են հեռացած, մեր դեպքում՝ հատկապես: Չենք պատկերացնում, որ պետությունն էլ կարելի է սիրել այնպես, ինչպես հայրենիքը:
-Ինչու՞ են հեռացած:
-Գուցե պետական որոշ մարմինների դրսևորման պատճառով, և կապ չունի՝ որ իշխանության ժամանակ: Իհարկե, դա բոլորին չի վերաբերում:
-Ռազմական կարևոր դիտարկման մասին նշեցիք, որ գուցե աշխարհին կարող ենք ցույց տալ և աչքի ընկնել: Փաստորեն, այսօր գործ ունենք կրթված, պրոֆեսիոնալ, հեռատես զինվորականության հետ, ինչը արժանի է դրվատանքի, և բանակի մասին բոլոր տեսակի վատաբանող կարծիքները, տարաբնույթ մեկնաբանությունները երկրորդական պլան են մղվում այս դեպքում:
-Փառք Աստծո, այսօր բանակն այնպիսի կարգավիճակում է, որ ամեն մեկը չի կարող ներքին խոհանոցի մասին մեկնաբանություններ անել: Իհարկե, բանակում վատ բաներ ևս կարող են լինել, բայց ամեն մի «բաշիբոզուկ» չպետք է իր պարտքը համարի կարծիք հայտնել: Բանակն ընտանիքի տղան է, ուժը, իսկ ուժը սեր է ծնում, սերն էլ՝ ուժ: Պետք է համախմբվել բանակի շուրջը:
Պատմության մեջ որևէ երկրի հզորացում հեղափոխությունից հետո ինձ հայտնի չէ: Չգիտեմ որևէ հեղափոխություն, որ երկրին օգուտ է տվել: Երկրի անվտանգությունը մեր անցյալն է, ներկան ու ապագան: Բանակի հանդեպ սենտիմենտալ վերաբերմունք պետք չէ: Բանակը, տարիներին համընթաց, ինքնամաքրվելու է՝ ավելի լավը դառնալով, որովհետև նրա հիմքում Վազգեն Սարգսյան ու նրա նման տղերք կան:
-Մենք խաղաղասեր ժողովուրդ ենք, խաղաղությունը մեր գենետիկ կոդի մեջ է: Մեջբերեմ Մաթևոսյանի հայտնի խոսքը. «Հազար տարի ապրես հարևանիդ հետ կողք կողքի ու չիմանա՞ս, որ քեզ սպանելու է, իր սուրը քո ոսկորի վրա է սրելու»: Մեր հակառակորդի ձեռագիրը չի փոխվում, նրա ռազմատենչությունը շարունակվում է: Խաղաղության թեզն այս դեպքում որտե՞ղ է մնում:
-Ես հակառակորդին չեմ ուզում թերագնահատել, չեմ էլ ուզում ատել: Զորամիավորման շտաբի պետերից մեկը, որ իմ մարտական ընկերն է, երբ լսում է, որ հակառակորդը ինտենսիվ գնդակոծում է, զինվորներին հրամայում է, որ պատասխան հարված տան կամ այնպիսի տեղ խփեն, որ հանկարծ բնակության որևէ վայր չտուժի: Իսկ այդ նույն օրերին հակառակորդը Շամշադինում երեք տարեկան երեխայի վրա էր կրակել: Բարեբախտաբար, գնդակը երեխայի մազերի միջով էր անցել, փոքրիկին բան չէր պատահել: Մարդկային հատկանիշներով մենք իրենց նման չենք: Խաղաղություն կարող է լինել, բայց մեր դեպքում՝ միայն ուժով: Հակառակ դեպքում՝ դատապարտված կլինենք մորթվելու: Մեր բանակը գնալով ավելի մարտունակ է դառնում, բայց սա թող ինքնագոհության ու հանգստի պատճառ չլինի, գոնե բարոյահոգեբանորեն զինվորի կողքին պետք է լինենք:
-Միասնակա՞ն ենք այսօր առավել, քան երբևէ:
-Եթե միասնական չենք, ապա պիտի լինենք: Դժբախտաբար, մենք ցավի շուրջն ենք միասնականանում, ցավի շուրջը համախմբվող ժողովուրդ ենք: Եվ պատահական չէ, որ այս օրերին, օրինակ, մեր հայրենակիցները Մոսկվայում մեկը մյուսին օգնում են վաճառել ծիրանը: Կոլեկտիվ ժողովուրդ չենք, միագործ ենք, ինչն ակնհայտ է նաև արվեստում ու սպորտում: Իրար սիրելու ամենապարզ դաշտը պատերազմն է, որովհետև այնտեղ մեկը մյուսի համար պատրաստ է մեռնելու: Եվ դրա համար է մարտական ընկեր կորցնելը շատ ցավոտ: Կուզեի, որ պետությունն այս հարցում անտարբեր չլիներ: Տարբեր թեմաներով եմ ստեղծագործում, բայց ռազմահայրենասիրականը միշտ ակունքում է: Ես երբևէ չեմ կարող մոռանալ իմ ընկեր Ցուլին, որ ճակատից ինձ տուն է ճանապարհել, բայց ինքը զոհվել է: Նույնիսկ ընտանիքում այդքան սեր չկա, ինչքան ռազմի դաշտում:
Զրույցը՝ Սևակ ՎԱՐԴՈՒՄՅԱՆԻ