ԱՄՆ-ում ավարտվել է քվեարկությունը գրեթե բոլոր նահանգներում. Դոնալդ Թրամփը իր համար երաշխավորել է 267 ձայն ընտրողների կոլեգիայում, Քամալա Հարիսը՝ 226։ Հաղթանակի համար պահանջվում է առնվազն 270 ձայն։ Թրամփը շահել է տատանվող յոթ նահանգներից երկուսում՝ Հյուսիսային Կարոլինայում և Ջորջիայում։ Նա Հարիսին գերազանցում է նաև այլ վիճելի նահանգներում, որտեղ վերջնականապես կորոշվի ընտրությունների ճակատագիրը։               
 

«ՉՄՈՌԱՆԱՆՔ, ՈՐ ՆՈՒՅՆ ՉՃԱՆԱՉՈՂ ԵՐԿՐՆԵՐԻՑ ԴԻՏՈՐԴՆԵՐ ԵՆ ՄԱՍՆԱԿՑՈՒՄ ԵՎ ՈՂՋՈՒՆՈՒՄ ԱԶԱՏ ԸՆՏՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ»

«ՉՄՈՌԱՆԱՆՔ, ՈՐ ՆՈՒՅՆ ՉՃԱՆԱՉՈՂ ԵՐԿՐՆԵՐԻՑ ԴԻՏՈՐԴՆԵՐ ԵՆ ՄԱՍՆԱԿՑՈՒՄ ԵՎ ՈՂՋՈՒՆՈՒՄ ԱԶԱՏ ԸՆՏՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ»
04.06.2010 | 00:00

«Իրավունքը de facto»-ի հարցերին պատասխանում է Անվտանգության խորհրդի քարտուղար ԱՐԹՈՒՐ ԲԱՂԴԱՍԱՐՅԱՆԸ
-Հայ-թուրքական հարաբերությունների այս փուլը ինչպե՞ս եք գնահատում և զարգացման ի՞նչ հնարավորություններ եք տեսնում:
-Հայ-թուրքական հարաբերություններն այս փուլում համարում եմ ավարտված: Ընդհանրապես հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման գործընթացը կարելի է բաժանել երեք փուլի. առաջինը գործընթացի նախաձեռնման և բանակցությունների վարման փուլն էր, որը հաջողությամբ ավարտվեց, երկրորդը արձանագրությունների ստորագրման փուլն էր, որը նույնպես հաջողությամբ ավարտվեց, երրորդը պետք է լիներ վավերացման փուլն ու հարաբերությունների մեկնարկը: Մենք երկու փուլն ավարտել ենք և այժմ գտնվում ենք դադարի շրջանում: Չեմ կարծում, որ մոտ ապագայում երրորդ փուլի արդյունքներ կունենանք, բայց փաստ է, որ որոշակի ճանապարհ անցել ենք:
-Չե՞ք կարծում, որ այդ արդյունքներն իրենց շատ սպասել կտան. Թուրքիայում 2011-ին խորհրդարանական ընտրություններ են լինելու, որից առաջ քաղաքական ուժերը, բնականաբար, կխուսափեն ռիսկային քայլերից, իսկ 2012-ին էլ Հայաստանում են լինելու խորհրդարանական ընտրություններ:
-Խորհրդարանական ընտրությունները Թուրքիայում 2011-ի նոյեմբերին են` մեկ տարուց ավելի ժամանակ կա: Այդ վարկածը թուրքական ներքին շրջանակներում պտտվող վարկածներից է, որ կյանքի իրավունք ունի մյուս վարկածների հետ: Բոլոր դեպքերում` մոտ ապագայում դրական զարգացումներ ես չեմ սպասում, բայց նաև հոռետեսների թվին չեմ պատկանում ու չեմ կարծում, որ ամբողջությամբ սպառված են բոլոր հնարավորությունները: Խնդիրը ժամանակն է` մեկ-երկու տարի, գուցե փոքր-ինչ ավելի:
-Այսինքն` մենք արդեն խելամիտ ժամկետի խնդիր չե՞նք դնում:
-Խելամիտ ժամկետը ամիսներ կարող է տևել, բայց ոչ երբեք տարիներ: Անվտանգության խորհրդի նիստում հարցը քննարկվեց և ընդունվեց որոշում, որ Հայաստանը հավատարիմ է մնում կարգավորման գործընթացին, բայց այս փուլը համարում է ավարտված ու առկախում է արձանագրությունների վավերացումը: Միջազգային պրակտիկայում քիչ դեպքեր չկան, որ բանակցությունները, գործընթացները քաղաքական, միջազգային իրադրությունների փոփոխման պատճառով որոշակի ժամանակով հետաձգվում են:
