Պա­տե­րազ­մի պայ­ման­նե­րում փաս­տա­թուղթն ին­չու՞ բո­վան­դա­կա­յին փո­փո­խու­թ­յուն չի կրել

Որ­քան էլ Հա­յաս­տա­նի գլ­խա­վոր ֆի­նան­սիս­տը բա­ռա­խա­ղով զբաղ­վի և 2021-ի պետ­բյու­ջեի նա­խա­գի­ծը փոր­ձի լա­վա­տե­սո­րեն ներ­կա­յաց­նել, թվե­րը և նա­խագ­ծի տրա­մա­բա­նու­թյու­նը այլ բան են վկա­յում։ Կամ ինչ­պես ժո­ղո­վուր­դը կա­սեր, «լո­լո, լո­լո, քր­դի աղջ­կա՞ն էլ լո­լո»։

Եվ այս­պես, ֆի­նանս­նե­րի նա­խա­րար Ա­տոմ Ջան­ջու­ղա­զյա­նի ներ­կա­յաց­մամբ, հա­ջորդ տար­վա պետ­բյու­ջեի նա­խագ­ծով նա­խա­տես­ված է 1 տրի­լիոն 569 մլրդ դրա­մի ե­կա­մուտ, ո­րի 96 %-ը կկազ­մեն հար­կա­յին մուտ­քե­րը։ Ըն­դգ­ծենք, հս­տակ աս­վեց` «հար­կա­յին մուտ­քե­րը», ի՞նչ է սա նշա­նա­կում։ Ի­հար­կե, կգտն­վեն մար­դիկ, որ դրա­նում դրա­կան բան կտես­նեն, ա­վե­լին, կա­սեն, որ այս­պի­սով ստ­վե­րից գու­մար­ներ են դուրս բեր­վում։ Ի­հար­կե, ա­սե­լը ա­մե­նա­հեշտ բանն է... Ստ­վե­րից գու­մար­ներ լույս աշ­խարհ հա­նե­լը շատ կա­րևոր գոր­ծոն է, սա­կայն դրա­նից բա­ցի շատ կարևոր է և անհ­րա­ժեշտ, որ պետ­բյու­ջեի ե­կամ­տա­յին մա­սի ա­պա­հո­վու­մը ա­ռաջ­նա­հերթ ի­րա­կա­նաց­վի տն­տե­սու­թյան զար­գաց­ման հաշ­վին։ Ինչ­պես լսե­ցինք ԱԺ-ում, ֆի­նանս­նե­րի նա­խա­րա­րը չա­սաց, որ պետ­բյու­ջեի նա­խագ­ծով ե­կա­մուտ­նե­րի ա­պա­հով­ման «ա­ռյու­ծի» բա­ժի­նը ի­րա­կա­նաց­վե­լու է տն­տե­սու­թյան ակ­տի­վաց­ման հաշ­վին։

Ե­թե նկա­տենք, որ 2020-ից ինչ­պես ամ­բողջ աշ­խար­հի, այն­պես էլ Հա­յաս­տա­նի տն­տե­սու­թյու­նը ցն­ցում­նե­րի մեջ է պան­դե­միա­յի պատ­ճա­ռով, ո­րը գնա­լով ոչ թե նվա­զում է, այլ նոր թափ է հա­վա­քում, ա­պա դժ­վար կլի­ներ ա­սել, որ 2021-ի պետ­բյու­ջեի նա­խագ­ծով ե­կա­մուտ­նե­րի հս­կա­յա­կան հատ­վա­ծը ա­պա­հո­վե­լու է տն­տե­սու­թյու­նը։ Բնա­կա­նա­բար, ե­թե նվա­զում է տն­տե­սու­թյան ակ­տի­վու­թյու­նը, նվա­զե­լու են նաև հար­կա­յին մուտ­քե­րը։ Այս ֆո­նի վրա, երբ Ա­տոմ Ջան­ջու­ղա­զյա­նը հայ­տա­րա­րում է, որ ե­կա­մուտ­նե­րի հս­կա­յա­կան հատ­վածն ա­պա­հո­վե­լու են հար­կա­յին ե­կա­մուտ­նե­րը, պետք է են­թադ­րել, որ խոս­քը հար­կե­րի բարձ­րաց­ման մա­սին է լի­նե­լու, ոչ թե ստ­վե­րից գու­մար­ներ դուրս բե­րե­լու։

