Վերջին 15 տարում Թուրքիան ակտիվորեն մասնակցել է արտասահմանում իրականացվող խաղաղարար գործողություններին. 1993-94 թթ. Սոմալիում ՄԱԿ-ի «Հույս» գործողությանը` այնտեղ ուղարկելով 300 մարդ, ինչպես նաև Բոսնիայում և Հերցեգովինայում` թռիչքների համար արգելված գոտի ապահովելով Բոսնիայի երկնքում` կրակի դադարեցումից հետո։

Վերջին օրերի հայաստանյան արտքաղաքական խճանկարն անչափ բուռն ստացվեց. Ռուսաստանը մեզանում հերթապահություն էր նշանակել, այն էլ անչափ բարձր «դասի»` Պատրուշև, Բորդյուժա: Սնոուդենին իր տարածքում մշակելով-վերամշակելով (չէ, չենք ասում ՖՍԲ-ացնելով), Ռուսաստանը նաև շատ արագ սոցհարցում արեց, գելափորեն «արդարաբար» պարզեց, որ հայերի 61 տոկոսը գիշերները չի քնում, քնելիս էլ երազում տեսնում է, որ անդամակցել ենք Մաքսային միությանը, որովհետև այն այնքան առատ շուկա է` ըստ նույն Բորդյուժայի ու Պատրուշևի, ուր հոսում են կաթ ու մեղր, պարզապես ոչ թե մեր, այլ Ադրբեջանի համար, ու Բորդյուժայենց շուկայից մեկ միլիարդով Ադրբեջանը ոչ միայն գնում է այդ «մեղր»-զենքը` հայերի վրա կրակելու համար, այլև ցուցադրում դրանք զորահանդեսում, որ Լեհաստանում գտնվող, ասուլիս տվող Սերժ Սարգսյանն ուժեղ վախենա:

«Մեծ ութնյակը», որի անդամները պարբերաբար հանդիպում են իրենց երկրների տարածքում, ունի բազմամակարդակ օրակարգ: Նախ քննարկվում են բոլորին հետաքրքրող խիստ քաղաքական, հետո հույժ հրատապ տնտեսական հարցերը, հիմնականում այս օրակարգերը միախառնված են, որովհետև քաղաքականն ու տնտեսականը, ի վերջո, նույնանում են: Համաշխարհային քաղաքականության հարցերը լուծելուց հետո անցնում են երկկողմ հարաբերությունների պարզաբանմանը:

Այնպիսի տպավորություն է, որ «Մեծ ութնյակի» գագաթնաժողովի անհաջողությունից հետո ԱՄՆ-ը փորձում է «ուղեղների լվացքի» հերթական արարը խաղարկել` նոր թարմ անուն ներդնելով, այս անգամ` ոչ թե «Ջուլիան Ասանժ» վերնագրով, այլ «Էդուարդ Սնոուդեն»: Ծիծաղելի է, սակայն ողջ աշխարհը` ЦРУ-ն, ФСБ-ն, МИ-6-ը, «Մոսադը» ոտքի վրա են նախորդ գիշերվանից: Դե գոնե տպավորությունն այդպիսին է: ՈՒժեղ միստիկ պատմություն է. Սնոուդենը (ոնց որ ասես` Սթոունհենջը), ինքը` մի մեքենայով, յուր իրերը` «մյուս» մեքենայով, «գնում» է թռչի Ռուսաստան: Չինաստանից: Հետո Վենեսուելա: Հետո` Էկվադոր: Մի ողջ գիշեր նա գտնվել է Ռուսաստանի օդանավակայանի չեզոք գոտում:

Հայաստանում բավականին հետաքրքիր գործընթացներ են տեղի ունենում: Ոչ ստանդարտ: Առաջին հայացքից այնպիսի տպավորություն է, թե քաղաքական դաշտը մեռել է, բայց չեն ասում, որ չտխրենք: Չնայած կարելի է կարծել` ամառ է, կուսակցությունները հանգստանում են: Բայց դե` ճիշտ եզրույթը կլիներ` հոգեհանգստանում են, որովհետև ընտրություններն ու դրանց արդյունքները կարծես սրբեցին տարան այն, ինչ մեզանում ավանդորեն համարվում են կուսակցություններ, քաղաքական զարգացումներ:

«Սիվիլիթաս» հիմնադրամի և ԱԺ ԲՀԿ խմբակցության պատգամավոր Վարդան Օսկանյանի շուրջ ստեղծված իրավիճակն ու քրեական գործի պատմությունը ցույց են տալիս, որ Հայաստանում փողերի լվացումն ու արտասահմանյան կապիտալի մասնակցությամբ քաղաքական գործընթաց ծավալելը հնարավոր են միայն առաջին հայացքից:

Մերձավոր Արևելքում Ռուսաստանի կարևոր խնդիրը իր ազգային շահերի ու նպատակների ձևավորումն է։ Այդ նպատակները զգալիորեն տարբերվում են տարածաշրջանում ԽՍՀՄ-ի ներկայության մոդելից և ոչ միայն ռազմաքաղաքական հնարավորությունների, այլև գաղափարախոսական պատճառով։ Դժվար է պատկերացնել, որ Ռուսաստանն առաջնային կարգով կպաշտպանի տարածաշրջանի մարքսիստական խմբերի շահերը։

Սկսեմ այբուբենից: Չար ու բարի քննիչների պատմությունը հիշեք. մեկը ձեզնից դաժանորեն պահանջում է խոստովանություն, առանց այլևայլության հարվածում է ու հայհոյում, մյուսը ժպտուն ու սիրալիր հետաքրքրվում է ձեր տրամադրությամբ, եղանակից է խոսում, երաժշտությունից, ձեր սիրած ուտելիքից, հետո աննկատ անցնում է բուն նյութին ու ձեզ համոզում, թե ինչ սքանչելի հեռանկար կունենաք, եթե խոստովանեք: Երկուսն էլ ստում են, բայց ո՞ւմ կհավատաք, ո՞ւմ կվստահեք: Հարվածը, եթե ճիշտ են ֆիզիկայի օրենքները, համարժեք հակահարված է առաջացնում: Հորդորելը, խնդրելը, համոզելը ներգործում են ոչ միայն բանականության, այլև զգացումների վրա: Ի վերջո, ո՞վ մտրակը կնախընտրի քաղցրաբլիթից:

ԱԺ-ում ՎՊ նախագահ Իշխան Զաքարյանի զեկույցն ու գնահատականներն իսկական քաղաքական երկրաշարժ առաջացրին: ԱԺ նախագահ Հովիկ Աբրահամյանը, հիմնվելով Զաքարյանի գնահատականների վրա, հայտարարեց, թե պետական բյուջեն թալանվում է, և պաշտոնյաները պետք է պատասխան տան: Իհարկե, մամուլն ու սոցիալական ցանցերի օգտատերերն անմիջապես արձագանքեցին այս հայտարարություններին, թե, իբր, բոլոր պաշտոնյաներն ու նրանց շրջապատը ևս սրբեր չեն և տարիներ շարունակ մասնակցել են պետական բյուջեի մսխմանը:

Ռուսական լրատվամիջոցները վերջերս հաճախ են պնդում, թե նախկին խորհրդային տարածությունում ինտեգրացիոն գործընթացները ոչ միայն հաջողությամբ զարգանում են, այլև մոտենում են իրենց տրամաբանական ավարտին։