Արևմտյան ուժային բլոկը ցանկանում է հնարավորինս երկարաձգել միաբևեռ աշխարհի կյանքը

Աշխարհաքաղաքականության հիմքը երկրագնդի վրա ուժերի ու հզորությունների բաշխումն է, որը կարող է ունենալ քաղաքական, գաղափարական, տնտեսական, ռազմական, ռեսուրսային, կլիմայական, մշակութային և ավելի պակաս կարևոր բաղադրիչներ։

Յուրաքանչյուր բավարար հզորություն և ուժ ունեցող միավոր ձգտում է ունենալ ինքնուրույն քաղաքականություն՝ աշխարհի բնական ու ստեղծովի բարիքներից հնարավորինս մեծ բաժին վերցնելու համար։

Մյուս կողմից, քանի որ աշխարհի բարիքները սահմանափակ են, ապա դրանցից առավելագույնին տիրանալու ձգտումը վերածվում է անվերջ պայքարի հզորությունների ու ուժերի միջև։

Այդ պայքարն իր հերթին կարող է ունենալ սրության տարբեր աստիճաններ՝ սկսած սովորական մրցակցությունից մինչև պատերազմները։

Նման հավերժական պայքարում հաջողության հասնելու լավագույն ձևը ինքնուրույն պետականություն ունենալն է և, այդ իմաստով, տարբեր մենթալիտետային, լեզվական, աշխարհագրական, կլիմայական, ռեսուրսային և այլ պայմաններից ելնելով ձևավորվում է աշխարհի քարտեզը՝ իր մեծ ու փոքր պետություններով։

Ինչքան հզոր է տվյալ պետությունը, այնքան այն ավելի մեծ շանսեր ունի բարիքների համար պայքարում, և նման պայքարն ավելի էֆեկտիվ դարձնելու համար պետությունները միավորվում են հզորների շուրջը՝ կազմելով առանձին բլոկներ։

Նման տիպական հակամարտ բլոկներ էին երկրորդ աշխարհամարտից հետո ձևավորված սոցիալիստական լագերը՝ ԽՍՀՄ-ի գլխավորությամբ և կապիտալիստան լագերը՝ ԱՄՆ-ի գլխավորությամբ։

Աշխարհի պատմությունն էլ նման բլոկների միջև պայքարի պատմություն է, որն ուղեկցվում է նրանց ուժերի միջև բալանսով ու դիսբալանսով, որոնցով էլ որոշվում է մրցակցության, կոնֆլիկտների ու պատերազմների անվերջ պրոցեսը։

Նման ուժային պայքարին էֆեկտիվորեն մասնակցելու համար որևէ բլոկ տվյալ աշխարհքաղաքական պայմաններում պետք է բավարարի որոշակի քաղաքական, տնտեսական, իմաստային-գաղափարական, ռեսուրսային և այլ պահանջների, որոնցով ձևավորվում է տվյալ բլոկի հզորությունը։

Սովորաբար որևէ բլոկի հզորությունը, առաջին հերթին, որոշվում է մարդկանց թվով, տարածքով, ռեսուրսներով, տնտեսական ինքնաբավությամբ և այլն։

Այս իմաստով ռուսական աշխարհաքաղաքական միտքը կարծում է, որ բլոկային պայքարին լիարժեք մասնակցելու համար նրանում մարդկանց թիվը, առաջին հերթին տնտեսական ինքնաբավության իմաստով, պետք է լինի առնվազն 300-500 միլիոնի սահմաններում։

Բլոկների միջև պայքարի պրոցեսը ձևավորում է ուժային բևեռներ և այդ իմաստով, կախված ուժերի միջև բալանսի ու դիսբալանսի կոնկրետ պայմաններից, աշխարհը կարող է լինել միաբևեռ, երկբևեռ և բազմաբևեռ։

Ներկայում անցում է կատարվում միաբևեռ աշխարհից դեպի երկբևեռ աշխարհը, որը տեղի է ունենում Ռուսաստանի ու Չինաստանի հզորությունների ալյանսով, քանի որ, առանձին-առանձին վերցրած, ո՛չ Ռուսաստանը, ո՛չ Չինաստանը ագրեգատ հզորության իմաստով չեն կարող բավարարել ուժային բևեռ լինելու պահանջները։

Ավելի կոնկրետ, Ռուսաստանն ունի դեմոգրաֆիական և տնտեսական պոտենցիալի հետ կապված պրոբլեմներ, իսկ Չինաստանը՝ բնական ռեսուրսների ու ռազմական հզորության անբավարարության հետ կապված պրոբլեմներ։

Իր հերթին, արևմտյան ուժային բլոկը, ԱՄՆ-ի գլխավորությամբ, բոլոր միջոցներով ցանկանում է հնարավորինս երկարաձգել միաբևեռ աշխարհի կյանքը։

Պավել Բարսեղյան

Մեկնաբանություններ