Կոգևորի՞ Պուտինին Նազարբաևը

Ռուսաստանի քաղաքական էլիտան միայն այդ մասին է մտածում, բայց որ մի բառ չի ասում: Ղազախստանում Նուրսուլթան Նազարբաևը խախտեց տաբուն: Պաշտոնապես հրաժարվելով նախագահի պաշտոնից ընտրություններից 1 տարի առաջ` 78-ամյա ավտոկրատն ու սովետական նախկին պաշտոնյան ինքն է կազմակերպում իր իշխանության փոխանցումը և ազդանշան է հղում Կենտրոնական Ասիայի սահմաններից դուրս` ընդհուպ մինչև Կրեմլ, որտեղ 2024-ին Վլադիմիր Պուտինը ևս ավարտում է իր 24-ամյա իրավասությունները, որ ընդամենը 4 տարով է պակաս տափաստանային գործընկերոջից` գրում է Պիեռ Ավրիլը Le Figaro-ում:

Հիմա, ինչպես բացատրում են քաղաքագետները, Պուտինն օրինակ ունի, որ չի կարող անտեսել: Երկու երկրներն էլ բախվում են նույն խնդիրներին: Հրաժարական տալով` Նազարբաևը հեռանում է բյուջետային դժվարություններից, որ կենտրոնանա բացառապես ռազմավարական իրավասությունների վրա: Մինչդեռ ծայրահեղ վատ ընդունված կենսաթոշակային բարեփոխման հեղինակ Վլադիմիր Պուտինը ունի իր 32% քաղաքացիների վստահությունը` դա շատ ցածր վարկանիշ է ավտորիտար երկրի համար: Ալժիրում` ևս մեկ նավթային տերությունում, խնդիրների այդ համադրումը մարդկանց փողոց է դուրս բերում` այդ հեռանկարը խիստ անհանգստացնում է և Ղազախստանին, և Ռուսաստանին: Նուրսուլթան Նազարբաևը լուծում է այդպիսի հավասարում` նախագահի ժամանակավոր պաշտոնակատար նշանակելով Կասիմ Ժոմարտ Տոկաևին, որ անմիջապես առաջարկեց վերանվանել մայրաքաղաք Աստանան Նուր Սուլթան, որ թարգմանվում է «Լուսավոր սուլթան»:

Նազարբաևը Սենատի նախագահ նշանակեց դստերը` 55-ամյա Դարիգային` օրինական դարձնելով իշխանության դինաստիական փոխանցումը: Վլադիմիր Պուտինը, կրեմլագետների խոսքով` դա չի անի: Նա անձի պաշտամունքից հեռու է և իր 2 դուստրերին հասարակական ուշադրությունից դուրս է պահում: «Պուտինն իրեն համարում է ոչ թե ժողովրդի հայր, այլ կորպորտաիվ ղեկավար: Ղազախստանի անցումային շրջանում նա նախևառաջ հետևելու է անվտանգության ուժերի, իշխող կուսակցության (Նազարբարևը մնում է Նուր օթանի նախագահ) և օլիգարխների վարքագծին»` կանխատեսում է Մոսկվայի Կառնեգի կենտրոնի վերլուծաբան Տատյանա Ստանովայան: «Կրեմլի տերը սիրում է ինքնատիպ ու անակնկալ լուծումներ»` հիշեցնում է անկախ փորձագետ Վադիմ Դուբնովը` ընդգծելով, որ ղազախ ավագ գործընկերոջ հրաժարականից հետո որոշումների ընտրությունը կրճատվում է: Լուրեր կան, որ Պուտինը կգլխավորի Ռուսաստան-Բելառուս դաշնային պետությունը, որ ողջ ուժով փորձում է նյութականանալ: Բելառուսում 24 տարի նախագահող Ալեքսանդր Լուկաշենկոն

հրաժարվում է երկրոդական դերում լինել ռուս գործընկերոջ առաջ: Նա սկսել է քաղաքական ասպարեզում առաջ մղել իր որդուն դեռ վաղ պատանեկությունից:

Պիեռ Ավրիլ, Le Figaro

Հ.Գ. Bloomberg-ը ևս գրում է, որ ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի աշխատակազմը քննարկում է նրա իշխանությունը երկարաձգելու հնարավորությունները:

Պուտինի 4-րդ ժամկետը կսպառվի 2024-ին: Երկու ժամկետ առաջ նրա իշխանության շարունակումը լուծվել է փոխատեղման տարբերակով` Սահմանադրությամբ բացառվում է երրորդ անգամ առաջադրվելու հնարավորությունը: Պուտինը դարձավ վարչապետ, վարչապետ Դմիտրի Մեդվեդևը՝ ընտրվեց նախագահ: 2008-2012-ի փոխատեղումը կրկնելու հնարավորությունը տեսականորեն նորից կա, բայց վերլուծաբանների կարծիքով` Կրեմլը չի ցանկանա նույն հնարքին դիմել: Ռուսաստան-Բելառուս ընդհանուր պետության նախագահ դառնալը տարբերակ է, բայց Ալեքսանդր Լուկաշենկոն ամիսը մեկ ասուլիս է հրավիրում ու հայտարարում, որ անկախությունը սրբություն է Բելառուսի համար: Ռուսաստանում կարող են ստեղծել նոր ատյան՝ Պետական խորհուրդ, որին կփոխանցվեն շատ մեծ լծակներ: Նազարբաևի սցենարը, որի հիմքում գուցե նաև Հայաստանում Սերժ Սարգսյանի ձեռնարկած փորձն էր` մեծ լիազորություններ տալ Անվտանգության խորհրդին, հետաքրքիր է և կարող է ընդունելի լինել ՌԴ քաղաքական վերնախավի համար` էլիտային անհրաժեշտ է գերագույն անաչառ մրցավար, որ հսկում է ու ուղղորդում իշխանությանը:

Առավել հավանական տարբերակ է Սահմանադրության փոփոխությունը, թեպետ Պուտինը բազմիցս ասել է, որ չի ցանկանում հանուն իշխանության փոխել Սահմանադրությունը: Պետդումայի նախագահ Վյաչեսլավ Վոլոդինը չի բացառել, որ 2019-ի դեկտեմբերին հնարավոր է բարեփոխել մայր օրենքը:

Կա ամենավատ տարբերակը` իրավահաջորդի, որ ստեղծելու է, մեղմ ասած, գզվռտոց իշխանության կուլիսներում:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