«Ստամբուլի հայերն իրենց ձայնը տվել են իշխող կուսակցությանը»

Մարտի 31-ին Թուրքիայում տեղ են ունեցել տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրություններ։ Դրանց ընթացքի և արդյունքների մասին զրուցում ենք թուրքագետ ԿԱՐԵՆ ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆԻ հետ։

-Ի՞նչ արդյունքներ են գրանցվել Թուրքիայի տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրություններում։ Ո՞ր ուժերն են հաղթանակ տարել։
-2019 թ. մարտի 31-ին Թուրքիայում տեղի ունեցան ՏԻՄ ընտրություններ, ընտրություններին մասնակցելու իրավունք ուներ 57 093 410 մարդ: Ընտրություններին մասնակցում էր 12 քաղաքական ուժ: Ընդ որում, չորս քաղաքական ուժ որոշ նահանգներում հանդես էր գալիս դաշինքներով. «Արդարություն և զարգացում» և «Ազգայնական շարժում» կուսակցությունները՝ «Ժողովրդական դաշինքով», իսկ ընդդիմադիր «Ժողովրդահանրապետական» և ազգայնական ուղղվածություն ունեցող «Լավ» կուսակցությունները՝ «Ազգային դաշինքով»: Այս ընտրությունները եթե համեմատենք 2014-ի ՏԻՄ ընտրությունների հետ, վստահորեն կարող ենք ասել, որ քրդերն այս ընտրություններում նահանջել են, սակայն իշխող ԱԶԿ-ն չի ցուցաբերել նախկին ընտրության լավագույն արդյունքը: Այս ընտրություններին իրենց դիրքերն են բարելավել գլխավոր ընդդիմադիր ԺՀԿ-ն, ինչպես նաև ազգայնական ԱՇԿ-ն: Ի դեպ, քրդամետ ԺԴԿ-ն ՀՀ-ին սահմանակից Կարսում հաղթել է ազգայնականներին, իսկ Իգդիրում նույնպես հաղթել են քրդերը: Այս ընտրությունների անակնկալներից մեկն էլ այն էր, որ մեկ նահանգում հաղթել է Թուրքիայի կոմունիստական կուսակցությունը: Մեծ հաշվով, այս ընտրություններում, կարող եմ ասել, պարտվել են իշխող և քրդամետ կուսակցությունները, փոխարենը հաղթել են ընդդիմադիր և ազգայնական ուժերը, սա ես ասում եմ համեմատության կարգով, համեմատելով նախորդ ընտրությունների հետ:
-Ընտրությունները ի՞նչ մթնոլորտում են տեղի ունեցել. խախտումներ, բռնություններ գրանցվե՞լ են։
-ՏԻՄ ընտրությունները ոչ միայն գրանցած արդյունքներով էին անակնկալ, այլև միջադեպերի քանակով: Թուրքիայի ողջ տարածքում գրանցվել է ավելի քան 400 միջադեպ, իսկ դրանք ոչ թե ընտրախախտումներ էին, այլ զինված բախումներ, ծեծկռտուք, կան հարյուրավոր վիրավորներ և մեկ տասնյակից ավելի զոհեր։ Ի դեպ, զոհեր կան ինչպես թեկնածուների կողմնակիցների մեջ, այնպես էլ դիտորդների շրջանում՝ երկու զոհ: Բավականին լարված էին այս ընտրությունները, հավանաբար այդ լարվածությունը կանխատեսել էին անվտանգության ուժերը և որոշում էին ընդունել ոգելից խմիչքների վաճառքի արգելման, քվեարկության օրը սրճարանների և ռեստորանների փակման վերաբերյալ, մինչև անգամ արգելվել էր հարսանիքների անցկացումը մինչև ժամը 18:00-ն:
-Ընտրություններից հետո ի՞նչ դիրքում է Էրդողանի իշխանությունը. ամրապնդվե՞լ է, թե՞ թուլացել։
-Ինչպես նշեցի, Էրդողանն այս ընտրություններում գրանցեց ցածր ցուցանիշ, չնայած առաջատար դիրքում է, բայց, նախորդ ՏԻՄ ընտրության համեմատ, գրանցել է նահանջ: Կարծում եմ՝ այս ընտրություններից հետո տեղի կունենան որոշակի քաղաքական վերադասավորումներ, Էրդողանը փորձելու է թուլացնել ընդդիմադիր ԺՀԿ-ն, ինչպես թուլացրեց քրդամետ ԺԴԿ-ն՝ ձերբակալելով քաղաքական ղեկավարությանը:
-Հայկական համայնքը ինչպե՞ս է դրսևորել իրեն, արդյոք կայի՞ն հայ թեկնածուներ։
-Որքանով ուսումնասիրել եմ թեկնածուներին, ոչ մի տեղ չեմ հանդիպել ազգությունը հայ նշած թեկնածուի: Ստամբուլի հայերն իրենց ձայնը տվել են իշխող կուսակցությանը. արդեն ավանդույթ է դարձել, որ ստամբուլահայերը պետք է պաշտպանեն իշխող կուսակցությանը, բացի այդ, Էրդողանի հայատառ թվիթերյան գրառումը ավելի էր «գրավել» հայերի սրտերը: Իսկ հարավարևելյան նահանգների հայերը, կարծում եմ, ձայն են տվել քրդամետ ԺԴԿ-ին:
-Թուրքիայի՝ Հայաստանին սահմանակից բնակավայրերում կարծես ամրապնդվել են ադրբեջանցիների դիրքերը։ Ի՞նչ կարող է մեզ սպառնալ դրա հետևանքով։
-Ինչպես արդեն նշեցի, իշխող կուսակցությունը ԱՇԿ-ի հետ Իգդիրում և Կարսում հանդես էր գալիս միասնական թեկնածուով, և այդ թեկնածուները ԱՇԿ-ից էին: Որպեսզի հասկանանք, թե մեզ ինչ օգուտ կամ վնաս կարող է սպասվել, բերեմ միայն այն փաստը, որ այս թեկնածուներին սատարում է նաև ադրբեջանական զանգվածը, կարծում եմ, դրանով ամեն ինչ ասված է: Կարսի արդեն նախկին քաղաքապետը նույնպես ԱՇԿ-ից էր, որը երկար տարիներ հակահայկական քաղաքականություն էր վարում, իսկ վերջին նմանատիպ գործողությունը Չարենցի ենթադրյալ տունը քանդելն էր:

