«Մեկ տարվա արդյունքները բավարար չեն մասնագիտական վերջնական եզրահանգման համար»

Օրերս ավարտվեցին ՄԱԿ-ի Պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպության օժանդակությամբ իրականացվող «Աջակցություն Հայաստանին հացահատիկային մշակաբույսերի և սերմնաբուծության զարգացման գործում» ծրագրի աշխատանքները, որոնց իրականացման համար Ավստրիայի կառավարությունը ՄԱԿ-ի Պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպության (ՊԳԿ) միջոցով հատկացրել էր 640 հազար դոլարի դրամաշնորհ:

-Ո՞րն էր ծրագրի հիմնական նպատակաուղղվածությունը:- Այս հարցով սկսեցինք մեր զրույցը ծրագրի համակարգող ԳԱՌՆԻԿ ՊԵՏՐՈՍՅԱՆԻ հետ:
-Ծրագիրը, որը համահունչ և ներդաշնակ էր ՀՀ կառավարության կողմից իրականացվող «Ցորենի սերմնաբուծության զարգացման ծրագրին», նպատակաուղղված էր ոլորտին անհրաժեշտ գյուղտեխնիկայի, սարքավորումների, գյուղգործիքների ձեռքբերման-կիրառման և խորհրդատվական միջոցառումերի իրականացմանը: Այն միաժամանակ նպատակ ուներ կայունացնելու ՀՀ-ի սերմնաբուծության բազան` զարգացնելով և բարելավելով դրան առնչվող հետագա աշխատանքները: Նշեմ նաև, որ ծրագիրը ՄԱԿ-ի Պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպությանը ներկայացվեց ՀՀ գյուղատնտեսության նախարարի օժանդակությամբ:
-Ծրագրի միջոցներով ի՞նչ աշխատանքներ իրականացվեցին:
-Ծրագրի միջոցներով արտասահմանյան տարբեր երկրներից երկու տարվա ընթացքում ձեռք բերվեցին 4 սերմազտիչ և նույնքան սերմախտահանիչ մեքենաներ: Մեկ սերմազտիչ մեքենան ժամում 2 տոննա սերմացու է զտում, մեկ ախտահանիչը (թունաքիմիկատների կիրառմամբ) ժամում ախտահանում է 2 տոննա սերմացու. դրանք արդեն փոխարինել են 25-30 տարվա վաղեմության, ֆիզիկապես մաշված մեքենաներին: Շնորհիվ դրա, Շիրակում, Սյունիքում և Արարատյան դաշտում ցանքաշրջանի ժամանակ կայուն հիմքերով է ընթանում սերմերի որակով զտման գործընթացը: Բացի դրանից, ձեռք են բերվել կշռող-փաթեթավորող, հոսքային 2-ական սարքավորումներ, տնկարանային ինքնագնաց 10 շարքացան և էլեկտրական 6 կալսիչ: Ձեռք բերված գյուղգործիքներն ու մեքենաները, որոնք բաշխվել են «Գյումրու սելեկցիոն սերմնաբուծական կայանին», երկրագործության գիտական կենտրոնին, «Սերմերի գործակալությանը», «Հայ տեխնոլոգիական խումբ» հիմնադրամին և Հայաստանում սերմնաբուծության զարգացման հզոր կենտրոն հանդիսացող «Սյունիքի սերմարտադրողների միությանը», տնկարաններում և հացահատիկային մշակաբույսերի տարածքներում փոխարինել են ձեռքով կատարվող աշխատանքներին: Ասեմ նաև, որ նշված գործընթացները նախապես քննարկվել և համաձայնեցվել են նախարարության ղեկավարների հետ:
-Իսկ ի՞նչ լաբորատոր սարքավորումներ եք ձեռք բերել:
-Ծրագրի շրջանակներում ձեռք են բերվել նաև անհրաժեշտ քանակությամբ լաբորատոր սարքավորումներ, որոնց նախնական ցանկի ճշտմանն աջակցել են միջազգային փորձագետները: Շնորհիվ դրա, լրացվել, կահավորվել և հզորացվել են ՀՀ գյուղատնտեսության նախարարության սերմերի գործակալության և «Գյումրու սելեկցիոն կայանի» լաբորատորիաները` հնարավորություն ստանալով փորձարկումներն իրականացնել միջազգային չափորոշիչներով: Նշեմ նաև, որ հացահատիկային մշակաբույսերի գենետիկ ռեսուրսները պահպանելու նպատակով ծրագրի միջոցներով «Գյումրու սելեկցիոն կայանում» հիմնվել է գենետիկական բանկ: Դրանում ընդգրկված սորտերի երկարակեցությունն ապահովելու նպատակով ստեղծվել են սառնարանային բաժիններ, որտեղ առանձնացված ու հատուկ փաթեթավորված սերմերի համար մշտապես առկա են կայուն ջերմաստիճան ու բավարար խոնավություն:
-Ծրագրի շրջանակներում մասնագիտական ինչպիսի՞ հետազոտություններ են իրականացվել։
-Հանրապետության գրեթե բոլոր մարզերում 3750 հա տարածքի վրա կատարվել են դաշտային հետազոտություններ` ապրոբացիա և ապրոբատորների ուսուցումներ: Գործընթացներն իրականացվել են ՀՀ կառավարության սերմնաբուծության ծրագրով ՌԴ-ից ներմուծված առաջին վերարտադրության աշնանացան ցորենի 23 նոր սորտանմուշների ցանքերում: Արդյունքում` նախարարության կողմից արդեն 25 ապրոբատների հանձնվել են համապատասխան վկայագրեր` հետագայում նմանատիպ գործունեություն և դիտարկումներ իրականացնելու համար:
-Ի՞նչ առավելություններ ունեն ներկրված սերմերը մեր հայրենականների նկատմամբ:
-Վերոհիշյալ սորտերի մեծ մասը հիվանդությունների և վնասատուների նկատմամբ առավել դիմացկուն, կայուն լինելուց բացի, տեղականներից 25-30 տոկոսով ավելի արդյունք է ապահովում: Կան նաև այնպիսիները, որոնք մեր սորտերի ցուցանիշները չեն գերազանցում: Այս տարի նույնպես դաշտային հետազոտությունները կշարունակվեն, քանի որ մեկ տարվա արդյունքները բավարար չեն մասնագիտական վերջնական եզրահանգման, գնահատման համար: ՈՒսումնասիություններից հետո ավելի կոնկրետ առաջարկություններ կներկայացվեն, թե ներմուծված սորտերը հանրապետության հատկապես որ շրջաններում կարող են ավելի լավ քննություն բռնել և առավել մեծ արդյունքներ ապահովել: Բացի դրանից, ծրագրի շրջանակներում, սերմնաբուծության ոլորտի աշխատանքներն առավել արդյունավետ կազմակերպելու նպատակով, հրավիրվել-անցկացվել են նաև մի շարք սեմինար-խորհրդակցություններ, հանրապետության գիտնականներն ու առաջատար մասնագետները հանդես են եկել դասախոսություններով` կարևոր պարզաբանումներ տալով նաև մասնակիցների հընթացս բարձրացրած հարցերին: Միաժամանակ, կազմվել և 150 օրինակով տպագրվել է «Սերմնաբույծի մեթոդական ուղեցույց» բրոշյուրը, որում, սերմնաբուծությունում առկա խնդիրներից, սերմերի հավատագրման գործընթացից բացի, մատչելի ձևով ներկայացվել են ոլորտի օրենսդրական բոլոր ակտերն ու փաստաթղթերը: Այն օգտակար և գործնական ուղեցույց է սերմնաբույծների, ոլորտի մասնագետների, ՀՊԱՀ-ի (Հայաստանի պետական ագրարային համալսարան) և ագրարային մյուս բուհերի ուսանողների համար: ՊԳԿ-ի օժանդակությամբ առանձին գրքույկով տպագրվել են նաև ծրագրի շրջանակներում անցկացված սեմինար-խորհրդակցությունների, դասախոսությունների և զեկուցումների նյութերը: Դրանք նույնպես, որպես ուղեցույց, տրամադրվել են ԳԱՄԿ-երին (Գյուղատնտեսության աջակցության մարզային կենտրոն), սերմնաբուծությամբ զբաղվողներին և ֆերմերային տնտեսություններին: Ծրագրի մասնագետներն ուսումնասիրել են նաև նախարարության ներմուծած աշնանացան գարու 3 սորտերը` վերջինիս ծավալներն ավելացնելու նպատակով, քանի որ այն 25-30 տոկոսով ավելի բերք է ապահովում, քան գարնանացան գարին: Ներմուծված գարու անցած տարվա արդյունքները դրական են, բայց վերջնական գնահատման համար ոչ բավարար: Այս տարի դիտարկումները կշարունակվեն` սերմարտադրությանն անհրաժեշտ ցրտադիմացկուն սորտեր ձեռք բերելու, ներդնելու և դրանք հետագայում ֆերմերներին առաջարկելու համար: Այդ ուղղությամբ կատարվելիք աշխատանքներին առնչվող առաջարկություններն արդեն ներկայացվել են ՀՀ գյուղատնտեսության նախարարությանն ու ՄԱԿ-ի ՊԳԿ-ին:
Ավարտելով խոսքս, նշեմ, որ ծրագրի իրականացման աշխատանքներին աջակցել են նաև ՄԱԿ-ի Պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպության Հայաստանի և Բուդապեշտի բուսաբուծության և բույսերի պաշտպանության գրասենյակները:

