ԲՆԱԿԱՆ ՀԱՑ ՍՏԱՆԱԼՈՒ ՆՈՐ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ

Հայաստանում և առհասարակ աշխարհում հացի շուկան աննախանձելի վիճակում է: Մարդկության համար ամենակենսական ու առաջնային սննդամթերքը էկոլոգիապես մաքուր չէ: Խնդիրը կարծես ոչ ոքի չի մտահոգում: Իսկ այն քաղաքացին, ով ուզում է գնել որակյալ հաց` առանց քիմիական հավելանյութերի և արհեստական խմորիչի, կանգնում է դժվարին, կարելի է ասել, անհնար ընտրության առաջ: Սակայն հազարամյա մեր ավանդույթները հուշում են` ինչ կարելի է անել: Հացի խնդրի և բնական հաց ստանալու նոր տեխնոլոգիայի մասին «Իրատես de facto» ակումբում երեկ լրագրողների հետ զրուցեց Հայկական տեխնոլոգիական ակադեմիայի անդամ ԱԼԵՔՍԱՆԴՐ ՍԵԼԻՄՅԱՆԸ: «Գոյություն ունի երկու տեսակի ցորեն` կոշտ և փափուկ: Կոշտ ցորենը հացաթխման համար է, իսկ փափուկը` կենդանիների: Անցած դարի կեսերին գիտնականները սկսեցին ակտիվորեն աշխատել և ներգրավել փափուկ ցորենից ստեղծված ալյուրը հացաթխման մեջ: Այսօր Հայաստանում հացի մոտ 90 տոկոսը պատրաստվում է այդ ալյուրից, որն ի սկզբանե` իր որակներով, պիտանի չէ հաց թխելու համար: Պարզապես, գնային տեսանկյունից, 120-140 դրամով էժան է փափուկ ցորենի ներմուծումը,- ասաց Ա. Սելիմյանը:- Աստիճանաբար ԱՄՆ-ից և Արևմուտքից մեզ հասավ նաև հացաթխման մեջ քիմիայի ներմուծումը, հավելանյութերի գործածումը»: Նա նշեց նաև, որ հացամթերքի և այլ սննդամթերքների բաղադրության մեջ առկա վիտամինները ոչ մի կապ չունեն վիտամինների հետ` կոնսերվանտներ են, սոյա և այլն: Շատերի կարծիքով` գորշ հացն ավելի օգտակար է, բայց բանախոսի պնդումով` առանց որևէ քիմիական բաղադրության գորշ հաց այսօր մեզ մոտ չի պատրաստվում. գորշ տեսք ապահովելու համար օգտագործվում են վառած շաքար և ներկեր: Արհեստական թթխմորից խուսափողները նախընտրում են օգտագործել լավաշ: Այստեղ նույնպես վիճակը հուսադրող չէ: «Սա նոր առասպել է, եթե խմորիչ կամ թթխմոր ընդհանրապես չկա, դա հաց չէ, այլ շաղախ, որի մեջ հիմնականում օսլա է: Դա բեդվինների հացն է: Մեր տատերը գիշերը խմորը պատրաստել են, մեջը թթխմոր են դրել, հասունացել է, նոր թխել են հացը»,- ասում է Ա. Սելիմյանը և ընդգծում, որ մեր կերած լավաշում օսլան 80 տոկոս է, ինչը ստամոքսաաղիքային տարբեր հիվանդությունների պատճառ է դառնում: Սակայն հացից խուսափել չենք կարող, այն ամենօրյա օգտագործման ուտելիք է և, ըստ բանախոսի, ավելացել է դիսբակտերիոզով, ալերգիաներով, շաքարախտով հիվանդների թիվը: Նա առաջարկում է բնական հաց ստանալու միջոց` հացաթան. ավանդական թանը, ածիկը, հացի թեփը դառնում են փխրեցուցիչ, հասունացման արագացուցիչ: Առաջին անգամ Հայաստանում արտադրվում են հեղինակային հացատեսակներ, որոնց մեջ թթխմորը և օսլան հացաթանի միջոցով վերածվում են օգտակար նյութերի, նպաստում մարսողության, շաքարի, հենաշարժական ապարատի կարգավորմանը: Սակայն արտադրողներն ասում են, թե դա այնքան էլ հեշտ չէ, քանի որ «պահանջում է արհեստավարժություն, գիտելիքներ, տեխնոլոգիա, կուլտուրա: Կարծրատիպեր կան, այդ ոլորտում գրեթե մասնագետ չի մնացել»: Ներկայումս գործում է փոքրիկ գիտաարտադրական տեղամաս, ուր օրական 300-400 բնական հաց են արտադրում («Սելիմյան հաց»): Ի դեպ, գնային առումով հացաթանն անհամեմատ էժան է: Այս տեխնոլոգիայով արդեն հետաքրքրվում են արտասահմանում, սակայն բանախոսը դեռ հույս ունի բարելավելու հայաստանյան հացի շուկան:
Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Մեկնաբանություններ