Եվ նրանք, որ ա­ռա­ջինն էին, դառ­նում են վեր­ջին

Այս օ­րերն էլ կդառ­նան պատ­մու­թյուն, ու 21-րդ դա­րա­վեր­ջին ինչ-որ զայ­րա­ցած լրագ­րող կամ ա­նա­չառ պատ­մա­բան կգ­րի, որ դա­րա­կազ­միկ պար­տու­թյու­նից հե­տո իշ­խա­նու­թյունն ու­ներ մի քա­նի տար­բե­րակ՝ ինչ­պես պա­տե­րազ­մից ա­ռաջ ու պա­տե­րազ­մի ըն­թաց­քում, բայց մինչև վերջ գնաց ինք­նաոչն­չաց­ման ան­հաս­կա­նա­լի ու ան­բա­ցատ­րե­լի ճա­նա­պար­հով, ո­րի պատ­ճառ­նե­րը հի­մա դժ­վար է ո­րո­շել, տաս­նա­մյակ­ներ են ան­ցել, ա­կա­նա­տես­ներ ու վկա­ներ չկան, գրա­վոր վկա­յու­թյուն­ներն այն­քան հա­կա­սա­կան են, որ հնա­րա­վոր չէ միան­շա­նակ եզ­րա­կա­ցու­թյուն­ներ ա­նել 2020-ի սեպ­տեմ­բե­րին ու հե­տո կա­տար­ված ու չկա­տար­ված ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րի մա­սին: Զայ­րա­ցած լրագ­րո­ղը գու­ցե ար­ձա­նագ­րի՝ 21-րդ դա­րի 20-ա­կան­նե­րին Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թյու­նը մե­կու­սա­ցած պե­տու­թյուն էր ոչ միայն տա­րա­ծաշր­ջա­նում, այլև ար­տա­քին աշ­խար­հի հետ հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րում: 2018-ի իշ­խա­նա­փո­խու­թյու­նից հե­տո իշ­խա­նու­թյան ե­կած կու­սակ­ցու­թյունն ու նրա պա­րագ­լու­խը 2,5 տա­րում ոչն­չաց­րին ի­րենց բո­լոր հա­ջո­ղու­թյուն­ներն ու եր­կի­րը տա­րան պար­տու­թյան մի պա­տե­րազ­մում, ո­րին պատ­րաստ չէին ոչ տն­տե­սա­պես, ոչ ռազ­մա­կան, ոչ քա­ղա­քա­կան ա­ռում­նե­րով, բայց այն­քան պո­պու­լիստ ու դե­մա­գոգ էին, որ հա­վակ­նում էին հաղ­թել պար­տադր­ված պա­տե­րազ­մում՝ «նոր պա­տե­րազմ՝ նոր տա­րածք­ներ» սկզ­բուն­քով: Այդ­պես էլ ե­ղավ. նոր պա­տե­րազմ սկ­սած թշ­նա­մին նոր տա­րածք­նե­րի տի­րեց, ու ՀՀ իշ­խա­նու­թյու­նը 21-րդ դա­րի ա­մե­նա­խայ­տա­ռակ կա­պի­տու­լյա­ցիան ստո­րագ­րեց, ու դա նույն­պես մութ պատ­մու­թյուն է: Լավ է, որ մի քա­նի տաս­նա­մյակ անց՝ ի­րա­վի­ճա­կը փոխ­վեց և Հա­յաս­տա­նի չոր­րորդ հան­րա­պե­տու­թյան իշ­խա­նու­թյա­նը հա­ջող­վեց հետ բե­րել կորց­րած տա­րածք­նե­րը ու վե­րա­կանգ­նել ոչ միայն Հա­յաս­տա­նի տա­րած­քը՝ նե­րա­ռյալ Կար­սը, այլև Ար­ցա­խի:

Ա­նա­չառ պատ­մա­բա­նը հեր­թա­կան գր­քում կար­ձա­նագ­րի, որ 21-րդ դար Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թյու­նը մտավ դա­րա­կազ­միկ ոճ­րա­գոր­ծու­թյու­նից շո­կը չհաղ­թա­հա­րած, և հե­տա­գա մի քա­նի տաս­նա­մյակ­նե­րին պե­տու­թյան ներ­քին ու ար­տա­քին քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նը պայ­մա­նա­վոր­վում էր 1999-ի հոկ­տեմ­բե­րի 27-ի ա­հա­բեկ­չու­թյան հետևանք­նե­րով: 2020-ի պա­տե­րազ­մի պար­տու­թյան մա­սին կգ­րի, որ 2018-ին Հա­յաս­տա­նում հա­կաօ­րի­նա­կան մի­ջոց­նե­րի կի­րառ­մամբ իշ­խա­նու­թյան ե­կան ե­րիտ­հա­յե­րը և պատ­մու­թյան մեջ մնա­ցին ոչ միայն 2020-ի պա­տե­րազ­մի պար­տու­թյամբ, այլև բու­մե­րան­գի օ­րեն­քի դա­սա­կան օ­րի­նակ դար­ձան քա­ղա­քա­կա­նու­թյան մեջ: Նրանք իշ­խա­նու­թյան ե­կան այն ճա­նա­պար­հով, ո­րով հե­ռա­ցան՝ ճա­նա­պարհ­նե­րը փա­կե­լով ու ցան­ցա­յին հե­ղա­փո­խու­թյուն խա­ղա­լով, որ հե­տո ուղղ­վեց ի­րենց դեմ:
21-րդ դա­րա­վեր­ջի պատ­մա­բան­նե­րին չեն հե­տաք­րք­րի իշ­խա­նու­թյան ու իշ­խա­նու­թյան հա­մար պայ­քա­րող­նե­րի ա­նուն-ազ­գա­նուն­նե­րը, հիմ­նա­վո­րում­ներն ու հա­կա­սու­թյուն­նե­րը, փաս­տարկ­ներն ու հա­կա­փաս­տարկ­նե­րը: Նրանք կար­ձա­նագ­րեն, որ այդ օ­րե­րին ան­կա­ռա­վա­րե­լի քաոս էր, իշ­խա­նու­թյու­նը չէր ու­զում իշ­խա­նու­թյուն լի­նել, ընդ­դի­մու­թյու­նը՝ ընդ­դի­մու­թյուն, ժո­ղո­վուրդն ու­զում էր իշ­խա­նու­թյուն ու­նե­նալ, որ ինչ-որ մե­կը վեր­ջա­պես լու­ծի իր օ­րե­ցօր բազ­մա­պատկ­վող խն­դիր­նե­րը: Բծախն­դիր լրագ­րո­ղը կհի­շա­տա­կի, որ 2020-ի տա­րե­վեր­ջին Հա­յաս­տա­նում վերս­տին իշ­խա­նու­թյան ե­կավ այն մար­դը, որ ե­ղել էր ՀՀ եր­րորդ հան­րա­պե­տու­թյան վար­չա­պե­տը, բայց նշա­նակ­վե­լով 1990-ի օ­գոս­տո­սի 13-ին, հրա­ժա­րա­կան էր տվել 1991-ի սեպ­տեմ­բե­րի 26-ին: Ա­նա­չառ պատ­մա­բա­նը կհա­վե­լի, որ այդ մար­դը ամ­բողջ կյան­քում ան­ցել էր հրա­ժա­րա­կան­նե­րի մի­ջով ու բուռն կյանք էր ապ­րել, ո­րոնց հա­կա­սու­թյուն­նե­րը բա­վա­րար են բնու­թագ­րե­լու ժա­մա­նա­կի խառ­նի­ճա­ղանջ քա­ղա­քա­կան կյան­քը:

Վե­րա­դառ­նա­լով մեր օ­րեր՝ ի՞նչ կա­րող ենք ակն­կա­լել 2020-ի դեկ­տեմ­բե­րից: Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը նվա­զա­գույ­նը ե­րեք ան­գամ կա­րող էր հրա­ժա­րա­կան տալ ու չտ­վեց՝ նո­յեմ­բե­րի 9-ին, նո­յեմ­բե­րի 10-ին ու դեկ­տեմ­բե­րի սկզ­բին: Կա­րող էր հայ­տա­րա­րել, որ 2021-ի մա­յի­սին կլի­նեն ար­տա­հերթ ԱԺ ընտ­րու­թյուն­ներ և լի­ց­քա­թա­փել ի­րա­վի­ճա­կը՝ 17+ կու­սակ­ցու­թյուն­նե­րին զր­կե­լով պայ­քա­րի նպա­տա­կից, փո­խա­րե­նը նա ոչ միայն չի ու­զում ար­տա­հերթ ընտ­րու­թյուն­նե­րի ու հրա­ժա­րա­կա­նի մա­սին լսել, այլև շա­րու­նա­կում է քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նը, որ կար պա­տե­րազ­մից ա­ռաջ ու ֆեյս­բու­քյան լայ­վե­րով փոր­ձում հիմ­նա­վո­րել, որ ինքն ու միայն ին­քը ա­ռա­քե­լու­թյուն ու­նի ի­րա­վի­ճա­կը փո­խել: Սին պատ­րանք­ներ: Մավրն ա­վար­տել է գոր­ծը, մավ­րին կհե­ռաց­նեն:

Պար­տու­թյան ստեղ­ծած խն­դիր­նե­րից ոչ մե­կին մեկ ամ­սում նրա կա­ռա­վա­րու­թյու­նը լու­ծում չի տվել: GPS-ով մաս­նատ­վող Հա­յաս­տա­նը ի­րա­կա­նու­թյունն է, ո­րին ո­չինչ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը չի հա­կադ­րում: Ազ­գա­յին ու­ժեղ բա­նա­կի ջո­կա­տայ­նա­ցու­մը ի­րա­կա­նու­թյուն է, ո­րին Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը ո­չինչ չի հա­կադ­րում: Նա չի հաս­կա­նում, որ շանս է տա­լիս իր «թավ­շե սի­րով» սի­րած ու հա­զա­րա­վոր դա­տա­կան կա­պե­րով իր հետ կապ­ված «նախ­կին­նե­րին» ներ­կա ու ա­պա­գա դառ­նալ իր պահ­ված­քով: Ինք­նին հաս­կա­նա­լի է, որ նա հրա­ժա­րա­կան չի տա­լու մինչև դեկ­տեմ­բե­րի 8-ը, ժա­մը 12-ին տր­ված վերջ­նա­ժամ­կե­տում, իսկ 17-ը նրա հրա­ժա­րա­կա­նին փոր­ձե­լու է հաս­նել ճա­նա­պարհ­ներ ու փո­ղոց­ներ փա­կե­լով ու եր­կի­րը կաթ­վա­ծա­հար ա­նե­լով՝ ինչ­պես 2018-ի ապ­րիլ-մա­յի­սին ա­րեց հե­ղա­փո­խու­թյան թավ­շե «ռահ­վի­րան»՝ Նել­սոն Ման­դե­լան, Մա­հաթ­մա Գան­դին ու չգի­տեմ էլ ով: Ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րը կա­րող են և այլ զար­գա­ցում ու­նե­նալ՝ ա­սենք, Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը Վազ­գեն Մա­նու­կյա­նին չի ա­սի՝ «Ես սխալ էի, դու՝ ճիշտ», ու չի հե­ռա­նա Սերժ Սարգ­սյա­նի պես, այլ կդի­մի բռ­նու­թյուն­նե­րի ու կդառ­նա քա­ղա­քա­ցիա­կան բա­խում­նե­րի պատ­ճառ (հու­սամ՝ Լևոն Տեր-Պետ­րո­սյա­նի սթա­փեց­նող խոս­քը կկան­խի քա­ղա­քա­ցիա­կան պա­տե­րազ­մը), ո­րով­հետև ի զո­րու չէ հաս­կա­նալ, որ ինքն ա­նե­լիք չու­նի քա­ղա­քա­կա­նու­թյան մեջ, եր­բեք չի ու­նե­ցել: «ժո­ղովր­դա­վա­րու­թյան բաս­տիո­նը» կդառ­նա փո­ղո­ցա­պե­տու­թյան պե­տա­կա­նա­քանդ ա­վան­դույ­թի ջա­տա­գով: Սա ա­ռա­ջին սցե­նարն է:

Կա երկ­րորդ սցե­նա­րը՝ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը կհե­ռա­նա, ՔՊ-ն կմաս­նատ­վի, ԲՀԿ-ն հնա­րա­վո­րու­թյուն կս­տա­նա ԱԺ-ում իր և ՔՊ-ի ձայ­նե­րով իշ­խա­նու­թյան բե­րել Վազ­գեն Մա­նու­կյա­նին: Նրանք, որ ա­ռար­կում են, թե Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նին պա­հում է Վլա­դի­միր Պու­տի­նը, նա թույլ չի տա, որ այդ­քան դժ­վար, ճա­կա­տագ­րա­կան ո­րո­շում­ներ ըն­դու­նած վար­չա­պե­տին ինչ-որ փո­ղո­ցա­յին ընդ­դի­մու­թյուն՝ գու­նա­վոր հե­ղա­փո­խու­թյուն ա­նե­լով, որ տա­նում է դե­պի դժոխք, իշ­խա­նազր­կի, սխալ­վում են:

Վլա­դի­միր Պու­տի­նին Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը պետք է այն­քան, որ­քան ժա­մա­նակ է պետք ա­պա­հո­վե­լու ե­ռա­կողմ հայ­տա­րա­րու­թյան կա­տա­րու­մը՝ մնա­ցել է 9-րդ կե­տը: Շու­տով ևս մի կա­պի­տու­լյա­ցիոն ակտ կս­տո­րագր­վի, Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը Կրեմ­լի հա­մար կդառ­նա նույն­քան հե­տաքր­քիր, որ­քան Վիկ­տոր Յա­նու­կո­վի­չը: Հե­տո Վազ­գեն Մա­նու­կյա՞­նը կկա­տա­րի Կրեմ­լի հրա­հանգ­նե­րը, թե՞ Մա­նուկ Վազ­գե­նյա­նը, էա­կան նշա­նա­կու­թյուն չու­նի: Նրանք, որ հույ­սեր են փայ­փա­յում, թե Մոսկ­վան Հա­յաս­տա­նը կմիաց­նի ՌԴ-ին, ու մենք «կա­զատ­վենք» պե­տու­թյուն պա­հե­լու՝ բա­նակ ու սահ­ման­ներ պա­հե­լու, տն­տե­սու­թյուն զար­գաց­նե­լու, ո­րո­շում­ներ ըն­դու­նե­լու ու ի­րա­կա­նաց­նե­լու հոգ­սից, մո­լոր­ված են:

Մենք թանկ բեռ ենք Մոսկ­վա­յի հա­մար՝ մի քա­նի մի­լիարդ դո­լա­րի տա­րե­կան հա­վե­լյալ ծախս, ա­ռանց ո­րի էլ Մոսկ­վան Հա­յաս­տա­նից ու Ար­ցա­խից ստա­նում է ցան­կա­ցա­ծը: Ի՞նչ պի­տի ա­նի Վազ­գեն Մա­նու­կյա­նը: Այս պայ­ման­նե­րում՝ ո­չինչ: Ինքն էլ գի­տի: «Մենք եր­բեք չենք հաշտ­վի այն ե­ռա­կողմ հա­մա­ձայ­նագ­րի հետ, որ ձևա­կերպ­ված է որ­պես հայ­տա­րա­րու­թյուն, բայց դա աշ­խա­տում է դե­ֆակ­տո, և չենք կա­րող փո­խել և հրա­ժար­վել դրա­նից»՝ ա­սել է վար­չա­պե­տի միաս­նա­կան թեկ­նա­ծուն Ա­զա­տու­թյան հրա­պա­րա­կում ներ­կա­յաց­նե­լով նոր կա­ռա­վա­րու­թյան հա­կաճգ­նա­ժա­մա­յին քայ­լե­րը։ Ե­թե չենք փո­խում ու չենք հրա­ժար­վում, ո­րի քա­ղա­քա­կան ու ի­րա­վա­կան հիմ­քե­րը կան, բայց չկա ռազ­մա­կան հնա­րա­վո­րու­թյուն, Վազ­գեն Մա­նու­կյա­նը փաս­տա­ցի դե­ֆոլ­տի եզ­րին հա­սած երկ­րում հար­կադր­ված է լի­նե­լու ա­նել այն քայ­լե­րը, ո­րի ֆի­նան­սա­կան հնա­րա­վո­րու­թյուն­նե­րը կան: Իսկ ֆի­նանս­ներ չկան: Ներդ­րում­ներ՝ նույն­պես: Հույ­սը մի­լիար­դա­տեր հա­յերն են, որ ապ­րում են Ռու­սաս­տա­նում, մեկ էլ Գա­գիկ Ծա­ռու­կյա­նի շեյ­խե­րը, որ հի­մա ոչ միայն ջին­սով ու հե­ռա­խո­սով, այլև հե­ռուս­տա­ցույ­ցով կա­րող են գալ Հա­յաս­տան բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րի ու կս­տա­նան՝ ինչ ու որ­տեղ ցան­կա­նան:

Բնավ փաստ չէ, որ իշ­խա­նու­թյան գա­լուց մեկ տա­րի հե­տո Հա­յաս­տա­նում ֆի­նանս­ներ ներդ­րած­նե­րը կցան­կա­նան, որ Վազ­գեն Մա­նու­կյա­նը հե­ռա­նա կամ ար­տա­հերթ ընտ­րու­թյուն­ներ կազ­մա­կեր­պի՝ վտան­գե­լով ի­րենց փո­ղե­րը, ի­մա՝ հաղ­թա­հար­ված հա­մար­վի քա­ղա­քա­կան ճգ­նա­ժա­մը, հա­կա­ռա­կը՝ հարկ կլի­նի ժա­մա­նակ տալ վար­չա­պե­տին՝ տն­տե­սա­կան ճգ­նա­ժա­մը լիո­վին հաղ­թա­հա­րե­լու: Ե­թե վար­չա­պետ Վազ­գեն Մա­նու­կյա­նը հան­կարծ հի­շի, որ ին­քը, այ­նուա­մե­նայ­նիվ, Հա­յաս­տա­նի ան­կախ հան­րա­պե­տու­թյան Ա­ՌԱ­ՋԻՆ վար­չա­պետն է, Մոսկ­վան ար­դեն նա­խա­պատ­րաս­տում է պա­հես­տա­յին տար­բե­րա­կը՝ ռու­սա­կան կա­պի­տա­լով նոր կու­սակ­ցու­թյուն է ստեղծ­վում, ո­րը թափ կհա­վա­քի, ե­թե հարկ լի­նի: Օ­րի­նակ՝ 17+-ը չկա­րո­ղա­նա միաս­նու­թյու­նը պա­հել, ու Վազ­գեն Մա­նու­կյա­նը հար­կադր­ված լի­նի իր կյան­քի հեր­թա­կան հրա­ժա­րա­կա­նը տալ: Սա երկ­րորդ սցե­նարն է՝ եր­րորդ-չոր­րոր­դի զար­գա­ցում­նե­րի հե­ռան­կա­րով:
Հեր­թա­կան ար­տա­հերթ ընտ­րու­թյուն­նե­րը կա­նենք, թե 2023-ի հեր­թա­կան ընտ­րու­թյուն­նե­րին կհաս­նենք՝ խոր­հր­դա­րա­նում ու­ժե­րի վե­րա­դա­սա­վո­րու­մով, օ­րախն­դիր են Ընտ­րա­կան օ­րենս­գր­քի ու Սահ­մա­նադ­րու­թյան փո­փո­խու­թյուն­նե­րը: Դե­ֆակ­տո կյան­քը ցույց տվեց, որ 2015-ին (15 թի­վը մեր կյան­քում չի ստաց­վում) սահ­մա­նադ­րա­կան փո­փո­խու­թյուն­նե­րը սխալ էին՝ Հա­յաս­տա­նը պատ­րաստ չէր խոր­հր­դա­րա­նա­կան մո­դե­լի, ո­րի հա­մար ան­շր­ջե­լի, ոչ թե ձևա­կան ժո­ղովր­դա­վա­րու­թյուն է պետք, Հա­յաս­տա­նում պետք է լի­նի նա­խա­գա­հա­կան կա­ռա­վա­րում: Ե­թե հայ ժո­ղո­վուր­դը չի ցան­կա­նում տաս­նա­մյակ­ներ գլո­րել՝ շագ­րե­նի կաշ­վի պես նվա­զող երկ­րում, 5-10000-ով ձայն վա­ճա­ռել, տա­րե­կան 50-100000-ով ար­տա­գաղ­թել, եր­կի­րը վե­րա­ծել ճա­նա­պարհ կա­ռու­ցող սպա­սարկ­ման ո­լոր­տի ու հարևան պե­տու­թյուն­նե­րի սպա­սար­կուի, հենց այս­տեղ ու հի­մա պետք է իր մեջ ուժ գտ­նի ու դա­դա­րի ինքն ի­րեն սպա­ռե­լը, փա­կի ինք­նաս­պա­նու­թյան էջն ու հաշ­տու­թյուն հայ­տա­րա­րե­լով ինքն իր հետ, վե­րա­դառ­նա իր խն­դիր­նե­րը իր ձեռ­քով լու­ծե­լու տար­բե­րա­կին: Այլ ելք չկա: Ե­թե ու­զում ենք, որ մեզ հա­մա­րեն պե­տու­թյուն, ոչ թե տա­րածք, ո­րի