Զրույցը` Հասմիկ ԳԵՎՈՐԳՅԱՆԻ

Հեղինակի նյութեր

• ՏՄՊՊՀ-ն դեղորայքի շուկայում հայտնաբերել է պետբյուջեին հասցված մեկուկես մլրդ դրամի վնաս
• Չինարի գյուղում բացվել է նոր խաչքարով սրբատեղի
• Առաջիկա օրերին հանրապետությունում սպասվում է կարճատև անձրև և ամպրոպ
• Սերգո Կարապետյանը՝ Արմավիրի մարզում նոր գործարանի բացման մասին
• Հոկտեմբերի 6-ին Վայոց ձորի Արենի գյուղում կանցկացվի «Գինու փառատոն» ավանդական տոնախմբությունը
• Հոկտեմբերին Արագածոտնում կգործարկվի գինեհումքի վերամշակման նոր գործարան
• Հոկտեմբերի 5-ին`«Տիեռաս դե Արմենիա» Ագարակի տարածքում կբացվի գինու նոր գործարան
• «Ծառ տնկե՞լն է հեշտ, թե՞ ունեցածը պահպանելը»
• Խաղողագործության զարգացման համար Հայաստանում առկա է մեծ ներուժ
• Հոկտեմբերի 4-ին Երևանում մեկնարկեց «Ֆրութֆուլ Արմենիա» (Fruitful Armenia) 8-րդ համաժողովը
• Մոսկվայում սպանվել է հայ գործարար
• ԲՊՏ-ի տասնօրյա ստուգումների արդյունքում արձանագրվել է շրջակա միջավայրին հասցված ավելի քան 1 մլն դրամի վնաս, պետբյուջե է մուտքագրվել 2,38 մլն դրամ գումար
• Հոկտեմբերի 4-ին Վայոց ձորի Հերմոն գյուղում կանցկացվեն «Բերքի տոնը» և «Ավանդական խոհանոց» տոնահանդեսը
• Գեղարքունիքում ստացվել է կարտոֆիլի առատ բերք
• Ֆանտանում և Ապարանում աշնանացանը թփակալել է, իսկ ՈՒրցաձորում սկսվել են ծխախոտի սերմերի հավաքման աշխատանքները
• ՀԱԷԿ-ի պլանային վերանորոգումը ՀՀ-ում մատակարարվող էլեկտրաէներգիայի վրա չի անդրադառնա
• Առաջիկայում կիրականացվի «Շուկաներ Մեղրիի տարածաշրջանի համար» ծրագիրը
• Առաջիկա օրերին օդի ջերմաստիճանը կնվազի 4-5 աստիճանով
• ՀՀ տարածքում կտեղակայվեն նոր սեյսմիկ կայաններ
• Սևանա լճի հայելու նիշը նախորդ տարվա նույն օրվա համեմատությամբ ցածր է 2 սմ-ով

Մեկնաբանություններ