Զրուցեց
Լիլիթ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆԸ

Հեղինակի նյութեր

• «451° ըստ Ֆարենհայթի»
• ՈՒրիշ տեղ չկա՞ր
• «24 ժամ ե­ղել ենք տար­բեր զեն­քե­րի հրե­տա­կոծ­ման տակ»
• «Ադր­բե­ջա­նը, Թուր­քիան ու ֆոս­ֆո­րա­յին զենքն Ադր­բե­ջա­նին մա­տա­կա­րա­րող­նե­րը պետք է պա­տաս­խան տան դա­տա­րա­նի ա­ռաջ»
• «Մեր բո­լո­րի ճա­կա­տա­գի­րը սահ­մա­նին կանգ­նած հայ զին­վո­րա­կա­նի ձեռ­քում է»
• Կա­րե­նին անհ­նար էր չհար­գել, նույ­նիսկ հա­կա­ռա­կորդ­նե­րը նրան ըն­դու­նում էին որ­պես լե­գենդ, որ­պես ժայռ, որ­պես հե­ղի­նա­կու­թ­յուն
• Եկե­ղե­ցին գո­յութ­յուն ու­նի 2000 տա­րի և գո­նե ա­ռա­ջի­կա 2000 տար­վա հա­մար պետք է ա­պա­հո­վի ե­կող սե­րունդ­նե­րի հոգևոր կա­րիք­նե­րը
• «Լճա­շեն­ցի­նե­րի միա­վոր­ման» դռ­նե­րը բաց են բո­լոր լճա­շեն­ցի­նե­րի առջև
• «Ար­տա­կարգ դրու­թ­յու­նը կանց­նի, բայց բո­լոր ծնող­նե­րի, ա­շա­կերտ­նե­րի, ու­սու­ցիչ­նե­րի հա­մար կմ­նա մի շատ լավ նո­րա­մու­ծու­թ­յուն՝ հե­ռա­վար ու­սու­ցու­մը»
• «ՌԴ-ն կա­րող է գնալ հա­րա­բե­րու­թ­յուն­նե­րի վատ­թա­րաց­ման ճա­նա­պար­հով, ե­թե Թուր­քիան շա­րու­նա­կի ազ­դե­ցու­թ­յան գո­տին ընդ­լայ­նե­լու քա­ղա­քա­կա­նու­թ­յու­նը»
• «Ռա­յա­նէյր»-ը հա­տուկ սպա­սար­կում է ի­րա­կա­նաց­նում
• Յա­կուտս­կի հայ­կա­կան կի­րակ­նօ­ր­յա դպ­րո­ցի սա­նե­րը նշե­ցին Ա­մա­նո­րը
• «Հա­յաս­տա­նը եր­գող ժայ­ռե­րի եր­կիր է, և ես ե­րա­զանք ու­նեմ նվա­գելու այդ ժայ­ռե­րի մեջ»
• Նպա­տա­կը դիր­քա­պահ զին­վո­րի անվ­տան­գու­թ­յունն է
• «Ադր­բե­ջա­նում պետք է տե­ղի ու­նե­նա հա­մա­կար­գա­յին փո­փո­խու­թ­յուն, որ­պես­զի կա­ռու­ցո­ղա­կան երկ­խո­սու­թ­յուն ակն­կա­լենք»
• Յակուտսկի հայերն ակտիվ մասնակցություն են ունենում եկեղեցական բոլոր տոներին
• Ստամբուլում հաղթանակ է տարել ընդդիմությունը. ի՞նչ կանի Էրդողանը
• Քրիստոնեական և հոգևոր գիտելիքների ճիշտ ուղղորդում դասընթացի միջոցով
• «Ինձ համար Արամ Իլյիչը սրբություն է»
• «ԱԳՆ-ն պետք է ավելի շատ կենտրոնանա հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման, քան Ցեղասպանության ճանաչման խնդրի վրա»

Մեկնաբանություններ