1938 թվականին նացիստները տիրացան Ավստրիայի, Չեխոսլովակիայի ու Դանցիգի ոսկու պաշարներին։ Հետագայում դրանց գումարվեցին նաև Բելգիայի, Նիդերլանդների, Ֆրանսիայի, Լեհաստանի ու այլ գրավյալ տարածքների ոսկու պաշարները։ Պատմաբան Ալեքսանդր Մոսյակինն իր «Թալանված Եվրոպա» գրքում գրում է, որ միայն օկուպացված խորհրդային Ուկրաինայի խնայբանկերից նացիստները երեք վագոն ոսկի են հանել։ Սրան պետք է գումարել այն ամենը, ինչ նացիստներն առգրավել են մասնավոր բանկերից, ոսկերչական խանութներից, եկեղեցիներից, թանգարաններից ու Նացիստական Գերմանիայի եկամտի ամենազարհուրելի աղբյուրից՝ հրեաներից:

Ցզի-չանը հարց տվեց Կունֆու ցզիին (Կոնֆուցիոսին)․ - Ո՞րն է բարեհաջող կառավարման գաղտնիքը։ Իմաստասերը պատասխանեց․ - ՈՒշադր լինել 5 առաքինություննեի նկատմամբ և ընդհակառակը՝ 4 արատները վերացնել։ Միայն այդպես կարելի է բարեհաջող կառավարել։

1918 -ի սեպտեմբերի 26-ին թուրքերը մտան Շուշի։ Նոյեմբերին Անդրանիկն իր զորախմբով շարժվեց դեպի Շուշի օգնելու ու հասավ Ավդալլար գյուղը` Շուշիից մի փոքր հեռու։ Այդ ժամանակ անգլիացի գեներալ Թոմսոնից նամակ եկավ, որով հրահանգվեց Անդրանիկին դադարեցնել ռազմական գործողությունները։ Անդրանիկը պետք է կանգնեցներ հարձակումը և հեռանար, քանի որ Ղարաբաղի և Զանգեզուրի հարցը իբր որոշվելու էր Փարիզի խաղաղության խորհրդաժողովում։ Անդրանիկն իր ուժերով հետ քաշվեց Զանգեզուր, ինչից հետո թուրքերը սկսեցին գրոհել Լեռնային Ղարաբաղի գյուղերը։

ԱԱԾ պահեստազորի սպաների միությունն իր ֆեյսբուքյան և «Անտեսանելի ճակատի մարտիկներ» էջերով նախաձեռնում է տարբեր երկրների անվտանգային համակարգերում ծառայած հայազգի ականավոր զավակների վերաբերյալ շարք: Խնդիրը ոչ միայն նրանց հնարավոր մոռացության վտանգից հեռու պահելն է, այլև այն մեծ վաստակը ներկայացնելը, որ նրանք ունեցել են իրենց ապաստան տված կամ հանգամանքների բերումով հայրենիք դարձած երկրների կայացման, զարգացման, մարտունակության ամրապնդման գործում: Այդ շարքից առաջին պատմությունը Արամ Կարամանուկյանի մասին է:

Այսուհետև այս երկու գրքերը գրախանութներում կներկայացվեն միասին: Միմյանց փոխլրացնող այս հատորներում տասնամյակներով ծածուկ մնացած շատ բացահայտումներ կան: Ինչպես, օրինակ, ներքևում բերված հուշը, որը, կարծում եմ, շատ կհետաքրքրի հատկապես մեր պարսիկ բարեկամներին:

- Երբեք չեմ մոռանում մի զվարճալի դեպք: 1908 թվին ուշ աշնանը, գրականության նահապետ Ղազարոս Աղայանը Հովհ. Թումանյանին և ինձ ասաց, թե՝ հինգշաբթի օրը Գևորգի մոտ ճաշի ենք կանչված. Գևորգն ասաց, թե՝ «Ղազարո՛ս, տղաներին ա՛ռ, արի՛, մի քիչ ժամանակ անցկացնենք»:

1878 թ. հունիսի 1-ին Բեռլինում սկսվեց վեհաժողովը, որին մասնակցում էր նաև Օսմանյան Կայսրության կազմում գտվող Հայաստանի պատվիրակությունը, որը գլխավորում էր Մկրտիչ Խրիմյանը (Խրիմյան Հայրիկ): Բայց հայերին ներս չեն թողել պատճառաբանելով թե հայերը այնտեղ գործ չունեն... ու պատվիրակությունը վերադառնում է Կոստանդնոպոլիս՝ որտեղ Հայրիկը պատմում է, որ՝

Սեպտեմբերի մեջ, 1901 թվին, այցելեցի Սուրբ Էջմիածին: Նույն թվի, մայիսին, երբ Վենետիկ էի, մեզ ամենիս սիրելի հայր Ղևոնդ Ալիշանը իմ վրա քաղցր պարտ դրեց «Հայոց Հայրիկին կարոտագինս ողջունելու իմ կողմանե»:

Երբ արտասանում եմ այս հրաշալի բառը, աչքերիս աոջև իր ողջ հմայքով ու գեղեցկությամբ հառնում է Հակոբ Հովնաթանյանի «Շուշանիկ Նադիրյանի դիմանկարը»: Այս հայուհու դիմանկարը հիրավի համարվում է հայկական դիմանկարչության գլուխգործոցը:

Չեմ ուզում հավատալ, որ այս ՝ բարեհոգի կերպարը Հայաստանի Հանրապետության վաստակավոր արտիստ ԼՈՒՍԻՆԵ ԿԻՐԱԿՈՍՅԱՆՆ այլևս մեզ հետ չէ: Նրա անունը լսելիս ամենից առաջ պատկերացնում էինք բարություն ու ժպիտ: