«Եթե կտավի վրա չկա արվեստի գործ, դա ներկված կտավ է»

ՌՈԲԵՐՏ ՄԱՆՈՒԿՅԱՆԻ` նկարիչների միությունում վերջերս բացված ստեղծագործությունների անհատական ցուցահանդեսում ներկայացված էին 60-ից ավելի աշխատանքներ:

Նա ավելի շատ ստեղծագործում է գրաֆիկայի և օֆորտի բնագավառում, սակայն ցուցահանդեսում ներկայացված էին նաև բազմաթիվ գեղանկարչական գործեր:
Ռոբերտ Մանուկյանի գեղարվեստական աշխատանքներն իրենց տեղն են գտել Հայաստանի ազգային պատկերասրահում, Եղիշե Չարենցի տուն-թանգարանում, Բաղդադի, Մոսկվայի և Կաունասի Ազգային թանգարաններում, Խարկովի, Ռիգայի, Սանկտ-Պետերբուրգի, Բեռլինի, Փարիզի, Լոս-Անջելեսի և այլ քաղաքների անհատական հավաքածուներում:
-Գրքերի շնորհանդեսներն աստիճանաբար վերածվում են շնորհանդես-վաճառքի, որի ընթացքում գրողները քիչ թե շատ վաճառում են իրենց գրքերը: Նկարիչների ավանդական ցուցահանդեսները նո՞ւյնպես միտում ունեն վերածվելու ցուցահանդես-վաճառքի:
-Ցուցահանդեսը մեր ժողովրդի մշակույթի կարևոր էլեմենտներից է, և չպետք է կորցնել ավանդական ձևը:
-Արվեստի գործը, հոգևոր լինելուց զատ, նաև նյութական արժեք է, չե՞ք կարծում, որ դրանից շահում է արվեստագետը:
-Անկասկած, մշակույթը նաև նյութական արժեք ունի և դա նոր բան չէ, դա բոլոր դարերում է եղել: Ցուցահանդես-վաճառքը, սակայն, լրիվ ուշ իմաստ է ստանում:
-Գրեթե բոլոր դարերում արվեստագետն աղքատ է ապրել, 21-րդ դարում ընդունելի՞ է աղքատ-արվեստագետ հասկացությունը:
-Երբ Եվրոպայում ի հայտ եկան, այսպես կոչված, ժամանակակից արվեստագետներ, նրանք հրաժարվեցին ակադեմիական արվեստից: Առաջ եկավ «նոր արվեստ» հասկացությունը, որ նույնպես շատ բարձր արվեստ էր, ուր կար նաև օդ, տարածություն, որ չկար հին, ակադեմիական նկարչության մեջ: Նոր արվեստը շունչ առավ, ու ժողովուրդը մի տեսակ չհասկացավ, թե ինչ կատարվեց: Այդ տարիների նկարիչները, իհարկե, քաղցած էին, հիմա չկա նման բան, մոտեցումներն արվեստի, հատկապես կերպարվեստի նկատմամբ լրիվ ուրիշ են:
-Նկարի գինը կապ ունի՞ որակի հետ: Որքան թանկ, այնքան լա՞վ:
-Ոչ մի կապ չունի: Կտորի դեպքում դեռ հասկանալի է, կա որակով կտոր, կա անորակ կտոր, թեև անորակ կտորը երբեմն ավելի լավն է, քան որակովը:
-Կա՞ տարբերություն այսօրվա և հին ժամանակների նկարչական նյութերի միջև:
-Շատ մեծ: Խորհրդային տարիներին Լենինգրադում արտադրվող ներկերն ավելի որակյալ էին, քան արտասահմանյան ներկերը: Հիմա չկա նման բան, ինչ ձեռքներս ընկնում է, այդ նյութով էլ նկարում ենք: Չկա այդ հասկացությունը` որակյալ կամ անորակ: Փակ տուփի մեջ ներկը դրված է, ի՞նչ իմանաս` ինչ ներկ է:
-Թվում է` տեխնիկայի զարգացման մեր ժամանակներում նյութերը պետք է ավելի բազմազան լինեին, ընտրությունը` ավելի մեծ:
-Հիմա ավելի շատ մասսայական արտադրանք է սկսվել, որը կապ չունի որակի հետ:
