Քաղաքապետը վարձակալությամբ «հանձնել» է անգամ զոհվածների հուշարձանը

ՄԵԿ ՁԱՅՆԸ` 10 ՀԱԶԱՐ ԴՐԱ՞Մ
Չնայած վերջին տարիներին Հայաստանում գրանցված տնտեսական աճին, պետք է արձանագրել, որ դրա որոշակի ազդեցությունը, համենայն դեպս, մայրաքաղաք Երևանում և որոշ չափով նրան հարակից բնակավայրերում զգալի է, բայց Հայաստանի այլ մարզերում դրությունը նույնն է՝ գործազրկություն, արտագաղթ, սոցիալական վատ պայմաններ, և այդպես էլ առաջընթաց չի գրանցվում:
Հենց այդպիսին տեսանք Երևանից 165 կիլոմետր հեռավորության վրա գտնվող Վարդենիս քաղաքը, որը, անկեղծ ասած, դժվար էր այդպիսին անվանել: Ավելի շատ այն նմանվում էր գյուղի, քան քաղաքի: Քանդված և փոշոտ փողոցներ, լուսավորության բացակայություն, համատարած աղբ: Հատկապես հետաքրքիր էր այն, որ քաղաքում վերջին օրերին տեղադրվել էին աղբամաններ, որոնց վրա գրված էր` «Վարդենիս, մաքուր քաղաք»: ԽՍՀՄ-ի փլուզումից և Հայաստանի անկախություն ձեռք բերելուց հետո, ինչպես ամբողջ հանրապետությունում, այնպես էլ Վարդենիսում առաջ եկավ զբաղվածության խնդիրը: Փակվեցին քաղաքում գործող ժամացույցի և կոնդենսատորների գործարանները: Վերջին տարիներին քաղաքի բնակչության զբաղվածության հարցի լուծման գործում որոշակի դերակատարում ուներ Սոթքի ոսկու հանքավայրը, սակայն այնտեղից հնդիկների հեռանալուց և ռուս նոր սեփականատիրոջ ձեռքն անցնելուց հետո այն մատնվել է պարապուրդի, ինչի պատճառով այնտեղ աշխատող վարդենիսցիների մի հոծ զանգված անգործ է մնացել: Համենայն դեպս, վերջին մեկ ամսում հանքավայրերում աշխատանքից զրկված հուսահատ երիտասարդները նշեցին, որ ավելի լավ է մահանան, քան թե այսպիսի իրադրությունում շարունակեն գոյատևել: Քաղաքում չկան շատ թե քիչ աշխատանք ապահովող մասնավոր ձեռնարկություններ: Աշխատատեղեր կան միայն քաղաքապետարանում, քաղաքի չորս դպրոցներում, ինչպես նաև գազի, հեռահաղորդակցման, էլեկտրաէներգետիկական ձեռնարկություններում: Եվ քաղաքացիների միակ հույսը մնացել են դեռևս 1991թ. սեփականաշնորհման ժամանակ նրանց բաժին հասած գյուղատնտեսական հողամասերի մշակությունն ու անասնապահությունը: Սակայն քաղաքացիներից շատերը նշեցին, որ այս տարի պարարտանյութի, վառելիքի թանկ գների, ինչպես նաև կարտոֆիլի վատ բերքատվության պատճառով իրենք չեն կարողանալու հետ ստանալ իրենց ծախսած գումարները: Եվ պատահական չէ, որ մոտավորապես 9000 բնակիչ ունեցող քաղաքում մոտ 1000 ընտանիք «Փարոսի» անդամ է:
Սակայն Վարդենիսում, սոցիալ-տնտեսական վատ վիճակից զատ, նաև այլ «հետաքրքիր» իրադարձությունների հանդիպեցինք: Պարզվում է՝ չնայած աշխատատեղերի և ներդրումների բացակայությանը, մարդիկ, ովքեր համենայն դեպս որոշել են հայրենի քաղաքում զբաղվել գործարարությամբ, խոչընդոտների են հանդիպում տեղական ինքնակառավարման մարմինների կողմից: Ինչպես զրույցի ժամանակ փաստեց Վարդենիսի բնակիչ Մարատ Ստեփանյանը, երբ Հայաստանի սոցիալ-տնտեսական կյանքում որոշակի առաջընթաց նկատվեց, որոշեց ներդրում կատարել և ավարտին հասցնել ԽՍՀՄ-ի ժամանակ կիսավարտ, սակայն անկախությունից հետո արդեն քանդված հյուրանոցի շինարարությունը: Նա նաև հավելեց, որ հյուրանոցի բոլոր պանելներն արդեն տարել էին, անցել էին քարերին: Չնայած այս հանգամանքին, ՌԴ-ի Կրասնոդարի մարզից Արմեն Ստեփանյանը պատրաստակամություն է հայտնում մոտ 1,1 մլն դոլարի ներդրում իրականացնել և ավարտին հասցնել հյուրանոցի ու նրան հարակից շինությունների կառուցապատումը: Ֆինանսավորման խնդիրը լուծելուց հետո Մ. Ստեփանյանն աճուրդով ձեռք է բերում ՀՀ քաղաքաշինության «Գույք» ՊՓԲԸ-ի ենթակայության տակ գտնվող «Վարդենիս» անավարտ հյուրանոցը: Սակայն, մինչ աճուրդը, «Գույք» ՊՓԲԸ հյուրանոցի շենքի զբաղեցրած 2716 քմ հողամասի համար պետք է հողահատկացման վարձակալության պայմանագիր կնքեր Վարդենիսի քաղաքապետարանի հետ: Շենքը փաստացի պատկանում էր «Գույք» ՊՓԲԸ-ին, իսկ հողը համայնքինն էր: Համենայն դեպս, այդ ժամանակ հողի անուղղակի վաճառք չէր իրականացվում, և «Գույք» ՊՓԲԸ-ի լիազոր ներկայացուցչի ու քաղաքապետի միջև 50 տարի ժամկետով վարձակալության պայմանագիր է կնքվում: Բայց այն ժամանակ չեն նկատում, որ կառուցվող հյուրանոցի հիմքերն ավելի մեծ տարածք են զբաղեցնում, քան պայմանագրով նախատեսված հողամասը: Սակայն այս պարագայում քաղաքապետն ավելի քիչ հողամաս է տրամադրում, իսկ «Գույք» ՊՓԲԸ-ի լիազորված անձն էլ հողի համար վճարվելիք գումարները հաշվի առնելով՝ հյուրանոցի համար քիչ տարածք է վարձակալում: Հողահատկացման պայմանագիրը հենց այդպես էլ կազմվում է, հաշվի չառնելով այն, որ շինության հիմքերը հատկացված հողամասից դուրս են գտնվում: Փաստացի կազմվում է հողահատկացման սխալ պայմանագիր: Այս հողահատկացումով էլ հյուրանոցը դրվում է աճուրդի, որն էլ Մարատ Ստեփանյանը ձեռք է բերում: Դրանից հետո ֆինանսավորման բանակցությունները մի քանի տարի են տևում, և սկսվում է շինարարությունը:
Այն ժամանակ, երբ հյուրանոցի շենքը բարձիթողի վիճակում էր, վարդենիսցիներից մեկը հյուրանոցի տարածքի մոտ երկու ցիստեռն է տեղադրում և սկսում է բենզինի վաճառք իրականացնել: Այնուհետև բենզինի վաճառք իրականացնողը քաղաքապետարանի հետ հողի վարձակալության պայմանագիր է կնքում, որպեսզի այդտեղ ժամանակավոր առևտրային գործունեություն իրականացնի: Հյուրանոցի շինարարությունն սկսելուց հետո Մարատ Ստեփանյանը դիմում է քաղաքապետին առ այն, որ բենզինի վաճառքն իրականացվում է կառուցվող շինությունից ընդամենը 5 մետր հեռավորության վրա, և խնդրում է քաղաքաշինական նորմերին համապատասխանեցնել պայթուցիկ նյութ հանդիսացող բենզինի վաճառքը: Քաղաքապետն էլ պատասխանում է, որ բենզինի վաճառքի կետը հանդիսանում է ժամանակավոր կառույց: Եվ խոստանում է բենզինի վաճառքի համար նոր տեղ հատկացնել: Այս ժամանակահատվածում կառուցապատողը սպասել է, որ բենզինի վաճառքի այդ կետը տեղափոխվի: Սակայն, որոշ ժամանակ անց, Մ. Ստեփանյանը տեղեկացել է, որ քաղաքապետարանը բենզինի վաճառքի ժամանակավոր տրամադրած տարածքի վաճառքի աճուրդ է հայտարարել, այն ժամանակավորից մշտականի վերածելու համար: Եվ աճուրդի մասին հայտարարություն է զետեղվել սույն թվականի հունվարի 12-ի «ՀՀ» օրաթերթում: Տեղեկանալով այդ մասին՝ Մ. Ստեփանյանն էլ հայտ է ներկայացնում աճուրդին մասնակցելու համար: Սակայն քաղաքապետարանը մերժում է Մ. Ստեփանյանի հայտի ընդունումը, և հայցվորը դիմում է Գեղարքունիքի մարզպետարան, առ այն, որ Վարդենիսի քաղաքապետարանը մերժում է աճուրդին մասնակցելու իր հայտի ընդունումը: Եվ մարզպետարանի աշխատակազմից 2008թ. փետրվարի 27-ին հայտնում են, որ «ՀՀ» օրաթերթի հունվարի 12-ի համարում հյուրանոցին կից հողամասի աճուրդ-վաճառքի մասին տրված հայտարարությունը նույն թերթի փետրվարի 8-ի համարում չեղյալ է համարվել, հետագա պարզաբանումների համար պետք է դիմել Վարդենիսի քաղաքապետարան: Այստեղ նաև քաղաքապետ Վ. Բարսեղյանը հայտնել է, որ չի կարող այդ պահին բենզինի վաճառքի կետը հանել, քանի որ սպասվում են քաղաքապետի ընտրություններ, և բենզինի վաճառքն իրականացնողի ազգականներն իրեն քվեարկության ժամանակ ձայն չեն տա: Բանավոր պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել, որ այդ հարցը կլուծվի միայն քաղաքապետի՝ հոկտեմբերին կայանալիք ընտրություններից հետո: Սակայն, քաղաքապետարանը երկու շաբաթ առաջ կրկին այդ տարածքի վաճառքի մասին հայտարարություն է տալիս և մոտ 40 քմ հողատարածք, 1 քմ-ն ընդամենը 1200 դրամով, վաճառում բենզինի վաճառակետի տիրոջը, հաշվի չառնելով այն հանգամանքը, որ նախագծով հյուրանոցին հատկացված հարակից տարածքը դիտվել է սպասարկվող գոտի և ավտոկայանատեղի: Ըստ քաղաքում շրջանառվող լուրերի, այդ տարածքի համար քաղաքապետը 3 հազար դոլար է վերցրել։ Եվ ելնելով այն հանգամանքից, որ հյուրանոցի հարակից տարածքից հողամասի վաճառք է իրականացվել, որը խոչընդոտ է հանդիսանալու հյուրանոցի հետագա գործունեության համար, ներդրողը որոշել է դադարեցնել ֆինանսավորումը:
Սակայն պարզվեց, որ սա Վարդենիսում առաջին դեպքը չէ, երբ նման կերպով տեղի է ունենում հողամասի վաճառք: Այդ ձևով նաև Վարդենիսի թիվ 2 դպրոցին կից տարածքում տեղադրվել են ժամանակավոր առևտրային կրպակներ, որոնցով անանցանելի էր դարձել դպրոցի մուտքին հարակից հետիոտների համար նախատեսված մայթը: Սակայն Վարդենիսի քաղաքապետարանի անցկացրած աճուրդով, արդեն իսկ դպրոցի տարածքից, հողահատկացում է կատարվել, որտեղ էլ կառուցվելու են հիմնավոր առևտրի տաղավարներ:
Փաստացի, Վարդենիս քաղաքում, որտեղ հնարավոր է, վերջին 3 տարում, առանց հաշվի առնելու այն հանգամանքը, որ մարդկանց բնակարանների մուտքն է փակվել կամ մայթերն են վերացել, առևտրային տաղավարներ կառուցելու համար հողահատկացումներ են կատարվել: Նմանատիպ աճուրդով (6 մլն դրամով) վաճառվել է նաև նախկին ժամացույցի գործարանի շենքը, որտեղ մինչ այդ տեղակայված է եղել Վարդենիսի գեղարվեստի դպրոցը:
Ավելի զարմանալին այն էր, որ համատարած հողահատկացումների և կազմակերպվող աճուրդների զոհ էր դարձել Հայրենական պատերազմի տարիներին զոհված վարդենիսցիների հիշատակին կառուցված հուշարձանը: Այն, քաղաքապետ Վ. Բարսեղյանի համաձայնությամբ, 32 տարով վարձակալության է տրամադրվել մի անհատի, որն այնտեղ կառուցապատման աշխատանքներ էր իրականացնում: Հաշվի չէր առնվել այն հանգամանքը, որ հուշարձանին հարակից երկու խանութների պահեստային մուտքը հուշարձանի կողմից է: Խանութների տերերն այդ առիթով բողոքել են մարզի դատախազությանը, սակայն այնտեղից Վարդենիսի քաղաքային ոստիկանության միջոցով հայտնել են, որ հանցագործության հանցանշանների բացակայության պատճառով դիմում-հայցը կարճված է, և որ այդ տարածքը նախատեսված է միայն հետիոտների համար:
Ի դեպ, Վարդենիսում, ինչպես պնդում էին տեղաբնակները, խոր արմատներ է ձգել ամբողջ հանրապետությունում գործող արատավոր մի երևույթ ևս. «Փարոս»-ի անդամ յուրաքանչյուր ընտանիք ամեն տարի ստիպված 5000 դրամ է մուծում քաղաքապետարանի համապատասխան ծառայությանը, որպեսզի ստանա համապատասխան տեղեկանքը: Իսկ տարածքային սոցիալական ծառայությունը տարվա մեջ 2-3 ամսվա նպաստները պահում է իրեն: Եվ պատահական չէր, որ, ասենք, քաղաքապետի աշխատակազմի ղեկավարը Վարդենիսի քարուքանդ փողոցներով շրջում էր «Ֆոլքսվագեն Տուարեգ» ավտոմեքենայով։
Վերջում հավելենք. վարդենիսցիներն արձանագրում էին, թե հոկտեմբերի 26-ին կայանալու են քաղաքապետի ընտրությունները, և փաստում էին, որ գործող քաղաքապետը պատրաստվում է յուրաքանչյուր ձայնի դիմաց 10 հազար դրամ վճարել` այն պարագայում, երբ նախորդ ընտրություններում ձայնն արժեցել է 5 հազար դրամ։
Ատոմ ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Մեկնաբանություններ