-Որքա՞ն ժամանակ է, որ զբաղվում ես լուսանկարչությամբ:
-Շուրջ մեկ տարի: Շրջում եմ մարզերում՝ Լոռի, Արագածոտն: Ամեն տեղ լուսանկարչական սարքով եմ: Լինում է, որ շաբաթներով շրջում եմ ու ոչ մի բան չեմ լուսանկարում: Չեմ սիրում նկարել գեղեցիկ կադր, որ զուտ գեղեցիկ է, օրացույցին կպցնելու, նայելու համար է: Չեմ էլ նկարում այդպիսի տեսարաններ: Եթե ծով ու մայրամուտ նկարեի, հազարավոր աշխատանքներ կունենայի: Առհասարակ, սիրում եմ նկարել մարդու կյանքը: Սիրում եմ, երբ տնից ասելիք եմ կտրում- հանում: Երաժշտության նման է այդ պահը՝ լույս ու ստվերի: Ինչ-որ դրամա կա:
-Ինչպիսի՞ն պետք է լինի պահը, պատկերը, որ որոշես լուսանկարել:
-Պետք է իմաստ ունենա:
-Բեմադրու՞մ ես նկարը:
-Ինչքան որ վավերագրության մեջ թույլատրելի է, պրովոկացիաներ անում եմ, բայց քիչ:
Հատուկ դիրքով չեմ նստեցնում մարդկանց: Եթե մարդը գիտի, որ այդ պահին նկարվում է, հայացքը քարացած է լինում: Իմ ներկայությունը, այսպես թե այնպես, ինչ-որ բան փոխում է: Սկսում եմ ընկերություն անել, ընթացքում գուցե ասեմ՝ գրկիր շանը, և նկարում եմ այն պահին, երբ զգում եմ՝ ապրում է...
-Հե՞շտ են համաձայնում մարդիկ նկարներիդ հերոսները դառնալուն:
-Ոմանք համաձայնում եմ, ոմանք՝ ոչ:
-Ինչու՞ են հիմնականում գյուղական պատկերներ, աղքատիկ տներ, անապահով մարդիկ:
-Ւնձ հարազատ են գյուղական պատկերները:
-Ապահովված ընտանիքներում դրամա չկա՞:
-Չեմ սիրում շքեղության մասին ինչ-որ բան ասել: Աղքատության մեջ մեկը որ ժպտում է, արվեստի գործ է: Բացի այդ, ժամանակը հասկանալու համար պետք է պատմես մարդու մասին, ամենահասարակ մարդու:
-Դու Վանաձորից ես, տեղի բնությունը քեզ չի՞ գրավում:
-Գրավում է, նկարում եմ, բայց ավելի շատ Երևանին մոտ գյուղերն են ինձ ոգեշնչում: Օրինակ՝ շատ հետաքրքիր է Աշտարակը: Ամեն գյուղ իր կոլորիտն ունի, ինձ թվում է` յուրաքանչյուր տանը, առավել ևս գյուղական, ինչ-որ հետաքրքիր դրվագ կա:
-Մայրաքաղաքում գործի չե՞ս դնում լուսանկարչական սարքդ:
-Քաղաքում ինձ համար հետաքրքիր բան չեմ գտնում, մի քանի կադր եմ արել Կոնդում:
-Կա՞ն հետաքրքիր պատմություններ լուսանկարներիդ հետ կապված:
-Հարցը հասկացա, բայց մեկ այլ բան հիշեցի: Հաճախ հարցնում են՝ ինչու՞ ֆիլմ չես նկարում այն մարդկանց մասին, որոնց նկարում ես: Կան մարդիկ, որ հետաքրքիր չեն որպես դրամատուրգիա, որ ժամանակագրական արվեստով ներկայացնես՝ գրես կամ վավերագրական ֆիլմ անես, բայց կադրով դու գտնում ես այն պահը, որ ինչ-որ բան է պատմում իր մասին: Եվ վերջ:
-Լուսանկարչությունից բացի ինչո՞վ ես զբաղվում:
-Աշխատում եմ ՀՕՊ զորքերում, Երևանի խաղաղ երկնքի անդորրն ապահովողներից մեկն եմ։ Ազատ ժամանակ կարդում եմ: Սովորում եմ թատերական ինստիտուտի ռեժիսուրայի բաժնում:
-Ի՞նչ է պետք լավ լուսանկարել սովորելու համար:
-Գրքեր կարդալ:
-Լուսանկարչությա՞ն մասին գրքեր:
-Գեղարվեստական: Անհրաժեշտ է, որ լուսանկարիչը դուրս գա իր տան բակից, անընդհատ փնտրի, տեսախցիկի մեջ քիչ հիշողություն ունեցող կրիչ պահելով, որ սահմանափակ քանակությամբ լինեն նկարները: Այդ դեպքում մտածելու ժամանակ շատ կլինի, արդյունքը՝ ավելի լավը: Կարևորը դրաման որսալն է։
