Օրացույցի այս օրը, որը մեզ հիշեցնում է արցախյան երկրորդ պատերազմի (որում մենք տարբեր պատճառներով պարտվեցինք) առաջին օրը, չպետք է ընկալվի որպես ամոթի օր։ Ընդհակառակը, այն պետք է դառնա ինչպես զոհերի հիշատակի, այնպես էլ անցյալի իրադարձությունների հիշողության ու խորը վերլուծության օր։ Կարևոր է ոչ միայն հիշել կատարվածը, այլև արժեքավոր դասեր քաղել, դրանք կիսել հանրության հետ և փոխանցել սերունդներին՝ ապագայում նմանատիպ ողբերգություններից խուսափելու համար:
Տեղի ունեցածի հիշողությունը պետք է դառնա մտորումների հիմք և լուրջ վերլուծության առիթ։ Յուրաքանչյուր տարի այս օրը մենք պետք է քննության ենթարկենք մեզ. արդյո՞ք մենք խորը ուսումնասիրել և վերլուծել ենք այն սխալներն ու բացթողումները, որոնք հանգեցրել են պարտության, արդյո՞ք բացահայտել ենք մեր թուլություններն ու թերությունները:
Հիմնական դասը, որը մենք պետք է քաղեինք, պարտության խորհրդանիշներից ազատվելու անհրաժեշտության գիտակցումն էր, ինչը ներառում է ոչ միայն հնացած իդեալների և խորհրդանիշների վերանայում, այլև վճռական խզում այն ուժից, որը մեզ տանում է դեպի ձախողում: Դասեր քաղելը և դրանք գործնականում կիրառելը պահանջում է քաջություն և փոխելու պատրաստակամություն: Մենք պետք է ազնիվ լինենք ինքներս մեզ հետ և ընդունենք, որ անցյալի ռազմավարություններն ու մոտեցումները, ինչպես նաև դրանք կյանքի կոչողները բավականաչափ արդյունավետ չեն եղել, իսկ վերջին շրջանում, առհասարակ, եղել են ապիկար ու ապապետական:
Այսօր կրկին մենք մեզ հարց ենք տալիս. ե՞րբ է գալու բարեփոխումների ժամանակը, որոնք հաշվի կառնեն նախկին սխալները և թույլ կտան կյանքի կոչել նոր, ավելի առաջադեմ գաղափարներ։ Արդյո՞ք մենք ի զորու ենք շրջել պատմության անիվը և վերջապես բերել այդ ժամանակները:
Դավիթ Անանյան