«Փոքր, էկզոտիկ տարածքում ստեղծված գրականությունը նույնքան էկզոտիկ է»

Գրքի համաշխարհային մայրաքաղաք Երևանում բացվել է երկրորդ գրական գործակալությունը: «Իրատես de facto»-ի հյուրը բանաստեղծուհի, նորաստեղծ գործակալության գրական գործակալ ՀԱՍՄԻԿ ՍԻՄՈՆՅԱՆՆ է:

-Ի՞նչ գործառույթ ունի գրական գործակալությունը:
-Գրական գործակալությունը ստեղծվել է` կապ հաստատելու ընթերցողի ու գրողի, գրողի և հրատարակչի միջև: Գրողի միակ խնդիրը պետք է լինի լավ գրելը ու ոչ ավելին: Մենք ունենք մրցունակ գրականություն, որը վատ է ներկայացված ինչպես Հայաստանում, այնպես էլ Հայաստանից դուրս: Փոքր, էկզոտիկ տարածքում ստեղծված գրականությունը նույնքան էկզոտիկ է, բայց ոչ փոքր, ինչպես կարճահասակ մարդկանց մասին են ասում` որքան գետնի երեսին է, կրկնակին էլ` գետնի տակ, մեր երկրի գրականությունն էլ է այդպիսին. մենք նման ենք այսբերգի, որը դեռ նավաբեկությունների պատճառ չի դարձել և լողում է խաղաղ ու անհայտ ջրերի մեջ:
-Գրական ակումբներ, գործակալություններ են բացվում, կարո՞ղ ենք ասել, որ արդեն ժամանակն է, կա պահանջարկ, հետաքրքրություն:
-Ոչ թե արդեն ժամանակն է, այլ վաղուց ժամանակն էր, մեզանում դաշտը խոպան է, ան-մշակ, մինչդեռ կարիքը բոլորն ունեն` թե՛ հեղինակը, թե՛ ընթերցողը, թե՛ հրատարակիչը։ Ինչպես 18-րդ դարում էին սիրահարների սիրային նամակները թաքուն իրար հասցնում կամեցող մարդիկ, այսօր ես ստանձնում եմ այդ փոստատարի դերը` ոչ միայն հին զգացմունքներն ամրապնդելու, այլև նոր ու ամուր սիրային կապեր ստեղծելու համար:
-Դասախոսություններն ու հանդիպումները սովորաբար անվճար են արվում, սիմվոլիկ 600 դրամը կարո՞ղ է խոչընդոտել գրասեր ու արվեստասեր հասարակությանը: Արձագանքներն ինչպիսի՞ն են:
-Գրողը պետք է վճարվի, այսօր ամենուր մատի թեթևակի շարժման համար անգամ պահանջում են վճար, բայց, չգիտես ինչու, մեզանում տարածված է այն թյուր կարծիքը, որ գրողը պետք է խոսի, գրի, կարդա անվճար: Թքած, որ դա գրողին ոչ միայն հեշտ չի տրվում, այլև ամեն անգամ, բառերի անանցանելի անտառների միջով անցնելիս գրողին հոշոտում են գել ու գազանները, վեպերի ճահիճներում խեղդվում է, հետապնդվում է գրքաչղջիկներից, քնում-զարթնում է գրադարանի ստամոքսում, սնվում թղթերի արմտիքով և փակում վերջին էջը մահու չափ հոգնած, բայց խանդավառ: Այս խանդավառությունից օգտվել են միշտ և անընդհատ: Բայց 21-րդ դարն է վերջապես, գուցե արժե դուրս գալ ջունգլիներից, քայլել քաղաքակիրթ ճանապարհով: 600 դրամն ամեն օր ձեռքի հետ մսխվող փոքրիկ գումար է, Ֆիլիպ Կոտլերի դասախոսության համար վճարել էին հազարներ, թե միլիոն, մենք մեզ կա՛մ գերագնահատում ենք (լավագույն ազգն ենք, մեզնից անդին ազգ չկա), կա՛մ թերագնահատում (երկիրը երկիր չէ, դե, հայ ենք, ուրեմն պետք է վիճակն էլ սա լիներ և այլն): Ռեալ հայացքով դատելու ժամանակն է եկել: Արձագանքներ կան: Սպասում եմ ավելիին ու գիտեմ, որ քայլ առ քայլ ավելի լավ է լինելու:
-Ի՞նչ հաճախականությամբ են կազմակերպվելու հանդիպումները, ովքե՞ր են լինելու ձեր հյուրերը մոտ ժամանակներս:
-Ոչ միայն հանդիպումներ են լինելու, այլև գրական մի շարք միջոցառումներ` ընթերցումներ, զրույցներ, քննարկում, վաճառք և այլն: Հյուրեր չեն, այլ «Հասմիկ Սիմոնյան» գրական գործակալության հեղինակներն են: Բոլոր հեղինակների հետ տարվում են անհատական աշխատանքներ, անուններ չնշեմ, հնարավորինս մոտ ապագայում կլինի կայքը, որը պարբերաբար կթարմացվի, և տեղյակ կլինեն բոլորը:
- Ինչո՞ւ «Հասմիկ Սիմոնյան»:
-Ամբողջ աշխարհում ընդունված է գրական գործակալությունը կոչել գործակալի անունով, եթե, իհարկե, նույն գործակալությունում մեկից ավելի գործակալներ չեն աշխատում:
-Առաջին հանդիպում-դասախոսությունն անցկացրեց Արտեմը Հարությունյանը: Ընտրությունն ինչո՞վ էր պայմանավորված:
-Արտեմ Հարությունյանը մեր գործակալության հեղինակներից է, մարդիկ կան, ում տեսնելիս մտահղացումները պարզապես հոսում են` իրար հերթ չտալով, էդ մարդկանցից է Արտեմ Հարությունյանը` մեծ ինտելեկտուալ, որի գոյությունը ցանկացած երկրի պատիվ կբերի:
-Հանդիպումն ինչպե՞ս անցավ:
-Որոշ թերացումներ ունեցանք, որն իբրև փորձ նկատի ունենալով` կշտկեմ հաջորդ միջոցառումներին պատրաստվելիս, 40-50-հոգանոց լսարան, լավ դասախոսություն: Սկզբի համար վատ չէր, կարելի էր և ավելի լավ անել:

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