Հիվանդությունն ավելի հեշտ է կանխարգելել, քան բուժել

Հոկտեմբերն ամբողջ աշխարհում հայտարարված է կրծքագեղձի քաղցկեղի դեմ պայքարի ամիս։ Հայ-ամերիկյան առողջության կենտրոնի տվյալներով` կենտրոնի գործունեության 15 տարիներին կատարվել է ավելի քան 272000 հետազոտություն։ Ամեն տարի այստեղ հետազոտվում է շուրջ 20000 կին։ Կենտրոնի բացումից մինչ օրս կատարվել է կրծքագեղձի 157020 հետազոտություն։ Կրծքագեղձի քաղցկեղ ախտորոշվել է 6691 այցելուի մոտ։ Հայ-ամերիկյան առողջության կենտրոնում հետազոտվածներից ավելի քան 92000-ն ունի կրծքագեղձի բարորակ ախտահարում։ Նորմալ ախտորոշում տրվել է շուրջ 33000 այցելուի։ Տվյալները վկայում են, որ կրծքագեղձի քաղցկեղի դեպքերն ունեն երիտասարդացման միտում. մինչև 29 տարեկան 60 կնոջ մոտ հայտնաբերվել է քաղցկեղ։
Եթե գործունեության առաջին տարիներին կենտրոն գալիս էր օրական 2-3 այցելու, ապա այսօր այն օրական սպասարկում է մինչև 100-120 մարդու։ Նրանց շուրջ 50 տոկոսը գալիս է պրոֆիլակտիկ զննման, և նման ուսումնասիրությունների շնորհիվ փրկվածների թիվը քիչ չէ՝ մոտ 3700 կին։ Այս կանայք վիրահատությունից հետո ապրում են 4 և ավելի տարի, և նրանց լիովին առողջացման հավանականությունը բավականին մեծ է։
Հայ-ամերիկյան կենտրոնը համագործակցում է հայաստանյան և արտասահմանյան մի շարք կլինիկաների հետ՝ իրականացնելով փորձի փոխանակում։ Այս օրերին Երևանում է Հայդելբերգի համալսարանական կլինիկայի կանանց առողջության կենտրոնի ղեկավար, դոկտոր-պրոֆեսոր Քրիստոֆ Զոնը, ով հոկտեմբերի 21-ին դասախոսություն կարդաց Հայ-ամերիկյան առողջության կենտրոնում։ Պրոֆեսոր Զոնն արդեն երկու տարի համագործակցում է հայկական կողմի հետ՝ վիրահատություններ իրականացնելով Հայաստանում։
Քրիստոֆ Զոնը կարծում է, որ Հայաստանում կանայք տեղեկացված լինելու և իրենց առողջությանը հետևելու կարիք ունեն։ Ըստ նրա՝ հիվանդությունն ավելի հեշտ է կանխարգելել, քան բուժել: Նա վստահեցրեց, որ կրծքագեղձի քաղցկեղից մահերի թիվն էապես քիչ կլինի, եթե կանայք հետևեն իրենց առողջությանը՝ ենթարկվելով պարբերական ստուգումների և մամոգրաֆիկ զննման։ Նա նաև նշում է, որ իր այցելությունների նպատակն է Հայաստանում ձևավորել արդյունավետ, ստանդարտ հնարավորություններ, որպեսզի հիվանդների բուժումն ավելի օպտիմալ լինի։ Ըստ Զոնի՝ Գերմանիայում կրծքագեղձի քաղցկեղի 85 տոկոսի դեպքում հիվանդներն ապաքինվում են, սակայն Հայաստանում ապաքինման ցուցանիշը, ըստ մասնագետի, 50-55 տոկոսի սահմաններում է։
Բժշկի հավաստմամբ` կրծքագեղձի քաղցկեղի պատճառ կարող են դառնալ գենետիկ նախատրամադրվածությունը, չծննդաբերելը կամ ուշ տարիքում երեխա ունենալը, ինչի հետևանքով հորմոնային խախտումներ են տեղի ունենում։ Զոնը նշում է նաև, որ առողջության վրա բացասական ազդեցություն են թողնում ծխելը, ալկոհոլը, ինչպես նաև արագ սննդից օգտվելն ու ավելորդ քաշը: Նա հատկապես կարևորում է վիրահատությունից հետո քիմիաթերապիայի կուրսերի անցկացումը։ Բժիշկը նկատում է, որ Հայաստանում անցկացվող քիմիաթերապիան ոչ ամենաբարձր որակի է։ Նա 25 տարեկանից բարձր կանանց խորհուրդ է տալիս հետազոտվել տարին գոնե մեկ անգամ։ Պրոֆեսորը շտապում է ցրել կանանց մտահոգությունները. տարիների փորձը ցույց է տվել, որ մամոգրաֆիկ սարքերը լիովին անվտանգ են։
Նշենք, որ Զոնը երկու ամիսը մեկ ժամանում է Հայաստան։ «Նաիրի» բժշկական կենտրոնում նա, կատարելով խորհրդատվություն և վիրահատություններ, հետագայում պահպանում է կապն իր հիվանդների հետ` ապահովելով բուժման և խորհրդատվության շարունակականությունը։

Լիլիթ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• «451° ըստ Ֆարենհայթի»
• ՈՒրիշ տեղ չկա՞ր
• «24 ժամ ե­ղել ենք տար­բեր զեն­քե­րի հրե­տա­կոծ­ման տակ»
• «Ադր­բե­ջա­նը, Թուր­քիան ու ֆոս­ֆո­րա­յին զենքն Ադր­բե­ջա­նին մա­տա­կա­րա­րող­նե­րը պետք է պա­տաս­խան տան դա­տա­րա­նի ա­ռաջ»
• «Մեր բո­լո­րի ճա­կա­տա­գի­րը սահ­մա­նին կանգ­նած հայ զին­վո­րա­կա­նի ձեռ­քում է»
• Կա­րե­նին անհ­նար էր չհար­գել, նույ­նիսկ հա­կա­ռա­կորդ­նե­րը նրան ըն­դու­նում էին որ­պես լե­գենդ, որ­պես ժայռ, որ­պես հե­ղի­նա­կու­թ­յուն
• Եկե­ղե­ցին գո­յութ­յուն ու­նի 2000 տա­րի և գո­նե ա­ռա­ջի­կա 2000 տար­վա հա­մար պետք է ա­պա­հո­վի ե­կող սե­րունդ­նե­րի հոգևոր կա­րիք­նե­րը
• «Լճա­շեն­ցի­նե­րի միա­վոր­ման» դռ­նե­րը բաց են բո­լոր լճա­շեն­ցի­նե­րի առջև
• «Ար­տա­կարգ դրու­թ­յու­նը կանց­նի, բայց բո­լոր ծնող­նե­րի, ա­շա­կերտ­նե­րի, ու­սու­ցիչ­նե­րի հա­մար կմ­նա մի շատ լավ նո­րա­մու­ծու­թ­յուն՝ հե­ռա­վար ու­սու­ցու­մը»
• «ՌԴ-ն կա­րող է գնալ հա­րա­բե­րու­թ­յուն­նե­րի վատ­թա­րաց­ման ճա­նա­պար­հով, ե­թե Թուր­քիան շա­րու­նա­կի ազ­դե­ցու­թ­յան գո­տին ընդ­լայ­նե­լու քա­ղա­քա­կա­նու­թ­յու­նը»
• «Ռա­յա­նէյր»-ը հա­տուկ սպա­սար­կում է ի­րա­կա­նաց­նում
• Յա­կուտս­կի հայ­կա­կան կի­րակ­նօ­ր­յա դպ­րո­ցի սա­նե­րը նշե­ցին Ա­մա­նո­րը
• «Հա­յաս­տա­նը եր­գող ժայ­ռե­րի եր­կիր է, և ես ե­րա­զանք ու­նեմ նվա­գելու այդ ժայ­ռե­րի մեջ»
• Նպա­տա­կը դիր­քա­պահ զին­վո­րի անվ­տան­գու­թ­յունն է
• «Ադր­բե­ջա­նում պետք է տե­ղի ու­նե­նա հա­մա­կար­գա­յին փո­փո­խու­թ­յուն, որ­պես­զի կա­ռու­ցո­ղա­կան երկ­խո­սու­թ­յուն ակն­կա­լենք»
• Յակուտսկի հայերն ակտիվ մասնակցություն են ունենում եկեղեցական բոլոր տոներին
• Ստամբուլում հաղթանակ է տարել ընդդիմությունը. ի՞նչ կանի Էրդողանը
• Քրիստոնեական և հոգևոր գիտելիքների ճիշտ ուղղորդում դասընթացի միջոցով
• «Ինձ համար Արամ Իլյիչը սրբություն է»
• «ԱԳՆ-ն պետք է ավելի շատ կենտրոնանա հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման, քան Ցեղասպանության ճանաչման խնդրի վրա»

Մեկնաբանություններ