Մյուս կող­մից էլ, ժո­ղո­վուր­դը՝ ու­սու­ցիչ­ներ, ե­րա­ժիշտ­ներ, բժշկ­ներ, սան­տեխ­նիկ­ներ, հա­վա­քա­րար­ներ, հո չի՞ կա­րող թող­նել, որ, ա­սենք, նա­խա­րար­նե­րը կամ հար­կա­հա­վաք­նե­րը մնան ա­ռանց «սր­բա­զան» մի կտոր հա­ցի՝ պարգևավ­ճար­նե­րի։ 2020-ի պետ­բյու­ջեի նա­խագ­ծով պարգևավ­ճար­նե­րը կբարձ­րաց­վեն աշ­խա­տա­վար­ձի 30%-ի չա­փով։ Ինչ­պես ա­սում են` ժո­ղո­վուր­դը դա­ռը դա­տի, նա­խա­րար­ներն ու հար­կա­հա­վաք­նե­րը ու­տեն։ Ճիշտ է ֆի­նանս­նե­րի նա­խա­րա­րը փոր­ձեց պարգևավ­ճար­նե­րի բարձ­րաց­ման հար­ցը «սղաց­նել» օ­րեն­քի պա­հան­ջի տակ. «Բո­վան­դա­կա­յին ի­մաս­տով որևէ բան տե­ղի չի ու­նե­ցել։ Այ­սինքն, նույն չա­փով, որ­քան որ նա­խա­տես­ված էր 2020-ին՝ փո­փո­խու­թյու­նը 2021-ին ըն­դա­մե­նը 1 %-ով է»։ Գու­ցե պետ­բյու­ջեի նա­խագ­ծով բո­վան­դա­կա­յին փո­փո­խու­թյուն չի ե­ղել, սա­կայն խո­շոր հաշ­վար­կով Հա­յաս­տա­նը լուրջ բո­վան­դա­կա­յին փո­փո­խու­թյան մեջ է՝ Ղա­րա­բա­ղում պա­տե­րազմ է։ Սրա­նից ել­նե­լով` հարց է ա­ռա­ջա­նում. իսկ ին­չու՞ Հա­յաս­տա­նի գլ­խա­վոր ֆի­նա­նա­սա­կան փաս­տա­թուղ­թը բո­վան­դա­կա­յին փո­փո­խու­թյան չի են­թարկ­վել։ Ե­թե հա­ջորդ տար­վա պետ­բյու­ջեի նա­խա­գի­ծը հաշ­վարկ­ված է ոչ թե ժո­ղովր­դի, այլ մեկ այլ մո­լո­րա­կի հա­մար, ա­պա բան չու­նենք ա­սե­լու։ Միևնույն ժա­մա­նակ հի­շեց­նենք՝ աշ­խար­հի հա­մայն հա­յու­թյու­նը այ­սօր գու­մար­ներ է հա­վա­քում ռազ­մա­ճա­կա­տին օգ­նե­լու հա­մար, իսկ Հա­յաս­տա­նի գլ­խա­վոր ֆի­նան­սիս­տը ա­սում` բո­վան­դա­կա­յին փո­փո­խու­թյուն տե­ղի չի ու­նե­ցել։ Ի­հար­կե, սա միայն ֆի­նանս­նե­րի նա­խա­րա­րի խն­դի­րը չէ, քա­նի որ պետ­բյու­ջեի նա­խագ­ծի վրա միայն ֆի­նանս­նե­րի նա­խա­րա­րը չի աշ­խա­տում և մինչև այն կա­ռա­վա­րու­թյու­նում հա­վա­նու­թյան չար­ժա­նա­նար, ԱԺ-ի քն­նարկ­մա­նը չէր ու­ղարկ­վի։ Ի՞նչ է ստաց­վում, Ար­ցա­խում և Հա­յաս­տա­նում բո­լորս պետք է կռ­վենք ու աշ­խա­տենք ի նպաստ հաղ­թա­նա­կի, իսկ նա­խա­րար­ներն ու հար­կա­հա­վաք­նե­րը պարգևավ­ճար­նե­րո՞վ պետք է ու­րա­խա­նան։

Ինչ վե­րա­բե­րում է հար­կա­յին և մաք­սա­յին ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րի պար­գևավ­ճար­նե­րին, ա­պա նա­խա­րարն ա­սաց. «Ար­տա­բյու­ջե­տա­յին հա­շիվ­նե­րը դա­դա­րել են գո­յու­թյուն ու­նե­նա­լուց, ո­րի ար­դյուն­քում հար­կա­յին և մաք­սա­յին մար­մին­նե­րի հա­մար նա­խա­տես­ված նախ­կի­նում ար­տա­բյու­ջե­տա­յին հա­շիվ­նե­րում նա­խա­տես­ված մի­ջոց­նե­րը վե­րաձևա­կերպ­վել են, ինչ­պես որ պա­հան­ջում է փո­փոխ­ված օ­րեն­քը՝ նա­խա­տես­վել են պետ­բյու­ջեի մա­սին օ­րեն­քով»։ Նկա­տենք, որ գու­մա­րե­լի­նե­րի տե­ղա­փո­խուը­յու­նից գու­մա­րը չի փոխ­վում։ Ժո­ղովր­դին չի հե­տաք­րք­րում` իր քր­տին­քով ստեղ­ծա­ծը Հա­յաս­տա­նի հա­մար այս ծանր օ­րե­րին ո՞ր օ­րեն­քով են ու­տե­լու չի­նով­նիկ­նե­րը։ Ժո­ղովր­դին հե­տաք­րք­րում է` ին­չու՞ նա­խա­րար­ներն ու հար­կա­հա­վաք­նե­րը շատ ա­վե­լի բարձր աշ­խա­տա­վարձ պետք է ստա­նան, քան ու­սու­ցի­չը, բժշ­կը, ար­վես­տա­գե­տը և այլն։
Ի դեպ, շար­քա­յին քա­ղա­քա­ցու ե­կա­մուտ­նե­րը ևս չեն «ան­տես­վել» պետ­բյու­ջեի այս նա­խագ­ծով։ Ո՛չ, ի­հար­կե ո՛չ, խոս­քը նրա ե­կա­մուտ­նե­րի ա­վե­լաց­ման մա­սին չէ, այլ ճիշտ հա­կա­ռա­կը։ Ինչ­պես տե­ղե­կաց­րեց ֆի­նանս­նե­րի նա­խա­րա­րը հա­ջորդ տար­վա­նից ներ­դր­վում է ֆի­զի­կա­կան ան­ձանց ե­կա­մուտ­նե­րի հայ­տա­րա­րագ­րու­մը։ Նա­խա­րա­րը հա­մոզ­ված է, որ այն նպա­տակ ու­նի բա­ցա­հայ­տե­լու մարդ­կանց պո­տեն­ցիա­լը։ Իսկ գու­ցե նպա­տա­կը ա­վե­լի խո՞ր է, այ­սինքն, ա­մեն գնով ա­պա­հո­վել 2021-ի պետ­բյու­ջեով նա­խա­տես­ված ե­կա­մուտ­նե­րը, ո­րոնց 96 %-ը հար­կա­յին մուտ­քերն են կազ­մե­լու...

Ժաս­մեն ՎԻ­ԼՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• ՃՇՀԱՀ-ն և Ստավրոպոլի «Հյուսիս-Կովկասյան դաշնային» համալսարանը հեռահար եղանակով ստորագրեցին «Մեծ Կովկաս կոնսորցիում ստեղծելու մասին» համաձայնագիրը
• «Հան­ցա­վոր ան­գոր­ծու­թ­յուն են դրսևո­րում ՀՀ իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րը»
• «Ղա­րա­բա­ղյան խնդ­րի քա­ղա­քա­կան լու­ծու­մը պետք է գտն­վեր այս պա­տե­րազ­մից ա­ռաջ»
• ՃՇՀԱՀ-ի հետ համագործակցության շրջանակներում բացվեց ինտերակտիվ ուսուցման ռուսաց լեզվի առաջին կենտրոնը
• «Դուռ-լու­սա­մուտդ պինդ փա­կիր, ու­րի­շին գող մի հա­նիր»
• Կռա­պաշ­տու­թ­յու­նը քան­դեց Հա­յաս­տա­նը
• «Նո­յեմ­բե­րի 4-ի դրու­թ­յամբ Շու­շիում մեր դիր­քե­րը բո­լոր ա­ռում­նե­րով նպաս­տա­վոր են ե­ղել»
• «Որ­քան հիաս­թափ­ված եմ նախ­կին իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րից, այն­քան էլ հիաս­թափ­ված եմ ներ­կա­յիս իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րից»
• ՃՇՀԱՀ-ն 6 մլն դրամ է փոխանցել «Զինծառայողների ապահովագրության» հիմնադրամին և «Հայրենիքի պաշտպանի վերականգնողական կենտրոն»-ին
• ՃՇՀԱՀ հոգաբարձունների խորհրդի նիստում մեկ րոպե լռությամբ հարգեցին Ղարաբաղի պատերազմում իրենց կյանքը հանուն հայրենիքի զոհաբերած նահատակների հիշատակը
• «Պատերազմ և խաղաղության» նոր տարբերակը․ «վաճառված է» Արցախը, վտանգված է Հայաստանը
• Արդեն ե­րեկ պետք է մե­կու­սաց­վեին և պար­տա­դիր թես­տա­վոր­վեին
• Գեր­շա­հույթ` պա­տե­րազ­մի հաշ­վին
• «Լար­վա­ծու­թ­յան մե­ծաց­մա­նը զու­գա­հեռ ես-ը ա­վե­լի է ձուլ­վում մենք-ին»
• «Հա­յե­րը ոչ միայն լավ գոր­ծա­րար­ներ են, այլև լավ մար­տիկ­ներ»
• ՃՇՀԱՀ-ը 15 մլն 500 հազար դրամ է փոխանցել «Հայաստան համահայկական հիմնադրամին»
• «Մեր ամ­րոց­նե­րի պա­տե­րի տակ լավ ջարդ են ու­տում և ու­տե­լու են»
• ՊԵԿ-ը միանձ­ն­յա՞ է ո­րո­շել
• Վլադ Ասատրյանը միաձայն վերընտրվեց ՃՇՀԱՀ հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ
• «Մարդ­կանց ե­կա­մու­տը ֆիք­սե­լու պար­տա­կա­նու­թ­յուն և գոր­ծա­ռույթ մենք չու­նենք»

Մեկնաբանություններ