-Երբ գնալու ցանկությամբ ես հայտնվել փակուղում, որոնում ես ուրիշ ելք, մենք այլ ճանապարհներ որոնո՞ւմ ենք, թե՞ սպասում ենք Թուրքիան քայլ անի:
-Նախ` այսօր մենք փակուղու մեջ չենք, երկրորդ` այս հարցը մեր երկրի թիվ մեկ գերխնդիրը չէ, իսկ ընդհանրապես արտաքին քաղաքական գործընթացներում խնդիրը կա, հանդիպումներ, շփումներ աշխարհաքաղաքական կենտրոնների հետ տեղի են ունենում, և հայ-թուրքական հարաբերությունների հարցը օրակարգում է` իբրև տարածաշրջանին վերաբերող առանցքային քաղաքական խնդիրներից մեկը: Լրացուցիչ քայլերի ձեռնարկման անհրաժեշտություն ես չեմ տեսնում:
-Մամուլում տեսակետ հայտնվեց, որ արձանագրությունների ստորագրման գործընթացի սառեցումով Հայաստանը փորձում է նվազագույնի հասցնել Ղարաբաղի հարցում գործադրվող ճնշումները: Ռեալ հիմքեր ունի՞ այդ տեսակետը:
-Մենք ասել ենք, որ հայ-թուրքական հարաբերությունները Ղարաբաղի խնդրի հետ կապ չունեն:
-Դա մենք ենք ասել, ԵՄ-ն է ասել, ՄԽ համանախագահներն են ասել, բայց փաստը մնում է փաստ...
-Արձանագրությունների վավերացման առկախումը հստակ քաղաքական քայլ էր` մեր կողմից արվող հայտարարությունները և քայլերը ուղիղ կապված են իրար: Հենց Թուրքիան փորձեց կապ դնել, գործընթացն առկախվեց, կա գործողությունների և մտադրությունների համանմանություն:
-Ի՞նչ փուլում է այսօր կարգավորման հարցը, Ձեր գնահատականով` Հայաստանին կհաջողվի՞ պահպանել ստատուս քվոն Ղարաբաղի հարցում:
-Ղարաբաղի հարցի կարգավորման գործընթացը հետաքրքիր փուլում է, բանակցությունները շարունակվում են: Բանակցային գործընթացում նման փուլեր եղել են` պայմանավորված առաջարկների ներկայացման, համանախագահների փոփոխության հետ: Ադրբեջանի ռազմական հռետորաբանությունն օրեցօր ակտիվանում է, բայց դրան արդեն ընտելացել ենք, և ինչքան հայտարարություններ են լինում, բնականաբար, այնքան պատասխաններ են հնչում: Ես չեմ կարծում, որ ստատուս քվոյի պահպանումը գերխնդիր է, գերխնդիրը հարցի լուծումն է, որը հնարավոր է, եթե գտնվեն կողմերի համար փոխընդունելի զիջումներ: Ղարաբաղի դեպքում էլ մենք երեք հստակ խնդիր ենք դրել` կարգավիճակ, ուղիղ կապ Հայաստանի հետ և անվտանգության երաշխիքներ: Սա հայկական կողմի մոտեցումն է, որը պաշտոնապես ներկայացվել է: Բայց այս հարցերից յուրաքանչյուրն ունի տասնյակ ենթահարցեր: Քանի դեռ գլոբալ առումով այս հարցերի շուրջ համաձայնություն չկա, բանակցությունները շարունակվում են:
-Այն տպավորությունն է, որ և՛ Բաքուն, և՛ ՄԽ համանախագահները համաձայնության են եկել մադրիդյան նորացված սկզբունքների շուրջ, և միայն Հայաստանն է, որ ո՛չ «այո» է ասում, ո՛չ մերժում է: Համենայն դեպս, ադրբեջանական կողմը ներկայացնում է, որ Հայաստանը նախնական համաձայնություն տվել է, հետո սկսել է ձգձգել: Բնականաբար` ադրբեջանական կողմը պետք է ներկայացնի իրեն ձեռնտու վարկած, ո՞րն է իրականությունը:
-Չի համապատասխանում. նախ, «նորացված սկզբունքներ» դեյուրե ձևակերպում չկա: Կան մադրիդյան սկզբունքներ, որոնց վերաբերյալ կողմերը ներկայացրել են իրենց առաջարկները: Այլ խնդիր է, թե ինչ կարող է ասել Ադրբեջանը: Մեր տեսակետները հստակ ասված են և հրապարակի վրա են, տպավորությունները կարող են տարբեր լինել: Բոլորս էլ հասկանում ենք, որ խնդիրը բարդ է և արագ չի կարող լուծվել:
-88-ից 2010` արագության մասին դժվար է խոսել: Որևէ համաձայնագիր այս փուլում հնարավո՞ր է, որ ստորագրվի:
-Համաձայնագիրը ստորագրվում է, երբ կա համաձայնություն, այս պահին մենք գտնվում ենք համաձայնության ձեռքբերման դժվարին գործընթացում:
-Երկու տարվա գործընթացների արդյունքում Թուրքիան ակտիվացավ նաև Լեռնային Ղարաբաղի հարցում: Երբևէ հնարավո՞ր է, որ Թուրքիան միջնորդական առաքելություն ստանձնի այս հարցում:
-Ոչ: Թուրքիան հիմա չի ակտիվացել, միշտ էլ ակտիվ է եղել, ակտիվության դրսևորման ձևերից էր Հայաստանի հետ սահմանի փակումը: Չկա նաև ձևաչափի փոփոխման անհրաժեշտություն. ՄԽ համանախագահները լավ տեղյակ են բոլոր նրբություններին, և այլ երկրի ընդգրկումը Մինսկի խմբում կամ հարցի` այլ կառույց տեղափոխումը բոլորովին նպատակահարմար չեն:
-Բայց Հայաստանն ուզում է, չէ՞, ձևաչափի փոփոխություն` Լեռնային Ղարաբաղի վերադարձ բանակցությունների սեղանի շուրջ:
-Լեռնային Ղարաբաղը, այսպես թե այնպես, բանակցությունների մեջ ներգրավված է, ՄԽ համանախագահները մշտապես լինում են Ղարաբաղում, տարբեր ձևաչափերի հանդիպումներ ու քննարկումներ են լինում Ղարաբաղում: Ներգրավվածության ընդլայնումը ողջունելի է, իսկ խնդրի ցանկացած լուծում առանց Լեռնային Ղարաբաղի համաձայնության անհնար է, դա միանշանակ է:
-Ինչպե՞ս եք վերաբերվում այն հայտարարություններին, որ հնչեցին ԼՂՀ խորհրդարանական ընտրությունների շուրջ։
-Մեզ համար արդեն սովորական են այդ հայտարարությունները, քանի դեռ աշխարհը չի ճանաչել Ղարաբաղի անկախությունը, անկախության ատրիբուտ ընտրությանը կտրվեն նման գնահատականներ: Մյուս կողմից էլ` չմոռանանք, որ նույն չճանաչող երկրներից դիտորդներ են մասնակցում և ողջունում ազատ ընտրությունները: Սա ևս փաստ է:
-Ինչո՞վ եք բացատրում, որ խորհրդարանական ընտրություններից երկու տարի առաջ Հայաստանի քաղաքական ուժերը սկսել են նախընտրական պայքարը:
-Ամեն քաղաքական ուժ իր մարտավարությունն ունի:
-Մարտավարությունը պիտի նպատակ ունենա:
-Ինչքան շուտ սկսեն, այնքան հաջողություն կունենան` գուցե այսպես են մտածում: «Օրինաց երկիրը» նախընտրական քարոզչություն չի սկսել, բայց և չի կարող ուրիշներին կանխել:
-Արտահերթ ընտրությունների որևէ պատճառ տեսնո՞ւմ եք:
-13 տարի ՕԵԿ-ը քաղաքական ասպարեզում է, և 13 տարի խոսվում է արտահերթ ընտրությունների մասին: Ցավոք, քաղաքական դաշտում պարբերաբար այնքան անարժեք հայտարարություններ են հնչում, որ իմաստազրկում են քաղաքական հայտարարության հասկացությունը: Արտահերթ ընտրությունների վերաբերյալ հայտարարություններն իրականության հետ բացարձակապես որևէ աղերս չունեն:
-Իսկ ներկոալիցիոն հարաբերություններն ինչպե՞ս եք գնահատում:
-Նորմալ, աշխատանքային: Ամեն կուսակցություն ունի իր մարտավարությունը, աշխատանքի ոճը, այսօր կոալիցիայում արշալույսները խաղաղ են:
-ՀՀԿ-ԲՀԿ հարաբերությունները մարտակա՞ն խաղաղության դրսևորում են, իսկ ՀՀԿ-ՕԵԿ-ի՞նը:
-ՀՀ նախագահի հետ մենք քաղաքական զինակիցներ ենք, և, իբրև քաղաքական ուժերի ղեկավարներ, գտնվում ենք սերտ քաղաքական դաշինքի մեջ: Մենք ունենք նաև ջերմ անձնական հարաբերություններ, և այս ամենն արդեն իսկ ենթադրում է, որ մեր ղեկավարած կուսակցությունները սերտորեն գործակցում են:
-Երկրորդ նախագահի վերադարձը մեծ քաղաքականություն ռեա՞լ եք համարում առաջիկայում:
-Երկրորդ նախագահի վերադարձի վերաբերյալ գնահատականները տարբեր են` արդյոք դո՞ւրս է եկել մեծ քաղաքականությունից, որ վերադառնա, վերադառնո՞ւմ է, թե՞ ոչ, ե՞րբ և իբրև ի՞նչ է վերադառնում: Ես կարծում եմ, որ երկրորդ նախագահն այնքան քաղաքական փորձառություն ունի, որ ինքը պիտի որոշի` վերադառնա՞լ, թե՞ ոչ, ինչպե՞ս և ե՞րբ: Հարցը պետք է իրեն ուղղել:
-Ինքը ոչ հաստատում է, ոչ ժխտում. երևի դա էլ քաղաքական փորձառությունից է բխում:
-Ես էլ ունեմ բավարար քաղաքական փորձառություն, որ պատասխանեմ ինձ վերաբերող հարցերին:
-Մամուլում արդեն արձանագրվել է, որ «Օրինաց երկրում» պատկառելի համալրումներ են եղել, ՕԵԿ-ի հեղինակությո՞ւնն է վերականգնվում, թե՞ Դուք էլ այդ կերպ եք պատրաստվում ընտրություններին:
-Նախ` դա վկայում է, որ կուսակցությունն ակտիվ աշխատում է: Երկրորդ` մարդիկ սկսում են հասկանալ ՕԵԿ-ի քայլերի ճշմարտացիությունը և հիմնավորվածությունը: Նախագահական ընտրություններից հետո մենք վարկանիշի անկում ունեցանք` պետք է ճշմարտության աչքերին շիտակ նայել: Մենք վատ աշխատեցինք Երևանի ավագանու ընտրություններում` հավաքեցինք 5,3 տոկոս, ոչ թե ավելին: Վերլուծելով մեր սխալները` վերակազմակերպեցինք մեր աշխատանքները` սա կազմակերպական իմաստով, իսկ քաղաքական իմաստով` հանրությունը տեսավ, որ մենք շատ ավելի խոհեմ որոշում կայացրինք և հնարավորություն չտվեցինք, որ զանգվածային ցնցումներ ու բախումներ լինեն: Տեսեք` ինչ վիճակ է Ղրղզստանում, նույնը կարող էր լինել Հայաստանում երկու տարի առաջ, և Իլհամ Ալիևը ոչ թե հայտարարություններ կաներ հարցը պատերազմով լուծելու մասին, այլ գործողությունների կդիմեր, եթե Հայաստանում լիներ անկանխատեսելի իրավիճակ, չգործեին պետական ինստիտուտները, զանգվածային բախումներ լինեին: Սա ես չեմ ասում, սա ասում են նրանք, ովքեր այսօր անդամագրվում են ՕԵԿ-ին, ովքեր հասկացել են` մեր իրավիճակում գտնվող երկրների համար քաղաքական կայունությունը չափազանց կարևոր է: ՕԵԿ-ին 30-ից ավելի համայնքների ղեկավարներ են անդամակցել, ազդեցիկ գործարարներ, մտավորականներ: Կուսակցությունը բովանդակային բարեփոխումների փուլում է. ՕԵԿ-ը միշտ էլ ռեֆորմիստական քաղաքականության կողմնակից է եղել և այդ քաղաքականությունն էլ իրականացրել է` համագործակցելով քաղաքական ուժերի հետ: Բազում գործեր ենք արել և շատ նոր ծրագրեր ունենք, որոնց մասին դեռ շատ առիթներ կլինեն թե՛ խոսելու, թե՛ մեր ժողովրդին հաշվետվությամբ ներկայանալու:
Զրուցեց Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆԸ

Դիտվել է՝ 1277

Մեկնաբանություններ