Հովհաննես ՊԱՊԻԿՅԱՆ. Թուրք երեխան` Կարսի Առաքելոց եկեղեցու «էքսկուրսավար»

Կարսի Առաքելոց եկեղեցու գավիթում մի տղա էր կանգնած, ով ամեն մոտեցողի ժպտում էր, իր ծառայությունն առաջարկում: Ծառայություն ասածը եկեղեցու «պատմությունն» էր, որ նա պատրաստ էր կրկնել ամեն անցորդի համար: Սովորական այցելուին 5-րդ դասարանցի այդ տղան հիացմունք էր պատճառում, որ այդչափ լավ գիտե եկեղեցու պատմությունը, բայց գոնե հայերիս համար առնվազն տարօրինակ էր այդ անգիր տեքստը, որ սովորեցրել էին նրան ու կանգնեցրել այդտեղ: Թեպետ նրա անգիր արած պատմությունը ոչ մի կապ չուներ իրականության հետ, բայց այդ տղան պետք էր` եկեղեցու մի նոր պատմություն մատուցելու համար: Դա տեղի իշխանության կողմից հրաշալիորեն մշակված ծրագիր է` այստեղ չկա ոչինչ հայկական:
Մեր թարգմանիչ Հարությունի հարցը.
-Ի՞նչ եկեղեցի է սա:
-Հունական եկեղեցի է, հույն կայսեր կողմից 937 թվականին է կառուցվել, իսկ 1064 թվականին հույն Աբաս թագավորի կողմից մզկիթի է վերածվել: Մոնղոլական արշավանների ժամանակ շատ վնասներ է կրել…
-Որտեղի՞ց ես սովորել այս պատմածդ:
-Գրքերից եմ կարդացել:
-Անուն ունի՞ս:
-Օմար: Օմար Քարատա:
Այս դիալոգի վերջին հարցը.
-Հայկական ի՞նչ կա այս եկեղեցու հետ կապված:
Տղան դադար առավ, շփոթվեց, փորձեց իր անգիր արած տեքստի մեջ հունական բառը զուգահեռել հայկականի հետ, չստացվեց և շվար հայացքով մի պահ նայելով Հարությունին, թուքը կուլ տվեց ու… շարունակեց բլբլացնել անգիր արածը:
Գուցե միամիտ բան եմ ասում, բայց կարծում եմ, որ Առաքելոց եկեղեցու մոտ մշտապես «հերթապահող» այդ տղայի ներկայությունը թուրքերի դիվանագիտության շղթայի օղակներից մեկն է:

Մեկնաբանություններ