-Ի՞նչ է պետք, որպեսզի հայ նկարիչը ճանաչվի արտասահմանում:
-Իմ կարծիքով` այստեղից գնացած հայ նկարիչն արտասահմանյան որևէ երկրում չի կարող անվանի դառնալ: Որովհետև անվանի դառնալու համար, նախ և առաջ, պետք է իմանալ այդ ժողովրդի մշակույթը, երկրորդը, որպեսզի կարողանաս դառնալ այդ ժողովրդի մի մասը արվեստում, տարիներ են պետք: Իսկ դա ոչ բոլորին է հաջողվում: Եվրոպայի ոչ մի երկրում չես կարող քո նկարչությամբ զարմացնել:
-Մենք ունե՞նք գնահատանքի արժանի նկարչություն:
-Ունենք շատ լավ նկարչություն, այսօրվա մեր կերպարվեստը նույնպես շատ հետաքրքիր է, թեև երիտասարդությունը տարվել է ուրիշ հովերով. իրենց թվում է` կտավի վրա մի քսվածք անելն արվեստ է: Հիմա նոր տերմին կա` նորագույն արվեստ: Արվեստը ոչ ժամանակ է ճանաչում, ոչ էլ հին, նոր կամ նորագույն։ Արվեստը կա՛մ կա, կա՛մ չկա: Երբ ես տեսա Ռաֆայելի «Սիքստինյան Մադոննան», չզգացի, որ դա 500 տարի առաջվա նկար է: Կարծես այսօր նկարված լիներ: Իսկական արվեստը ժամանակից դուրս է, ուղղակի «ժամանակակից» անվան տակ ինչ անճաշակություն ասես ցուցադրում են: Մեծ չափի կտավի վրա մի քիչ ներկ են քսում ու ցուցադրության դնում, որպես նորագույն արվեստ: Ասեմ, որ եթե կտավի վրա չկա արվեստի գործ, դա ներկած կտավ է, որքան էլ ճաշակով ներկած լինի, հետաքրքիր լինի: Որպեսզի վաճառվի, շատ նկարիչներ ոչ թե ստեղծագործում են, այլ արտադրում: Ստեղծագործությունը գալիս է մարդու հոգուց: Գրագետ մարդիկ ինչքան ուզեք կան, բայց բանաստեղծներին մատների վրա կարելի է հաշվել: Ես «Գրական թերթի» նկարիչն եմ եղել 60-ականերին: Այդ տարիների հայտնի բանաստեղծներից ոչ մեկը, որպես բանաստեղծ, այսօր չկա:
-Ձեր հիմնական մտահոգությունը, ցանկությունը:
-Խորհրդային տարիներից հետո պետական հովանավորությունը վերացավ, նոր պետությանը երևի թե չի հետաքրքրում` մեր ժողովուրդը մշակույթ ունի՞, թե՞ ոչ: Այն ժողովուրդը, որ մշակույթ չունի, ժողովուրդ չէ:
Իմ մտահոգությունն է, որ մշակույթին, արվեստին դեմ չգնան, թողնեն, որ մշակույթը զարգանա կամ գոնե չվնասեն: Շատ դեպքերում դահլիճները գնում են, որ «կաբարե» դարձնեն: Նկարիչների միության շենքը գիտե՞ք ինչ դժվարությամբ է պահպանվում: Պետությունը պետք է հովանավորի և՛ գրականությունը, և՛ թատրոնը և՛ կինոն, և՛ կերպարվեստը:
-Ցուցահանդեսներից գո՞հ եք` այցելուների առումով, արձագանքի: Ինքներդ ինչպե՞ս եք գնահատում Ձեր արվեստը:
-Կան նկարիչներ, որ ցուցահանդեսներ են բացում, իրենց ժամանակի ամենամեծ նկարիչն են հռչակում: Արվեստի գնահատականը տալիս է ժամանակը: Ես ոչ մի բան չեմ ասում, իմ նկարչությունը ժամանակին կստանա իր ճիշտ գնահատականը:

Զրույցը` Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆԻ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