Գիրքը` անտեսված

Երևանը գրքի մայրաքաղաք էլ հայտարարեցին, ավտոբուսներին, շենքերի պատերին գիրքը գովազդող վահանակներ էլ փակցցին, բայց գիրքը մնաց անտեսված, «Երիտասարդականի» անցումներում փոշու մեջ ընկած: Լավագույն դեպքում` «Բուկինիստի» անկյուններում մի քանի հարյուր դրամով (խոսքը հին հրատարակությունների մասին է) կուչ եկած-ծվարած: Գրքին այսօր փող չեն տալիս և՛ չունևորները, և՛ ունևորները: Չնայած ունենք լավ հրատարակչություններ, որոնք նախաձեռնել, թարգմանաբար տպագրում-հրատարակում են ինչպես գեղարվեստական, այնպես էլ արվեստին, փիլիսոփայությանը, լեզվաբանությանը վերաբերող արժեքավոր գրքեր: Ձեռքի հետ էլ վերահրատարակում են հայ գրականության մոռացված, տասնամյակներ առաջ միայն լույս տեսած գրքերը: Բայց միևնույն է, այդ ամենը կաթիլ է ծովում, որովհետև մենք շատ ու շատ այլ արժեքավոր գործերի, եթե չգիտենք եվրոպական լեզուներ, ծանոթանում ենք ռուսերենի միջոցով: Դե, ռուսներն, ի պատիվ իրենց, ոչ թե բաժակաճառերով են միայն մշակութասեր, այլ իրականում: Նախանձախնդիր են, և այդ նախանձախնդրությունն էլ արտահայտել են համաշխարհային գրականության գլուխգործոցները թարգմանելով, իրենց մշակույթի բաղկացուցիչ մասը դարձնելով: Իսկ մեր թարգմանիչներին մնում է միայն կա՛մ պետական աջակցությանն ապավինել, կա՛մ այս ու այն մեծահարուստից գումար հայթայթել` համաշխարհային դասականներին թարգմանելու և հայ հանրությանը լուսավորելու համար: Իսկ մեկ-երկու գրախանութով, որտեղ հիմնականում սպսռվում են դասագրքերը, բառարանները, որտեղ «առյուծի բաժին» է կազմում ռուսալեզու և անգլիալեզու գրականությունը, ո՛չ գրականություն կարող ես զարգացնել, ո՛չ թարգմանչական արվեստ: Աշխարհը շարունակում է առաջ ընթանալ, իսկ մենք պարփակվել ենք մեր կեղևում: Ի՞նչ են այսօր գրում չեխ, լեհ, սերբ, վրացի, շվեդ և այլ ազգերի գրողները տեղյակ չենք (ռուս, անգլիացի, ֆրանսիացի, գերմանացի` չեմ նշում, որովհետև սովետական տարիներից ունենք այդ լեզուներով լավ թարգմանիչներ)։ Կամ էլ տեղյակ ենք միայն ռուսերենի միջոցով: Իսկ մեր գիտելիքասեր, գիտելիքահեն կառավարությունը մտածո՞ւմ է նաև այդ լեզուներով մասնագետներ հրավիրելու, Հայաստանում տարբեր լեզուներով թարգմանիչներ պատրաստելու մասին: Թե՞ շատ «մանր» հարց է:

Թագուհի Հակոբյան

Մեկնաբանություններ