Որպեսզի չփչացնեք ձեր և ուրիշների տոնը, երբեմն «նեղացրեք» տանտիրոջը

Նոր տարին մոտենում է: Սկսվում են տանտիկինների լարված օրերը: Վերջիններս գործի են դնում «ստեղծագործական» բոլոր հնարքները` գեղեցիկ, առատ, համեղ ու բազմազան ուտեստներով լի սեղան գցելու համար: Ճոխ սեղան, խոզի բուդ, աղցաններ և ամենաշատը` րոպեն մեկ կրկնվող արտահայտություն. «Իմ տոլմայից փորձեք, կնեղանամ, անպայման պետք է ուտեք»: «Բա աղցա՞նս, բա այս թխվածքը՞, բա սա, բա նա՞»:

Մի խոսքով, հաճույքով, թե տհաճությամբ, ստիպողաբար, թե ամոթին «զոհ գնալով», որպեսզի չնեղացնենք տանտիրոջը, երբեմն փորձում ենք այս կամ այն ուտեստներն ու կերակրատեսակները: Իսկ թե ինչպես է մեր օրգանիզմը դիմանում կերակուրների այդ բազմազանությանն ու ծանրաբեռնվածությանը, զգում ենք ավելի ուշ, երբ բանը բանից արդեն անցել է:

Ինչպե՞ս խուսափել հնարավոր թունավորումներից կամ ստամոքսային խանգարումներից: Ինչպե՞ս վարվել նման դեպքերում:
Հայկական դիետոլոգիական ասոցիացիայի նախագահ, դիետոլոգ ԳԱՅԱՆԵ ՂԱԶԱՐՅԱՆԻ տեղեկացմամբ, ամենից առաջ պետք է հասկանալ «առողջ սննդակարգ» հասկացության նշանակությունը: Ըստ նրա, դա պարունակում է մեծ քանակությամբ բազմազան սննդամթերքներ, սննդանյութեր, սպիտակուցներ, ճարպեր, ածխաջրեր, վիտամիններ և հանքային նյութեր, որոնց բավարար քանակությունը ապահովում է օրգանիզմի նորմալ գործունեությունը: Առողջ, ռացիոնալ սննդակարգի հիմքում ընկած է կերակրատեսակների բազմազանությունը:

Ի՞նչ բան է ճիշտ սնվելը
Ինչպես դիետոլոգն է նշում, դա նշանակում է ուտել ճիշտ քանակությամբ բազմազան սննդամթերք, որոնք կարող են օրգանիզմին մատակարարել օրվա ծախսած էներգիային համարժեք բոլոր օգտակար սննդանյութերը, կալորիաներն ու վիտամինները: Նրա խոսքով, ռացիոնալ սննդի հիմքում ընկած է, այսպես կոչված, սննդային բուրգը, որտեղ բոլոր սննդամթերքները բաշխված են վեց կարևոր խմբերի` 1. հաց, հացազգիներ, լոբազգիներ, կարտոֆիլ, 2. բանջարեղեն, 3. մրգեր, 4. կաթ, կաթնամթերք, 5. մսամթերք, 6. շաքար պարունակող սննդամթերք:
Սնվելիս ցանկալի է օգտվել նշված բոլոր խմբերից, սակայն ամենակարևորն այն է, որ «բուրգից» օգտվելիս նախ և առաջ օգտագործենք այն, ինչն ընկած է դրա հիմքում, այսինքն` հաց, հացազգիներ: Ոչ պակաս կարևոր է, որ սնունդը լինի կանոնավոր և օրը 3-5 անգամ: Այն պետք է բաշխվի հետևյալ կերպ . նախաճաշ` 25 տոկոս, ճաշ` 35 տոկոս, հետճաշիկ` 15 տոկոս, ընթրիք` 25 տոկոս: Բայց ամենից կարևորը` օրն սկսել նախաճաշով, ինչին, ցավոք, մեր բնակչության ճնշող մեծամասնությունը սովոր չէ: Հենց նախաճաշն է օրգանիզմին տալիս այն դրական էներգիան, ուժը, որ պահանջվում է ողջ օրվա ընթացքում:

Ինչպես դիմավորել Ամանորը
Դիետոլոգ Գայանե Ղազարյանը խորհուրդ է տալիս զերծ մնալ սպիտակուցներից, ավելի շատ օգտագործել միրգ և բանջարեղեն, ընդգծելով, որ այդպիսի սնունդը տալիս է վիտամինային և հանքային նյութերի մեծ պաշար: Վերջինս սննդամթերքն առաջարկում է գնել քիչ քանակությամբ, ճաշատեսակները նույնպես պատրաստել քիչ-քիչ: Ամանորին, մինչև գիշերվա 12-ը կարելի է կազմակերպել գեղեցիկ ընթրիք: Երեկոյան ժամը 17-18-ի սահմաններում հավաքվել հարազատներից մեկի տանը և հիմնական ուտեստներով լի սեղանի շուրջ դիմավորել գալիք Ամանորը: Արդեն ժամը 12-ին տոնը նշել` քաղցրավենիքով և մրգերով: Քանի որ մարդիկ սովորականից շատ են ուտում այդ օրերին և վախենում են գիրանալուց, ուստի տիկին Ղազարյանն առաջարկեց ուտել ամեն ինչից քիչ-քիչ, իհարկե` նվազեցնելով այն սննդամթերքները, որոնք կարող են նպաստել գիրանալուն: Անհրաժեշտ է ֆիզիկական ակտիվություն, ուտելուց հետո ոչ թե նստած մնալ կամ պառկել, այլ շարժվել, պարել, ուրախանալ, ինչը կօգնի հեշտ և արագ մարսողությանը, հետևաբար, չենք հավաքի նաև ավելորդ քաշ: Եթե, այնուամենայնիվ, չարաշահվել է սննդամթերքը, ապա Գ. Ղազարյանն առաջարկեց օգտագործել «Ֆեստալ» կամ «Մեզիմ ֆորտե» դեղորայք և տաքացրած հանքային ջուր (30-35 աստիճան)` խմել ուտելուց հետո:
Չենք մոռանում ալկոհոլի մասին: Ամանորին ցանկալի է օգտագործել դառը խմիչքներ, քանի որ քաղցր խմիչքները դանդաղեցնում են մարսողությունը, իսկ դառը, հակառակը օգնում է:
Հիշե՛ք` մարսողության համար շատ օգտակար է բանջարեղենը: Հեշտ մարսողության համար խորհուրդ է տրվում բոլոր ուտեստների հետ օգտագործել մեծ քանակությամբ բանջարեղեն: «Կլինի հում թե թարմ, նշանակություն չունի»,- ասաց տիկին Ղազարյանը: Ըստ նրա` բանջարեղենը նպաստում է ստամոքսում մեծ քանակությամբ հյութարտադրությանը, ինչն էլ, բնականաբար, օգնում է մարսողությանը: Չի կարելի համակցել նաև սպիտակուցը ճարպային սննդի և ածխաջրերի հետ: Խորհուրդ է տրվում ճարպոտ կերակրատեսակները չհամակցել չարազեղենի հետ, դրանք պետք է ուտել 30 րոպեի տարբերությամբ, որովհետև երկուսի մեջ էլ յուղային մասը մեծ տոկոս է կազմում և կարող է դժվար մարսվել` առաջ բերելով ստամոքսի խանգարումներ:

Հասմիկ ՄՈՎՍԻՍՅԱՆ

-

Մեկնաբանություններ