Էդուարդ ՊՈՂՈՍՅԱՆ. Դատարկագլուխների անարխիա կամ ցինիզմ

Դպրոցում աշխարհագրության մի աննման ուսուցիչ ունեի: Երբ որևէ աշակերտ դասի չէր գալիս, նա, նկատելով բացակայությունը, հաջորդ օրը հարցնում էր չգալու պատճառը: Որպես կանոն, մեծամասնությունը պատասխանում էր, թե գլուխս էր ցավում, դրա համար չեմ եկել: Անկեղծորեն զարմանում էր և ասում. «Չգիտեի, որ դատարկ գլուխը կարող է ցավել»:
Տարիներ հետո ինձ «համոզում» են, որ դատարկագլուխ այդ աշակերտները, որոնցից կատարյալ դատարկագլուխներն այսօր ինչ -որ աթոռների են նստած և երկիր են կառավարում, կարող են... ծաղկեցնել մեր հայրենիքը: Սրանք ոչնչացրեցին ողջ ուսման համակարգը, քանդեցին դպրոցը, դաստիարակեցին մի սերունդ, որի համար դիպլոմը դարձավ այնքան մատչելի, որքան անտեր ծառից խնձոր պոկելը:
Եվ այսօր նմանները ինչ- որ կոչերով են հանդես գալիս, «ապահով Հայաստան» մատուցում` չմոռանալով ապահովել իրենց դանայան ախորժակը: Դրանցից քանի՞սն է օրվա հացի կարոտ, քանի՞սն է բավարարվում իր ստացած աշխատավարձով` բոլորը գիտեն: Եվ ոչ մեկը ամոթի նշույլ անգամ չի ապրում արածի համար, անարժան աթոռին բազմելու համար: Ավելին, ինչ-որ հողեր են պահանջում, որոնք եթե ստանան էլ, իրենք պիտի «տեր ու տիրական» լինեն, իրենց ձևով կառավարեն և վայելեն «իրենց պապերի» վաստակը:
Սա կապիտալիզմի նոր բացահայտված տեսակ է, որը ես անվանում եմ «դատարկագլուխների անզուգական անարխիա կամ ցինիզմ»: Սրանք ունակ են միայն ժողովրդին հասցնելու ինքնահրկիզման և կամ դարձնելու ճարահատյալ փախստականներ, ինչն էլ սիրով անում են` առանց վախի նշույլի, օգտագործելով ամենատարածված մեթոդները` խավարն ու խավարամտությունը, արվեստի կատարյալ ոչնչացումը, արժեքների նյութականացումը և այսպես շարունակ:
Մտավորականությունն այս պայմաններում անզոր է պայքարել, քանզի զուրկ է իրավիճակы շտկելու բոլոր հնարավոր միջոցներից` անգամ գյուղերում, շրջաններում և փոքրիկ քաղաքներում: Ամենուր այդ ուրվական-տերերերն են և կամ նրանց ժառանգները:

Մեկնաբանություններ