Այս ամենից հետո մարդը մարդու կարիք ավելի շատ է զգալու»
10.04.2020 | 14:25
Սոս Սարգսյանի անվան համազգային պետական թատրոնի գեղարվեստական ղեկավար, վաստակավոր դերասանուհի ՆԱՐԻՆԵ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆԻ հետ զրուցել ենք օրերս մեկնարկած «Առականի» առցանց նախագծի, պարտադրված արձակուրդի ու թատերական կյանքում սպասվող նոր մարտահրավերների մասին:
-Ինչպե՞ս է կատարվել ներկայացվող առակների ընտրությունը, ի՞նչն է կարևորվում այս նախագծում՝ կրթակա՞ն տարրը, զվարճա՞նքը, սրամտությու՞նը:
-Ես կարծում եմ՝ բոլորը միասին: Առակներն ընտրված են Հրաչյա Ամիրյանի «Ապրելու արվեստը» գրքից, որում ընդգրկված են տարբեր դարաշրջաններում և մշակույթներում ստեղծված առակներ: Այսպիսի հաղորդաշար անելու մտադրություն վաղուց ունեի, իհարկե, հեռուստատեսային տարբերակով: Առակները վաղուց ընտրված էին, ներկայացնելու ձևը դեռ մտածված չէր: Եվ երբ համավարակի պատճառով այսպիսի իրավիճակ ստեղծվեց, որոշեցինք կենդանի մի բան անել՝ հեռուստատեսային տարբերակով: Զրուցեցինք Արա Խզմալյանի հետ, պատմեցինք առակներ ներկայացնելու մեր ծրագրի մասին, պարզվեց, որ նա նույնպես նման մտահղացում ունեցել է, և շատ արագ՝ մի քանի օրում, այս ամբողջը արվեց: Տարբեր առիթներով երբ առակներ ես պատմում, մարդկանց շատ է հետաքրքրում, ուզում են էլի ու էլի լսել: Թվում է՝ փոքր մի բան է, երբեմն՝ զվարճալի, բայց խորհելու տեղ է տալիս: Հիմա, երբ ինչ-որ առումով հանգիստ ենք, խորհելու ժամանակ ունենք, կարծում եմ, պետք է մի քիչ վերանայենք կյանքի հետ մեր ունեցած հարաբերությունները:
-Նախագիծը մեծ հաշվով ծնվել է արտակարգ իրավիճակից:
-Ձևը արտակարգ իրավիճակն է թելադրել, գուցե մենք նկարահանեինք առակները, իսկ հիմա պարզապես միմյանցից որոշակի հեռավորություն պահպանելով՝ երկու հոգի զրուցում են, առակներ պատմում, որից հետո «հանդիսատեսին» (մենք նրանց հանդիսատես ենք ասում) առաջարկում են թողնել իրենց մեկնաբանությունները: Լավագույն մեկնաբանության հեղինակը ստանում է հրավիրատոմս մեր առաջիկա ներկայացումից: Հուսամ, որ առաջիկան շուտով կլինի:
-Իսկ ի՞նչ եք կարծում՝ առցանց ներկայացումները, որ այսօր ցուցադրվում են, կարո՞ղ են դառնալ հանդիսատեսի հետ հաղորդակցման այլընտրանքային ու մշտակա տարբերակ նաև արտակարգ իրավիճակից հետո:
-Ես կարծում եմ, որ այս ամենից հետո մարդը մարդու կարիք ավելի շատ է զգալու: Չգիտեմ՝ սա ինչքան կտևի, բայց մարդիկ կարոտելու են կենդանի շփմանը: Գիտեք, հանդիսատեսը մեր մարտ ամսվա ներկայացումների տոմսերը հետ չի տվել (միայն մեկ տոմս է վերադարձվել): Իրականում նրանք սպասում են, թե երբ են ցուցադրվելու ներկայացումները:
Թատրոնը կենդանի արվեստ է և կենդանի մատուցում է պահանջում: Երբ օնլայն ցուցադրում են, հմայքի զգալի մասը կորչում է: Կարծում եմ՝ այս առցանցը կհոգնեցնի: Եթե անկեղծ ասեմ, ինքս երբեք առցանց ներկայացում չեմ դիտում: Ավելի լավ է ֆիլմ նայեմ, որը նախատեսված է հեռահար դիտման համար: Դրա համար էլ մեր թատրոնը այս քաղաքականությունը որդեգրեց. ոչ թե իրավիճակից ելնելով՝ պարտադրված փորձում ենք ներկայացումները ցույց տալ, այլ այն, ինչ նախատեսված է եթերի համար:
-Հնարավո՞ր է` փոփոխություններ լինեն թատրոնի հետագա ծրագրերում, խաղացանկում հայտնվեն նոր ներկայացումներ՝ ելնելով նոր հետաքրքրություններից ու ժամանակի պահանջից:
-Իհարկե, թատրոնը պետք է ժամանակին համահունչ լինի, այս ամեն ինչից հետո մարդը փոխված է լինելու, գուցե ավելի կարժևորի ամեն մի պահը, ամեն շփումը: Եթե անկեղծ ասեմ՝ ներկայացում կար, որ մտածում էի՝ բեմադրել, հիմա կասեցրել եմ թարգմանությունը, չեմ ուզում, որ դա լինի: Գուցե այս փակվածության մասին ներկայացումներ լինեն կամ հակառակը՝ կյանքը հաստատող թեմաներ ընտրենք: Վերջին շրջանում հատկապես հեռուստատեսային ֆիլմերում այնպիսի դաժան իրավիճակներ են ստեղծում, որ բնազդներն արթնացնեն: Պետք է վերադառնանք հոգու լեզվին՝ ամենաբարի, ամենաանկեղծ: Չեմ ասում, թե թատրոնը մինչ այդ դա չէր անում, բայց պետք է աշխարհի մակարդակով գալ դրան:
-Այսինքն` վերանայել է պետք մատուցվող արվեստը:
-Պետք վերանայել ամեն ինչ՝ արվեստ, բիզնես, ամեն բնագավառ…
-Ասացիք, որ ներկայացումների տոմսերը հետ չեն վերադարձվել: Հետաքրքիր է՝ ո՞ր ներկայացումների մասին է խոսքը:
-Մարտին ունեինք «Ազնավուր» համերգ-ներկայացումը, որ չխաղացինք, «Հաղթանակի գենեզիսը», որի բոլոր տոմսերը սպառված էին, և Գի դը Մոպասանի «Փափլիկը»:
-Հնարավո՞ր է միառժամանակ մոնո ներկայացումներին առաջնություն տրվի:
-Փակվածության արդյունքում գուցե ավելի շատ ստեղծվեն մոնո ներկայացումներ: Թատրոնը կոլեկտիվ արվեստ է, և այսօր դերասանները հնարավորություն չունեն միասին մի բան ստեղծելու: Մոնո ներկայացումն արվեստի այն ձևն է, որ կարող ես մենակ անել: Գուցե այս իրավիճակում շատ մոնո ներկայացումներ ծնվեն: Իսկ թե հանդիսատեսը որը կնախընտրի, չգիտեմ: Բայց տեսնում ենք, ինչպես են մարդիկ զբոսնում դրսում, չեն դիմանում մեկուսացմանը: Պարզվում է՝ ամենամեծ երջանկությունը, որ մարդուն տրված է, կենդանի շփումն է:
-Երկար ժամանակ փորձերի չմասնակցելը, չխաղալը ինչպե՞ս են անդրադառնալու դերասանների վրա:
-Մեր դերասաններն ասում են՝ եթե այսքան ընդմիջում լինի, անտաղանդ ենք վերադառնալու: Եվրոպայում կա այսպիսի մի բան. երբ դերասանը շատ երկար է խաղում, մեկ տարով հանգիստ է վերցնում, որ նոր բաներով լցվի, նոր գույն բերի: Թե չէ, երբ շատ է խաղում, սկսում է ինքն իրեն կրկնել: Գուցե սա լավ հնարավորություն է թարմանալու, նոր գույներ բերելու, մյուս կողմից էլ, երբ երկար չես խաղում, վախ է մտնում մեջդ: Որովհետև տան էներգիան ուրիշ է, տանը դու ուրիշ մարդ ես: Ես, օրինակ, տանը այն Նարինեն չեմ, որ ներկայացումներ էր բեմադրում, դերեր էր խաղում, տնից չեմ կարողանում ստեղծագործել: Բայց դա էլ է կյանքի մաս, դա էլ է պետք ապրել: Արվեստագետը պետք է կյանքի ամեն իրավիճակ ապրի, տեսնի, զգա իր մաշկի վրա, ոչ թե միայն փորձի ցուցադրվել:
-Ի՞նչ կասեք մեր զրույցի վերջում: Հնարավո՞ր է պահպանել լավատեսությունը ստեղծված իրավիճակում:
-Կարծում եմ՝ լավ առիթ է և լավ շրջան՝ (Պահքի շրջանն է) մաքրվելու, Աստծո մոտ վերադառնալու: Պետք է օգտվել այս հնարավորությունից, որովհետև մենք այնպիսի կյանքի ռիթմի մեջ էինք ընկել, որ երեկը արդեն ահավոր անցյալ էր: Բոլորն էին հոգնած: Մենք հաճախ պատուհանը բացում ենք, թռչունների ծլվծլոցն ենք լցնում, անձրևի ձայնը: Այնքան գեղեցկություն կա, եթե այդ ամեն ինչը գնահատենք, կյանքի կատաղի ռիթմը մեղմենք, ես կարծում եմ, հնարավոր կլինի նորովի և իրար գնահատելով վերսկսել կյանքը: Ահազանգ միշտ կար: Սա գտնված հնարավորություն է: Կարող էր ավելի վատ բան լինել, օրինակ, պատերազմ: Այս իրավիճակում ամենասխալը ընկճվելն է, ամենաճիշտը՝ վերաիմաստավորել մեր գոյությունը:
Զրույցը՝ Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆԻ
Հեղինակի նյութեր
- Պատմության վկաները
- Վերացող ծաղիկներ
- Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
- «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
- «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
- «Դրսից մեզ վրա կարող են ազդել միայն ներսի գործիքներով»
- «Երեսուն տարի ձգվեց մեր անկախության պատմությունը, մենք շահեցի՞նք»
- Մշակույթը հեռվից հեռու պահպանելու հույսով
- Անիմացիան, աշխարհն ու մենք
- «Մեր տարածքները փոքրացան, որովհետև այդպես էլ չհասկացանք, որ պետք է խմենք մեր բաժակով»
- Արվեստի ուժը
- Նոր մատենաշարը ներկայացնում է արևմտահայ և սփյուռքյան գրողների
- Բեմը կենդանություն է ստանում առայժմ միայն մանուկների համար
- «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
- Համաշխարհային դասականների ստեղծագործությունները՝ դուդուկով
- «Բնակչությունը պատրաստ չէ, բայց տարվում են աշխատանքներ»
- Ամանորի գիշերը դիմավորելու են եկեղեցում
- «Ջազի մեջ զգացվում է ապրածդ ժամանակաշրջանը»
- «Եթե չլիներ Փելեշյանը, կարծում եմ, դեռևս գտած չէի լինի կինոյում իմ ուղին»
- «Հուշարձաններն այդ տարածքների պատկանելության անձնագրերն են»
Մեկնաբանություններ