Պոտենցիալ խելոք ու հզոր մարդիկ բոլոր միջավայրերում էլ կան։
Մեր կողմերում ասում էին՝ «Չոմբախդ պտտես, տասը խելոք մարդու ռաստ կգա»։
Կարևորը միջավայրն է իր մտածելակերպով, որը կարող պոտենցիալ առյուծին շակալ դարձնել, շակալներից մեկին էլ՝ թագավոր։
Իսկ միջավայրի մտածելակերպն ինքը, ավելի ճշգրիտ, վերնախավի կամ էլ փսևդովերնախավի մտածելակերպը հասարակական հիշողության ու, մասամբ էլ, գենետիկայի արդյունք է։
Եթե հասարակության մեջքը կոտրված է, ապա այն շտկելու համար մի քանի սերնդի նորմալ մարդկային կյանք է պետք։
Իսկ եթե այդ պայմանները չկան, ապա անղեկ ու անառագաստ հասարակությունը երկար կյանք չի կարող ունենալ, և նրա լավագույն ապագան որևէ մեկի շատ թե քիչ նպաստավոր ազդեցության զոնայում գտնվելն է։
Պավել Բարսեղյան