-Ինչու՞ ես ասում դրամա, ուրախ պահը հետաքրքիր չէ՞:
-ՈՒրախության մեջ էլ դրամա կա: Ոչ տխուր, ոչ ուրախ, հակասություն է պետք՝ պատմություն:
-Ինքդ ի՞նչ ես մտածում քո աշխատանքների մասին:
-Միշտ դժգոհ եմ: Ինձ թվում է` եթե ստեղծագործողը իրենից գոհ լինի, տեսախցիկը, վրձինը, գրիչը մի կողմ կդնի: Նույնն էլ զինվորը. երբ կրակում է, չի ասում՝ լավ, հերիք է, ու վայր դնում զենքը: Լավ զինվորը պիտի գնա մինչև վերջ, թեկուզ կյանքի գնով ավելին անի:
-Քանի՞ լուսանկար ունես:
-Շատ քիչ:
-Ցուցահանդեսների, մրցույթների մասնակցե՞լ ես:
- Առցանց ցուցադրությունների եմ մասնակցել, մի քանի անգամ օրվա լավագույն կադր անվանակարգի եմ արժանացել, B&W Humanist & Street Photography Corner կայքի կողմից: Այդ կայքը ստեղծել են մի քանի անվանի լուսանկարիչներ տարբեր երկրներից, իրենք էլ ընտրել են աշխատանքներս։
-Անհատական ցուցահանդեսով ներկայանալու միտք ունե՞ս:
-Դեռ վաղ է այդ մասին խոսելը, գուցե ընդհանուր ցուցահանդեսներում մի քանի գործ ներկայացնեմ: Ես դեռ շատ պետք է փնտրեմ, շատ աշխատեմ:
-Լուսանկարներդ վերնագրու՞մ ես:
-Ընդհանուր խորագիր ունեն լուսանկարներս՝ «Մեր ժամանակների իմ հերոսները»:
-Բայց գուցե հետո փոխե՞ս ուղղությունը, նոր թեմաներ գտնես:
-Մի լուսանկարիչ, իր կատվին նկարելով, մի ամբողջ դրամատուրգիա էր ներկայացրել: Մոտ 10 տարի աշխատել էր, կյանքի մի ամբողջ շրջան, մի քանի կադրի համար։ Պատկերացրեք մեր ժամանակի հերոսներն ինչքան շատ են, գուցե 5 կյանք էլ չբավականացնի նրանց պատկերելու համար:
-Ինչպե՞ս ես ընտրում հերոսներիդ:
-Խենթություն է, չեմ կարող ասել: Հակասությունն եմ ընտրում:
-Ի՞նչ ես զգում լուսանկարելիս:
-Հուզվում եմ ամեն անգամ լուսանկարչական սարքը ձեռքս վերցնելուց: Ոնց որ ներկերդ բացես, որ սկսես նկարել:
-Ինքնանկարն ընդունված է նկարչության մեջ, լուսանկարչության մեջ կարծես դա մի փոքր անլուրջ է թվում:
-Լուսանկարիչն ինքն իրեն նկարելիս հասկանում է, որ նկարվում է ու չի ապրում այդ պահին: Վրձնով նկարելիս, թեկուզ հայելու մեջ իրեն նայի, կարող է գույներով փոխել էմոցիան, լիարժեքորեն չի վավերագրում, չի տպագրում, նույն պատկերը չի ստանում, ինչ հայելու մեջ է տեսնում: Գեղանկարչությամբ զբաղվելիս ինքնադիմանկար նկարել եմ, այն ժամանակ Վան Գոգ էի կարդում, ոգեշնչվել էի։
-Նաև նկարում ես:
-Փոքր հասակում՝ այո: Մասուր էի վաճառում, այդ գումարով յուղաներկեր գնում, հաջորդ օրը գնում անտառ՝ նկարելու: Նույն մանկական ոգևորվածությունը, մի քիչ վերափոխված, արդեն լուսանկարչության մեջ կա: Տուն ես մտնում, ապրում ես այդ մարդկանց հետ, կադր ես գտնում, որ զգացածդ արտահայտես կամ չես գտնում: Ոնց որ գիրք կարդաս: Հիմնականում լուսանկարչությունից գնում են դեպի կինո, ես գեղանկարչությունից լուսանկարչություն եկա:
-Սոցիալական հարցեր կարո՞ղ ես լուծել լուսանկարչությամբ:
-Լուսանակարչությունը երեխայիդ նման է, չպետք է ձգտես դրանով փող աշխատել, պետք է սիրես, փայփայես , աշխատես, որ իրեն լավ նայես, ժամանակ տրամադրես, որ ինչ-որ բան ստացվի:
Զրույցը` Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆԻