ԱՄՆ-ը վերադառնում է Սիրիա՝ նավթի հետևից

ԱՄՆ-ը ծրագրում է տանկեր ու զինվորականներ ուղարկել՝ պահպանելու Սիրիայի արևելյան մասի նավթային հանքավայրերը: Դա կկատարվի՝ չնայած զորքերը Սիրիայի հյուսիսից դուրս բերելուն: Պենտագոնի բարձրաստիճան պաշտոնյան Newsweek-ին պատմել է, որ եթե Սպիտակ տունը հաստատի այդ ծրագիրը՝ ԱՄՆ-ը 30 «Աբրամս» տանկեր կուղարկի և տանկային բրիգադ: Սիրիայի արևելքում բարձր շահույթ ապահովող նավթային հանքավայրեր են, որ պահպանում են քրդերը: Վաշինգտոնի աջակցություն ունեցող Սիրիայի դեմոկրատական ուժերը, որոնց հիմքը ինքնապաշտպանության քրդական ջոկատներն են, շարունակում են նավթի հանույթը պաշտպանել: Նորությունը տարածվում է այն պահին, երբ ԱՄՆ այլ զորատեսակներ դուրս են բերվում տարածքից, որ վերահսկում էին Սիրիայի դեմոկրատական ուժերը, իսկ ՆՍՏՕ-ի անդամ Թուրքիան փորձում է չեզոքացնել քրդերի ինքնապաշտպանական ուժերի ազդեցությունը՝ իր սիրիացի դաշնակիցների օգնությամբ: Թուրքական գործողությունը կասեցվեց ԱՄՆ-ի հետ պայմանավորվածությամբ, որի համաձայն թուրքերի առաջխաղացումը կսահմանափակվի 30 կիլոմետրանոց անվտանգության գոտով: Նախագահ Դոնալդ Թրամփը հայտարարել է, որ համաձայնության շնորհիվ հաջողվեց փրկել «հազարավոր կյանքեր» և ինքն էլ կատարեց ամերիկյան զորքերը Սիրիայից դուրս բերելու իր խոստումը: Բայց չորեքշաբթի նա ասաց, որ զինվորականներին կթողնի հարավ-արևելյան Աթ Փանֆ զորանոցում, նաև կարևոր նավթային հանքավայրերում, որ գրավել են սիրիացի ապստամբները, հետո՝ ԻՊ-ը, իսկ հիմա ԱՄՆ աջակցությունն ունեցող Սիրիայի դեմոկրատական ուժերը: «Մենք վտանգազերծել ենք նավթը, այդ պատճառով փոքրաքանակ ամերիկացի զինծառայողներ կմնան այն շրջանում, որտեղ նավթ կա,-ասել է Թրամփը Սպիտակ տանը:-Մենք կպաշտպանենք ու կորոշենք, թե հետո ինչ անենք»: Սկզբում ԱՄՆ-ը Թուրքիայի հետ աջակցում էր ջիհադականներին, որ փորձում էին գահընկեց անել Սիրիայի նախագահ Բաշար Ասադին, բայց հետո, երբ գերակա խնդիր դարձավ ԻՊ-ի ջախջախումը, Ամերիկան սկսեց աջակցել Սիրիայի դեմոկրատական ուժերին: Քանի որ ԻՊ-ը հիմնականում ոչնչացված է, իսկ Ասադի դիրքերը՝ շնորհիվ Իրանի ու Ռուսաստանի, ամրացել են, ԱՄՆ-ը ընդլայնել է իր խնդիրների շրջանակը՝ վճռելով սահմանափակել իր հակառակորդների ազդեցությունը այդ տարածաշրջանում:

