Ես ծնվել եմ Նոր Բայազետում, կարող եմ ազատ խոսել հորս ու մորս մասին, իմ պապ ու տատի մասին և` վերջ։ Այդքանը: Ընդամենը: Եվ ոչ այն պատճառով, որ ես իմ նախնիների մասին ավելին չգիտեմ, այլ նրա համար, որ մեծ պապերս ու տատերս եկել են Բայազետից: Իսկ Բայազետն առայժմ դուրս է մեր այժմյան պետական սահմաններից, հետևաբար խիստ գաղտնի ու արգելված թեմա է։ Նաև` վտանգավոր. բա որ հանկարծ մեր առանց այդ էլ կատաղած հարևաններն ավելի կատաղե՞ն։
Արդյոք մեր քաղաքացիական հասարակությունը տիրապետո՞ւմ է կատաղության դեմն առնելու գործիքներին, թե՞ մեզ սին հույսեր է տալիս։ Ցավոք, այս զավեշտը դարձել է քաղաքական օրակարգ: Ողբամ ես ձեզ, կամակատարնե՛ր և իբր թե պետություն կառուցողների անդե՛մ հանրություն։ Այս իրավիճակին հասել ենք նյութական ու մտավոր արժեքների կարևորման ու մեր ինքնության կարևոր բաղադրիչի` հոգևորի անտեսման պատճառով։ Որովհետև մյուս երկուսի` նյութականի ու մտավորի ցանկացած համադրում չի կարող առնչվել մեր առաքելությանն ու նրա ստեղծած քաղաքակրթական արժեքներին։ Բացի այդ, այս տարբերակը խնդիրները լուծում է «կամ… կամ»-ի սահմանափակ եղանակով, ինչը նշանակում է կա՛մ պատերազմ, կա՛մ խաղաղություն։ Սակայն, ունենալով կարճաժամկետ չափում` այն ոչ մի դեպքում կայունություն չի երաշխավորում։ Ցավալի է, որ քաղաքական այրերն են այսպիսի կարճամտություն ցուցաբերում, ինչն էլ հանգեցնում է արհավիրքի։ Չէ՞ որ կան այլ տարբերակներ ևս։ Իսկ համայն մարդկության զարգացումը ապահովել և ապահովելու է հենց այդ երրո՛րդ բաղադրիչի կիրառումը։
Ո՛վ հայ ազգ, վերագտի՛ր քո առաքելությունը, վերադարձի՛ր քեզ հարազատ արժեքներին և կգտնես ավելի հիմնարար լուծում։ Նշեմ, որ հայրենատիրություն հնարավոր է նաև առանց մեծ կորուստների, և այս հնարավորությունը տալիս է հոգևորի անկասելի զորությունը։
Որպես վերջաբան: Անհնար է ջնջել Արարատյան քաղաքակրթության հետքերը աշխարհի պատմությունից` բնատարածքներ, հուշարձաններ, թանգարաններ, Աստվածաշունչ, բազմաթիվ վկայություններ և այլն։ Ուստի ավելի լավ է հրաժարվել կեղծ օրակարգերից և նորից դառնալ ժողովրդավար, քանզի ժողովրդավարությունը քաղաքակրթական արժեքների ընդունումն է և ոչ սին օրակարգերի միահեծան հաստատումը:
Վանո Դադոյան