Մարդկանց պատմությունը՝ երեք բառով

Երբ պատանի Զեմիր արքայազնը հոր մահից հետո ժառանգում է պարսկական գահը, կանչում է թագավորության բոլոր գիտնական այրերին և ասում.

- Իմ դաստիարակ իմաստուն Զեբն ինձ ներշնչել է, որ աշխարհի տիրակալներն այդքան հաճախ մոլորության մեջ չէին ընկնի, եթե դաս առնեին անցյալից: Ուստի ես կամենում եմ ուսումնասիրել ժողովուրդների տարեգրությունը: Հրամայում եմ կազմել համաշխարհային պատմության լիակատար ժողովածուն:

Գիտնականները քսան տարի անց թագավորի պալատ են գալիս տասներկու ուղտից բաղկացած քարավանով և զեկուցում, որ վեց հազար հատորանոց համաշխարհային պատմությունը պատրաստ է:

Արքան պատասխանում է.

- Ես հույժ զբաղված եմ պետական գործերով, ու նաև, մինչ դուք գրում էիք, հասցրել եմ մոտենալ ծերությանը: Սույն ժողովածուն մենք կպահենք մեր թագավորական գրապահոցում, իսկ ինձ համար պատրաստեք սեղմ շարադրանք:

Պարսկաստանի ակադեմիկոսներն աշխատում են ևս քսան տարի և արքային ներկայացնում երեք ուղտ բարձած հազար հինգ հարյուր հատորը:

- Ես սա չեմ կարող կարդալ,- ասում է տիրակալը:- Ես ծեր եմ, նման տևական ձեռնարկումն իմ տարիքի համար չէ: Դարձյալ կրճատեք և շտապե՛ք:

Գիտնականները մի տասը տարում կազմում են համաշխարհային պատմության սեղմ շարադրանքը և, երիտասարդ փղի մեջքին բարձած, բերում պալատ:

- Եթե ուզում եք, որ մինչև մահս իմանամ մարդկային ցեղի պատմությունը, ավելի՛ կրճատեք,- ասում է թագավորը:

Հինգ տարի անց ակադեմիայի ծերացած մշտական քարտուղարը, ոտքերը հազիվ քարշ տալով, դարձյալ պալատ է գալիս՝ մի փոքրիկ իշուկի մեջքին դրած վիթխարի մի գիրք:

- Շտապե՛ք,- նրա ականջին շշնջում է պալատականներից մեկը,- արքան մահամերձ է:

Եվ իրոք, թագավորը պառկած էր մահվան մահճում: Տեսնելով ակադեմիկոսին՝ տիրակալը հոգոց է հանում.

- Այդպես էլ ես կմեռնեմ՝ առանց իմանալու մարդկանց պատմությունը:

- Տե՛ր իմ,- պատասխանում է գիտնականը, որն ինքն էլ էր զգում իր մոտալուտ մահը:- Մարդկանց պատմությունը ես ձեզ կասեմ երեք բառով՝ նրանք ծնվում են, տառապում և մահանում:

Անատոլ Ֆրանս. «Պարոն Ժերոմ Կուանյարի դատողությունները»

Կարլ Յալանուզյանի ֆեյսբուքյան էջ

Մեկնաբանություններ