Պենտագոնի ներկայացուցիչը Newsweek-ին պատմել է, որ նոր տանկային խմբավորումը թույլ չի տա ԻՊ-ին, Սիրիայի կառավարական ուժերին, Իրանին ներթափանցել նավթային հանքավայրեր: Բայց ԱՄՆ-ը չի կարող վերացնել Սիրիայի դեմոկրատական ուժերի ու Թուրքիայի հակասությունները, որ նրանց համարում է ահաբեկչական կազմակերպություն, որովհետև այդ ջոկատները իբր կապված են արգելված Քուրդիստանի աշխատավարական կուսակցության հետ: Վերջին տարիներին երկու գործողություն անցկացնելով, որ թուլացրեց քրդերի ազդեցությունը Սիրիայի հյուսիսում, Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը այս ամիս Թրամփի հետ հեռախոսային խոսակցության ժամանակ սպառնաց երրորդ գործողությունը սկսել և ակտիվացրեց իր զորքերն ու դաշնակիցների ջոկատները: Թրամփը վճռեց կայծակնային հետ քաշել իր զորքերը հյուսիսից, որ սկզբում հարուցեց քրդերի դժգոհությունը, նրանք ստիպված էին գործարքի գնալ Սիրիայի իշխանությունների հետ՝ հույս ունենալով, հետ մղել թուրքերի ներխուժումը: ԱՄՆ-ը դատապարտեց Թուրքիայի որոշումը և Անկարայի հետ հրադադարի համաձայնագիր կնքեց 5 օրով: Այդ համաձայնությանը փոխարինեց բազմակողմ պայմանավորվածությունը ՌԴ ու Թուրքիայի նախագահների միջև:
Չնայած ամերիկյան զորքերի դուրս բերմանը՝ Սիրիայի դեմոկրատական ուժերի հրամանատար Մազլում Քոբանին շնորհակալություն հայտնեց Թրամփին թուրքական հարձակումը կանխելու համար և ասաց. «Ես խոստանում եմ պահպանել Դեմոկրատական ուժերի հետ գործընկերությունը և նրանց երկարաժամկետ աջակցություն ցույց տալ տարբեր ոլորտներում»: Բաշար Ասադը, որ վերջերս իր գործընկերությունը քրդական ուժերի հետ անվանել էր «ազգային պարտք», բազմիցս հայտարարել է սեպարատիզմի և առանց հրավերի արտասահմանյան զորքերի ներկայության անթույլատրելիության մասին, նաև խոստացել է վերականգնել վերահսկողությունն ամբողջ Սիրայի վրա: Մոսկվան կիսում է այս տեսակետը: ՌԴ ԱԳ փոխնախարար Միխայիլ Բոգդանովը հայտարարել է, որ «նավթային բոլոր հանքավայրերը պետք է անցնեն օրինական կառավարության ենթակայության տակ»:
Ավելի վաղ ԶԼՄ-ները հաղորդել են, որ Սիրիայի դեմոկրատական ուժերը՝ նավթի սիրիական պետությանը վաճառքի պայմանագիր են կնքել: Չորեքշաբթի ճեպազրույցում պատասխանելով նավթի իրավիճակի վերաբերյալ հարցին՝ վարչակազմի բարձրաստիճան պաշտոնյան հաստատել է նախագահի խոսքերը, ասելով, որ այդ ռեսուրսների վերջնական ճակատագիրը դեռ որոշված չէ:

«Նախագահը հայտարարել է, որ մենք ոչ մեծ ուժեր կթողնենք տարածաշրջանում, որ պաշտպանենք նավթի հանքավայրերը, նաև Աթ Թանֆ բազան Սիրիայի հարավում: Դրանք կարևոր շրջաններ են, որ թույլ են տալիս մեզ արգելակել ԻՊ-ի վերականգնումը: Եվ վերջապես՝ որոշակի առավելություններ կստանան քրդերը և այլ դեմոկրատական ուժեր, որ վերահսկում են նավթը»՝ ասել է պաշտոնյան: «Ինչ վերաբերում է նավթի վաճառքի մեխանիզմին և մնացյալին, մենք անպայման կվերլուծենք և կհետևենք դրան: Մենք մանրակրկիտ հետևելու ենք: Նախագահի, վարչակազմի նպատակը, որ նա հստակ հայտարարեց, Սիրիայից ամերիկյան բոլոր ուժերը դուրս բերելն է, և մենք գտնում ենք, որ ի վերջո դա կլինի»: Պենտագոնը, պատասխանելով Newsweek-ի հարցին՝ հղում է արել երկուշաբթի ՊՆ նախարար Մարկ Էսպերի հայտարարությանը: «Մենք զորքեր ունենք գյուղերում, Սիրիայի հյուսիս-արևելքում, որ նավթային հանքավայրերի կողքին են: Այդ բնակավայրերից զորքերը հիմա դուրս չեն բերվում,-ասել է Էսպերը Քաբուլում մամլո ասուլիսում: «Ամերիկյան զորքերի դուրսբերման համար կպահանջվեն ոչ թե օրեր, այլ՝ շաբաթներ: Մինչև այդ մեր զինվորականները կգտնվեն նավթահանքերի մոտակա բնակավայրերում: Այդ զորքերի նպատակը՝ Սիրիայի դեմոկրատական ուժերի համագործակցությամբ, ԻՊ-ի ներթափանցումը կանխելն է այդ հանքավայրեր»՝ հավելել է նախարարը:
Թոմ Օ’Կոննոր, Ջեյմս Լապորտա, Newsweek (ԱՄՆ)

Հ.Գ. Իվերջո՝ պատերազմը Սիրիայում սկսվեց նավթի ու գազի պատճառով և բնական է, որ պատերազմի ավարտին ևս այս հարցը պիտի դառնա գլխավոր: Թուրքիան իր անվտանգության գոտում վերցրեց նավթն ու գազը դեպի Միջերկրական հասցնող ճանապարհը, Թրամփը իր վերահսկողության տակ է վերցնում հանքավայրերը և հայտարարում է, որ դեռ կորոշի ինչ անել, Ասադը պահանջում է վերադարձնել, ՌԴ-ն հայտարարում է, որ Սիրիայի ամբողջ տարածքը պետք է վերահսկի Բաշար Ասադը:
Կամ՝ կսկսվի պատերազմի երկրորդ փուլը, կամ այլևս, ռազմական, նյութականո ւ ֆիզիկական ռեսուրսները սպառած կողմերը կգերադասեն բանակցությունները՝ մի մասը՝ Ժնևում՝ ՄԱԿ-ի հովանու ներքո, մի մասը՝ Աստանայում՝ Ռուսաստան-Թուրքիա-Իրան ձևաչափով: Սիրիայի կոնֆլիկտը դեռ չի սպառել իրեն:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