«Բավարար պայմաններ պետք է ստեղծենք և՛ աշխատակիցների համար, և՛ ընթերցողների, և՛ վերադարձվող գրականության»
03.04.2020 | 01:51
Համավարակ, մեկուսացում, նոր խնդիրներ, նոր ռազմավարություն՝ ամենատարբեր ոլորտներում: Այս դժվարին օրերին ինչպե՞ս են կազմավորվել գրադարանները, ի՞նչ է ենթադրում «Գրադարանը քո տանը» բանաձևումը: Թեմայի շուրջ զրուցել ենք ԿԳՄՍՆ մշակութային ժառանգության և ժողովրդական արհեստների վարչության գլխավոր մասնագետ ՆԱԶԻԿ ՀՈՎԱՍԱՓՅԱՆԻ հետ:
-Պատրա՞ստ էին գրադարաններն այս համավարակի պարտադրած կանոնների համաձայն կազմակերպվելու:
-Միանշանակ` այո, եթե խոսում ենք ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարության ենթակայության 12 գրադարանների մասին: Իրավիճակը, իսկապես, անսովոր էր և շփոթեցնող, անհրաժեշտ էր արագ ինքնակազմակերպվել, քանի որ գրադարանը ամենօրյա համառ աշխատանքի շնորհիվ միշտ ունենում է իր մշտապահանջ ընթերցողական լսարանը և նրա առաջ ունի պարտք ու պատասխանատվություն: Գրադարանները մինչ համավարակը ունեին կայքէջեր, միշտ ակտիվ էին օնլայն հարթակներում, չնայած այս իրավիճակը այլ էր և նոր հստակ ռազմավարություն էր պահանջում: Առաջին գործը, որով սկսեցինք, էլեկտրոնային, թվային գրադարանների առավել հուսալի շտեմարանների հղումների տրամադրումն էր: Արտակարգ դրություն հայտարարելու 2-րդ օրն արդեն պատրաստ էր ֆեյսբուքյան շրջանակը` #Մնա տանը գիրք կարդա հեշթեքը: Ե՛վ գրադարանային, և՛ ոչ գրադարանային մի մեծ խումբ միացավ մեր կոչին: Մարզային 10 գրադարանները և Հայաստանի ազգային և Խնկո Ապոր անվան ազգային մանկական գրադարանները հստակ ծրագրեր մշակեցին, և քանի որ գրադարանը պիտի մեզ մոտենար, ստեղծեցինք նախ #Գրադարանը քո տանը հեշթեքը, ապա նաև խումբը, որին միացան ոչ միայն պետական գրադարանները, այլև բազմաթիվ համայնքային գրադարաններ, գրադարանավարներ և ընթերցողներ: Խումբն իր հերթին միացավ «Տնից թանգարան և գրադարան» խմբին: Այս պահին ունենք շատ միասնական և համերաշխ գրադարանային հանրույթ, բոլորի խնդիրը մեկն է՝ ինչո՞վ լցնել մեկուսացման դժվար, երբեմն անտանելի օրերն ու ժամերը, հնարավորինս օգնել մարդկանց և ժամանցը կազմակերպել, միաժամանակ օժանդակել և աջակցել հեռավար կրթության ծրագրերին, չէ՞ որ անհրաժեշտ գրականությունը ամբողջությամբ գրադարաններում էր մնացել:
-Ի՞նչ խնդիրներ եղան այս ընթացքում: Կայի՞ն գրադարաններ, որ տեխնիկայի, մասնագետների պակասի, կամ այլ պատճառներով չկարողացան իրականացնել հեռավար գործունություն:
-Մեր գրադարանները ունեին այն նվազագույնը` մեդիա գրագիտություն և գործիքներ, որ բավարար էր առցանց գործունեություն սկսելու համար, բայց ժամ առ ժամ կարիք էր զգացվում նոր գիտելիքների և հմտությունների: Դա էլ հաղթահարվեց համակարգի լավագույն մասնագետների և «Նորարար գրադարաններ» խմբի հետ համագործակցությամբ: Այս առումով շատ կարևորում եմ միմյանց խորհուրդներով օգնելու պատրաստակամությունը, ուղիղ եթերներով Լոռու մարզային գրադարանի աշխատակից Անդրանիկ Հովհաննիսյանի համակարգչային ծրագրերի վերաբերյալ օգտակար խորհրդատվության ժամերը: Արդյունքում ունեցանք 600-ից ավելի հրապարակում, դիտումների մեծ ցուցանիշ` 878544 (16.03-29.03. 2020 թ.): Նախարարության ենթակայությամբ գործող բոլոր գրադարանները այդ առումով ապահովված են, այլ հարց` որքանով: Կարծում եմ, սա նախադեպ է լինելու հետագայում ավելի հզորացնելու օնլայն հարթակում սպասարկման մեջ նոր գործիքակազմերի ներգրավման առումով:
-Քանի որ մարդիկ տանն էին, չի բացառվում, որ կուզենային գրքեր կարդալ, օգտվել գրադարաններից: Հնարավորություն կա՞ր ընթերցողի հետ կապ պահելու, գիրք հասցնելու:
-Քանի որ մարդիկ տանն էին, գրադարանը գնաց իրենց տուն: Մեկնաբանություններում հաճախ էի հանդիպում հարցի` գրադարանը բա՞ց է, դուք աշխատու՞մ եք… Սա նշանակում է, որ գրադարանները կարողացան ապահովել անմիջական կապը ընթերցողների հետ, օգնությունն էլ դարձավ շատ հասցեական: Այո, կարող եմ փաստել, որ գրադարանները իրենք ստեղծեցին այդ հնարավորությունները, և դրանք օրեցօր կատարելագործվում են: Ընթերցող-գրադարան կապը պահպանվեց, ավելին` տնից իրենք` ընթերցողները, կազմակերպեցին միջոցառումներ և ապահովեցին դիտումների մեծ քանակ:
-Էլեկտրոնային գրքերը երիցս կարևորվեցին: Սակայն հարցն այն է, թե գրքերի ո՞ր մասն է թվայնացված:
-Այո, կարևորվեցին ՀՀ գրադարաններում և արտասահմանյան հայագիտական կենտրոններում, կրթական հաստատությունների և բարեգործական կազմակերպությունների օգնությամբ ստեղծված թվայնացված տեղեկատվական պաշարները: Միայն «Հայ գիրք» շտեմարանում ունենք 19381 թվայնացված գիրք:
Մինչև 2021 թվականը կավարտենք մինչև 1961 թվականը հրատարակված, Հայաստանի ազգային գրադարանում պահպանվող գրականությունը` պահպանելով հեղինակային իրավունքի հետ կապված սահմանափակումները: Կարծում եմ՝ ուսումնական, մասնագիտական գրականության թվայնացման վերաբերյալ նոր քաղաքականության մշակման կարիք կա, որին պետք է մասնակցեն բուհական և դրանով շահագրգիռ այլ կազմակերպությունները: Հավանաբար ֆինանսական նոր միջոցների ներգրավման կարիք կզգացվի:
-Այս իրավիճակից ի՞նչ քաղեցիք: «Գրադարանը քո տանը» նախագիծը հնարավո՞ր է շարունակություն ունենա նաև համավարակը հաղթահարելուց հետո:
-Իսկապես, այս իրավիճակն ինքնին առաջադրեց խնդիրներ, թելադրեց առաջնահերթություններ, կարևորվեց մասնագիտական հմտությունների և մեդիա գրագիտության միասնության, աշխատակիցների ամբողջ ներուժի օգտագործման, առցանց հարթակները առավելապես որպես ուսումնական գործիք օգտագործելու կարողությունը:
Ինչ վերաբերում է «Գրադարանը քո տանը» նախագիծը շարունակելուն, կասեմ, որ դա կշարունակենք, կկատարելագործենք և կդարձնենք հայաստանյան բոլոր գրադարաններին միավորող նոր հարթակ, նոր գործիք պետական և համայնքային գրադարանների միջև խզված կապերի վերականգնման, փակված և լուծարված համայնքային գրադարանների վերաբացման, նոր տիպի գրադարանային ծառայություններ մատուցելու վերաբերյալ քննարկումների, առկա խնդիրների հետ առերեսվելու և լուծումներ գտնելու համար:
-Եվ մի վերջին հարց, որին անդրադարձել էիք ֆեյսբուքյան Ձեր էջում. ի՞նչ քայլեր եք կատարելու արտակարգ դրության ավարտից հետո: Հստակեցվա՞ծ են արդյոք հնարավոր ռիսկերն ու անհրաժեշտ քայլերը:
-Հնարավոր ռիսկերը գնահատում ենք, այս առումով ծայրահեղ ուշադրություն և բավարար պայմաններ պետք է ստեղծենք և՛ աշխատակիցների համար, և՛ ընթերցողների, և՛ վերադարձվող գրականության:
Բոլորիս մաղթում եմ առողջություն, շուտափույթ ազատում աշխարհը պատուհասած համավարակից, և իհարկե, օգնենք միմյանց` տանը մնալով և գիրք կարդալով:
Զրույցը՝ Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆԻ
Հեղինակի նյութեր
- Պատմության վկաները
- Վերացող ծաղիկներ
- Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
- «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
- «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
- «Դրսից մեզ վրա կարող են ազդել միայն ներսի գործիքներով»
- «Երեսուն տարի ձգվեց մեր անկախության պատմությունը, մենք շահեցի՞նք»
- Մշակույթը հեռվից հեռու պահպանելու հույսով
- Անիմացիան, աշխարհն ու մենք
- «Մեր տարածքները փոքրացան, որովհետև այդպես էլ չհասկացանք, որ պետք է խմենք մեր բաժակով»
- Արվեստի ուժը
- Նոր մատենաշարը ներկայացնում է արևմտահայ և սփյուռքյան գրողների
- Բեմը կենդանություն է ստանում առայժմ միայն մանուկների համար
- «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
- Համաշխարհային դասականների ստեղծագործությունները՝ դուդուկով
- «Բնակչությունը պատրաստ չէ, բայց տարվում են աշխատանքներ»
- Ամանորի գիշերը դիմավորելու են եկեղեցում
- «Ջազի մեջ զգացվում է ապրածդ ժամանակաշրջանը»
- «Եթե չլիներ Փելեշյանը, կարծում եմ, դեռևս գտած չէի լինի կինոյում իմ ուղին»
- «Հուշարձաններն այդ տարածքների պատկանելության անձնագրերն են»
Մեկնաբանություններ