նկատ­մամբ շուրջ­բո­լորն ինչ-որ հա­վակ­նու­թյուն­ներ ու­նեն, ո­րոնց ա­ռանցքն է 19-րդ դա­րից ե­կող բա­նաձևը՝ «Հա­յաս­տանն՝ ա­ռանց հա­յե­րի»: ՈՒ մեր խոր­հր­դա­րա­նը մենք պետք է ընտ­րենք, մեր նա­խա­գա­հին մենք պետք է ընտ­րենք, լսե­լով թեկ­նա­ծու­նե­րի ծրագ­րե­րը, ոչ թե մեր­ժե­լով հեր­թա­կան նա­խոր­դին ու իշ­խա­նու­թյան բե­րե­լով հեր­թա­կա­նին, ո­րին գա­հըն­կեց ենք ա­նե­լու փո­ղո­ցում: Դա, իս­կա­պես, դժոխ­քի ճա­նա­պարհն է: Բայց մեր ճա­նա­պար­հը չէ, որ ու­զում ենք ապ­րել:
Ա­նա­հիտ Ա­ԴԱ­ՄՅԱՆ

Հ.Գ. 5, թե 15 տա­րի կմ­նան խա­ղա­ղա­պահ­նե­րը տա­րա­ծաշր­ջա­նում, Հա­յաս­տանն ին­քը պետք է ա­պա­հո­վի իր անվ­տան­գու­թյու­նը: ՈՒ­րեմն՝ մեզ բա­նակ է պետք: Մեզ բա­նակ է պետք, ու­րեմն՝ մեզ տն­տե­սու­թյուն է պետք, որ աշ­խա­տա­տե­ղեր ստեղծ­վեն ու Հա­յաս­տա­նից չար­տա­գաղ­թեն վե­րար­տադ­րու­թյան տա­րի­քում գտն­վող, աշ­խա­տու­նակ ու մտա­ծող մար­դիկ: Մեզ պետք են բա­նակ, կր­թու­թյուն ու հե­ռան­կար: Երկ­րորդ աշ­խար­հա­մար­տում ա­տո­մա­յին ռում­բի հար­ված­ներ կրած ու ջախ­ջախ­ված Ճա­պո­նիան ողջ նե­րու­ժը դրեց կր­թու­թյան վրա ու պե­տա­կա­նո­րեն ար­գե­լեց կա­մի­կա­ձե­նե­րի հի­շա­տա­կու­մը: Ինչ եր­կիր դար­ձավ Ճա­պո­նիան, որ պա­տե­րազ­մի մեջ է դեռ, ո­րով­հետև խա­ղա­ղու­թյան պայ­մա­նա­գիր չի կն­քել Ռու­սաս­տա­նի հետ ու փոր­ձում է կղ­զի­նե­րը վե­րա­դարձ­նել, դա­տեք ինք­ներդ: Վաղ թե ուշ վերս­կս­վե­լու են բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րը Ար­ցա­խի Հան­րա­պե­տու­թյան (այն ա­մե­նի՝ ինչ մնաց) կար­գա­վի­ճա­կի վե­րա­բե­րյալ, մենք այլևս ո­չինչ կորց­նե­լու ի­րա­վունք չու­նենք, ազ­գի գո­յու­թյան ԿԵՆ­ՍԱ­ՏԱ­ՐԱԾՔ չի մնում, ու­րեմն ինչ կթե­լադ­րի Մոսկ­վան, ինչ կցան­կա­նան Փա­րիզն ու Վա­շինգ­տո­նը, ի­րենց խն­դիրն է, մեր խն­դիրն է մեր ԱԶ­ԳԱ­ՅԻՆ ՇԱ­ՀԸ ձևա­կեր­պել ու պաշտ­պա­նե­լու ուժ հա­վա­քել: Պե­տու­թյան ու ժո­ղովր­դի գո­յու­թյան հա­մար դե­յու­րե էա­կան չէ, թե ով կա­նի, դե­ֆակ­տո պատ­մու­թյու­նը գրում են ան­հատ­նե­րը: Ֆրան­սիա­ցի­ներն ա­սում են՝ Նա­պո­լեո­նը Ֆրան­սիա­յի պատ­մու­թյունն է: Մեր պատ­մու­թյան հար­ցը չպի­տի լի­նի «Բա այս­քան պար­տու­թյուն կրես, հաղ­թել չսո­վո­րե՞ս (Հրանտ Մաթևո­սյան): Մեր պատ­մու­թյան պա­տաս­խա­նը տվել է Վազ­գեն Սարգ­սյա­նը՝ 21-րդ դա­րը մերն է լի­նե­լու: Ողջ լե­րուք:

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