Ցեղասպանության դիվային ծրագրի կարևոր բաղկացուցիչ մասը հայ տղամարդկանցից «ձերբազատվելն» էր, որն իրականացվեց նրանց թուրքական բանակ զինակոչելով: Դրա նպատակը հայությանը դիմադրության հնարավորությունից զրկելն էր, բարոյազրկելով ու նրանց ընտանիքներն անպաշտպան թողնելով:

Ես կ'ապրէի մեր գիւղին մէջ, որը բաղկացած էր 90 տուներէ, որոնցմէ 50 տունը հայ էին, իսկ 40 տունը քիւրտ: Կþապրէի ես մեր ընտանիքի կազմին մէջ, որ կը բաղկանար 8 անդամներէ` ես, ամուսինս Մովսէս, աղջիկս Գոհարիկ, տղաս Ասքանազ, խորթ տղաս Սարգիս, իր կինը Ազնիւ, թոռս Վարազդատ և Պերճանոյշ, իսկ հիմա մնացեր ենք 4 հոգի, սպաննած են մէկ հոգի և մեռած են 2 հոգի:

Պատմական Տիգրանակերտ քաղաքի պեղումների ժամանակ իր տեսակով եզակի, վաղ քրիստոնեական դամբարան է հայտնաբերվել՝ ասել է Տիգրանակերտի արշավախմբի ղեկավար, պատմական գիտությունների դոկտոր Համլետ Պետրոսյանը։

Եվրոպացի Burchardus de Monte Sion-ը 1284 թ. այցելել է Կիլիկիա և ուշադրություն դարձնելով թագուհու ապարանքում գտնվող 40 ներքինի սպասավորների վրա` իր նոթերում նշել է, որ «այն ոճրագործները, որոնք թեթև հանցանք էին կատարել, ամորձատվում են, որպեսզի հայրերի ոճրագործություններն ընդօրինակող զավակներ չծնվեն»:

Մարութա սարի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցու փլատակների տակից սեպագիր արձանագրություն և պատմական ժառանգության մնացորդներ են հայտնաբերվել. տեղեկացնում է թուրքական Mynet Haber կայքը։

Ցեղասպանությունը չճանաչած օտար երկրներից մեկի անբավ ֆինանսավորմամբ Հայաստանում հրատարակման է նախապատրաստվում «Նա, ով ինձ փրկեց» վերնագրով մի ժողովածու՝ 100-ամյակի «ընտիր» նվեր, որը ներկայացնելու է այն թուրքերին (և էլ չգիտենք ում), ովքեր եղեռնի ժամանակ հայերի են պատսպարել… Հասկանալի է, Հայաստանը ժողովրդավար, խոսքի ազատության երկիր է: Բայց մենք էլ իրավունք ունենք անուն առ անուն պարբերաբար ներկայացնելու նրանց, ովքեր վայրագություններ, բռնություններ ու սպանություններ են իրականացրել:

Քէօշկ գիւղը 25 տուն, 240 հայ բնակչութենէ: Նոյնպէս ունէր 1 եկեղեցի, որն գիւղին հետ միասին գրեթէ աւերակ է: Մեր գիւղը ալանցի ցեղէն Աղսին գիւղ բնակող Մհէ պէյի տրամադրութեան ներքոյ լինելով բռնապետական օրերէն ի վեր, հետևաբար մենք՝ բոլոր գիւղացիները, ինչպէս միշտ, 1914-ի պատերազմի ժամանակ ալ զերծ էինք զինուորագրութենէն:

Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետության արդարադատության նախարարությունը պլանավորում է երկարացնել Ադոլֆ Հիտլերի «Mein Kampf» (հայ.` «Իմ պայքարը») գրքի հրատարակման արգելքը, գրում է Spiegel-ը:

Մշո Առաքելոց վանքի երկփեղկյա էբենոսյա նախշազարդ դռները միանգամից բացվեցին: Առաջինը մտան Անդրանիկն ու Գևորգը, հետո երեսունյոթ ֆիդայիներն ու երկու տասնյակ զինված գյուղացիներ... 1901 թվականի նոյեմբերի երեքն էր, շաբաթ։ -Վարդապե՛տ, Աստված օգնական,- ընդառաջ գնաց Անդրանիկը:

Համշենահայերի մասին հասարակության ունեցած տեղեկությունները այնքան էլ ամբողջական չեն: Նրանց մասին առավել լիարժեք ինֆորմացիա հաղորդելու նպատակով պարբերաբար իրականացվում են հանդիպումներ, քննարկումներ Համշենի, համշենահայության, նրանց լեզվի, ծագման մասին: Նման մի հանդիպում էլ կազմակերպվել էր հունիսի 25-ին` արևմտահայոց հարցերի ուսումնասիրության կենտրոնում: