«Հա­յե­րը ոչ միայն լավ գոր­ծա­րար­ներ են, այլև լավ մար­տիկ­ներ»

Ղա­րա­բա­ղում սան­ձա­զերծ­ված թուրք-ադր­բե­ջա­նա-ա­հա­բեկ­չա­կան պա­տե­րազ­մը լու­սա­բա­նող և ռմ­բա­կո­ծու­թյան ժա­մա­նակ վի­րա­վոր­ված մեր ռուս գոր­ծըն­կեր ՅՈՒ­ՐԻ ԿՈ­ՏԵ­ՆՈ­ԿԻՆ այ­ցե­լե­ցինք «Է­րե­բու­նի» ԲԿ-ում։ Փառք Աստ­ծո, նրա վի­ճա­կը լավ էր, և սի­րով հա­մա­ձայ­նեց պա­տաս­խա­նել մեր մի քա­նի հար­ցե­րին։ Եվ քա­նի որ մեր գոր­ծըն­կե­րը ար­դեն բազ­միցս իր լայ­վե­րում անդ­րա­դար­ձել է այս պա­տե­րազ­մին, մեզ հե­տաք­րք­րեց նրա քա­ղա­քա­կան գնա­հա­տա­կա­նը։ Ար­դյո՞ք Թուր­քիա­յի ձեռ­քե­րին ա­զա­տու­թյուն տվո­ղը ԱՄՆ-ը չէ, որ­պես­զի հնա­րա­վո­րինս նվա­զեց­նի Ռու­սաս­տա­նի ազ­դե­ցու­թյու­նը այս տա­րա­ծաշր­ջա­նում և Թուր­քիա­յի մի­ջո­ցով կա­րո­ղա­նա ազ­դել ԻԻՀ-ի վրա։ Այս և այլ թե­մա­նե­րով զրու­ցե­ցինք «Այ­սօր» ցան­ցա­յին հրա­տա­րակ­չու­թյան գլ­խա­վոր խմ­բա­գիր, զին­վո­րա­կան թղ­թա­կից, պա­հես­տի փոխ­գն­դա­պետ Յու­րի Կո­տե­նո­կի հետ։

-Գի­տե՞ք` իմ տես­լա­կա­նը խնդ­րի շուրջ տար­բեր­վում է իր ա­ռանձ­նա­հատ­կու­թյամբ ձեր ներ­կա­յաց­րած տար­բե­րա­կից։ Ես` որ­պես խո­րա­պես հա­վա­տա­ցյալ քրիս­տո­նյա, կար­ծում եմ, որ մենք կանգ­նած ենք աշ­խար­հի վեր­ջի նա­խա­շե­մին, երբ չա­րի ու­ժե­րը միա­վոր­վում են Քրիս­տո­սի՝ Փրկ­չի դեմ։ Այժմ ըն­թա­նում է վեր­ջին մար­տը, և Հա­յաս­տա­նը հայ­տն­վել է ա­ռաջ­նագ­ծում։
Չէի ա­սի, որ այս պա­տե­րազ­մը ուղ­ղա­կիո­րեն ձեռն­տու է ԱՄՆ-ին, քա­նի որ բո­լորս էլ լսե­ցինք պա­րոն Պոմ­պեո­յի գնա­հա­տա­կա­նը. «Հույս ու­նենք, որ հա­յե­րը կդի­մա­կա­յեն»։ Ես ծանոթացա հայկական աղբյուրների գնահատականին, ըստ որի այս հայտարարությունը նշա­նա­կում է, որ հա­յե­րը թողն­ված են բախ­տի քմա­հա­ճույ­քին։ Այդ դեպ­քում ես ու­զում եմ հարց­նել մեր հար­գար­ժան հա­յե­րին. իսկ ի՞նչ էիք ու­զում, ու­զում էիք, որ Ա­մե­րի­կան իր օ­դա­նա­վե­րը, թն­դա­նոթ­նե­րը ու­ղար­կեր` խա­ղա­ղեց­նե՞ր Թուր­քիա­յին և Ադր­բե­ջա­նին։
-Ոչ, ան­ձամբ ես հա­մոզ­ված եմ որ Ա­մե­րի­կան նման քայ­լի երբևէ չի գնա։
-Ա­մե­րի­կան ին­քը հի­մա շատ խն­դիր­ներ ու­նի, հա­մե­նայն դեպս, մինչև նա­խա­գա­հա­կան ընտ­րու­թյուն­ներ նա ա­մեն ին­չի վրա թքած ու­նի։ Սա` ա­ռա­ջին հեր­թին։ Իսկ երկ­րոր­դը՝ ա­յո, ԱՄՆ-ը փոր­ձում է այս տա­րա­ծաշր­ջա­նում հնա­րա­վո­րինս նվա­զեց­նել Ռու­սաս­տա­նի ազ­դե­ցու­թյու­նը։ Եվ դա նա ա­նում է ոչ թե ուղ­ղա­կիո­րեն, այլ օգ­տա­գոր­ծում է ներ­կա­յիս ի­րա­վի­ճա­կը։ Այս­տեղ ա­մե­նա­սար­սա­փե­լին և տագ­նա­պեց­նողն այն է, որ Էր­դո­ղա­նի ձեռ­քերն ար­ձակ­վել են։
-Ին­չու՞ աշ­խար­հը ո­րո­շեց ար­ձա­կել Էր­դո­ղա­նի ձեռ­քե­րը։
-Հա­յացք գցենք հետ` պատ­մու­թյա­նը։ Ո՞վ էր Օս­մա­նյան կայս­րու­թյան ա­մե­նա­սար­սա­փեց­նող թշ­նա­մին, ի­հար­կե` ռու­սա­կան իմ­պե­րիան։ Ո՞վ ստանձ­նեց Բալ­կան­նե­րի և Կով­կա­սի քրիս­տո­նյա­նե­րի պաշտ­պա­նու­թյու­նը թուր­քա­կան լծից, ի­հար­կե` Ռու­սաս­տա­նը։ Սրանք փաս­տեր են։ Այժմ Ռու­սաս­տա­նը, ել­նե­լով մի քա­նի պատ­ճառ­նե­րից, այն ի­րա­վի­ճա­կում չէ, որ նման ա­ռա­քե­լու­թյուն ի­րա­կա­նաց­նի։ Ռու­սաս­տա­նը ժա­մա­նա­կա­վո­րա­պես կորց­րել է մեկ դար ա­ռաջ­վա այդ ֆունկ­ցիան։ Այժմ Ռու­սաս­տա­նը տե­ռո­րիս­տա­կան հար­ձակ­ման տակ է, այդ պատ­ճա­ռով Էր­դո­ղա­նի ձեռ­քերն ար­ձակ­ված են, նա կար­ծում է, թե կա­րող է դառ­նալ նոր Խա­լիֆ, Փա­դի­շահ ողջ եվ­րա­սիա­կան տա­րած­քում։ Դրա­նում հա­մոզ­վե­լու հա­մար բա­վա­կան է ու­սում­նա­սի­րել թուր­քա­կան քար­տեզ­նե­րը, դրանք հո­րին­ված չեն, բլեֆ չեն։ Գու­ցե ո­մանք ա­սեն, թե հեր­թա­կան «Մուր­զիլ­կան» նս­տած նման սար­սա­փիկ­ներ է սար­քում և տա­րա­ծում։ Նա­յեք Թուր­քիա­յի ռազ­մա­կան քար­տեզ­նե­րը, դրանք վկա­յում են այն մա­սին, որ Թուր­քիան մտա­դիր է իր ազ­դե­ցու­թյան տակ վերց­նե­լու Մի­ջին Ա­սիան, ամ­բողջ Կով­կա­սը (Վրաս­տան, Հա­յաս­տան) և Ղրի­մը։ Սրանք սար­սա­փե­լի վտան­գա­վոր փաս­տեր են։ Թուր­քիան ակ­տիվ գոր­ծում է Սի­րիա­յում, ա­նեք­սիա­յի են­թար­կեց մի ամ­բողջ Իդ­լիբ մար­զը։ Իդ­լի­բի բո­լոր է­ներ­գա­հա­մա­կար­գե­րը փո­խանց­ված են Թուր­քիա­յին։ Այս­տեղ ներ­դր­վել է թուր­քա­կան լի­րան, այս­տեղ Թուր­քիան նավթ է ար­դյու­նա­հա­նում և հաս­տա­տում իր օ­րենք­նե­րը։ Նա բա­ցեի­բաց ա­ջակ­ցում է Լի­բիա­յում տե­ռո­րիս­տա­կան ռե­ժի­մին, ա­վե­լի ճիշտ, այս­պես կոչ­ված, «Ազ­գա­յին հա­մա­ձայ­նու­թյան» կա­ռա­վա­րու­թյա­նը։ Դրանք տե­ռո­րիստ­ներ են, ո­րոնք Լի­բիա­յից տե­ղա­փոխ­վում են Սի­րիա, այն­տե­ղից` Ադր­բե­ջան՝ մար­տա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րին մաս­նակ­ցե­լու հա­մար։ Թուր­քիան մտադիր է իր բա­զա­ները բա­ցելու Աֆ­րի­կա­յում և այլ երկր-ներում։ Այն­պես որ, Թուր­քիա­յին չի կա­րող ոչ ոք այս պա­հին կանգ­նեց­նել, նա մեծ վտանգ է ներ­կա­յաց­նում։
-Երբ ա­սում եք, որ Թուր­քիա­յին ոչ ոք չի կա­րող կանգ­նեց­նել, ար­դյո՞ք այդ­պի­սով չեք ո­գեշն­չում և քարտ-բլանշ տա­լիս Թուր­քիա­յի գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րին։ Ես չեմ կա­րող հա­վա­տալ, որ Ռու­սաս­տա­նը այ­սօր չի կա­րող դա ա­նել՝ գու­ցե ա՛յս պա­հին չի ցան­կա­նում։
-Ցան­կա­նա­լու մա­սին խոսք լի­նել չի կա­րող։ Մենք գի­տենք, որ քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նը (իսկ պա­տե­րազ­մը քա­ղա­քա­կա­նու­թյան շա­րու­նա­կու­թյունն է) հնա­րա­վո­րու­թյուն­նե­րի ար­վեստ է, սա­կայն միան­շա­նակ Էր­դո­ղա­նի «ա­խոր­ժա­կը» դեմ կառ­նի խո­չըն­դո­տի։ Չա­րը չի կա­րող ան­վերջ տա­րած­վել, քո­ղարկ­ված չա­րի­քը` նույն­պես։ Մի կող­մից Թուր­քիան ներ­կա­յա­նում է որ­պես հյու­րըն­կալ եր­կիր զբո­սաշր­ջիկ­նե­րին` «Ե­կեք, հան­գս­տա­ցեք, ու­րա­խա­ցեք չն­չին փո­ղե­րով», մյուս կող­մից հայ­տա­րա­րում է. «Մենք հա­մաշ­խար­հա­յին դիկ­տա­տոր ենք ու եվ­րո­պա­ցի­նե­րին պետք է թե­լադ­րենք` ինչ­պես ապ­րել և ինչ­պես կա­ռու­ցել ի­րենց հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րը»։ Սա ինչ-որ շատ ան­նոր­մալ երևույթ է։ Սրան էլ գու­մար­վում են Էր­դո­ղա­նի անձ­նա­կան ամ­բի­ցիա­նե­րը, ո­րոնք, կար­ծում եմ, նրա հետ դա­ժան կա­տակ են ա­նում։
-ՈՒ­զում եք ա­սել` Օս­մա­նյան կայս­րու­թյան չի­րա­կա­նաց­ված ծրա­գի­րը ի­րա­կա­նու­թյու՞ն է ու­զում դարձ­նել։
-Ա­յո, ա­յո, այ­սինքն, ար­դեն մո­ռաց­ված է Ա­թա­թուր­քի թո­ղած ժա­ռան­գու­թյու­նը՝ լո­ժա­ներ, սեկ­տա­ներ, ե­րիտ­թուր­քե­րի նոր քա­ղա­քա­կան խա­ղեր, դրանք մո­ռաց­ված են։ Կար­ծես վե­րա­դառ­նում ենք ա­վե­լի վաղ ժա­մա­նա­կաշր­ջան։
-Այլ կերպ ա­սած, պատ­մու­թյու­նը կրկն­վում է, բայց, ա­մեն դեպ­քում, Եվ­րո­պան կա­րող է ազ­դել Թուր­քիա­յի վրա, սա­կայն դեռևս չի ա­նում, Ա­մե­րի­կան կա­րող է, բայց նույն­պես ո­չինչ չի ա­նում։ Սա­կայն Թուր­քիա կոչ­ված չա­րի­քի դեմ պետք է պայ­քա­րի աշ­խար­հը և ոչ թե թող­նի միայն Հա­յաս­տա­նի վրա։ Ի­հար­կե, Հա­յաս­տա­նը կա­րող էր ինք­նու­րույն հաղ­թել, ե­թե Ղա­րա­բա­ղում պա­տե­րազ­մեր միայն Ադր­բե­ջա­նի դեմ, բայց այ­սօր պա­տե­րազ­մում է Թուր­քիան։
-Հար­գե­լի Ժաս­մին, քրիս­տո­նյա­յի պարտքն է պաշտ­պա­նել իր տու­նը, հայ­րե­նի­քը...
-Մենք պաշտ­պա­նում ենք։
-Պաշտ­պա­նում եք, բայց գու­ցե բա­վա­րար քայ­լեր չեն ար­վում։ Ես նկա­տի չու­նեմ այն, ինչ ար­վում է այ­սօր Հա­յաս­տա­նում։ Խոսքս վե­րա­բե­րում է աշ­խար­հի հա­յու­թյա­նը։ Ի­հար­կե, Սփյուռ­քը խո­շոր գու­մար­ներ է հա­վա­քագ­րում և Հա­յաս­տան ու­ղար­կում, դա շատ լավ է, հիա­նա­լի է, սա­կայն փող հա­վա­քե­լը, ար­տերկ­րում մի­տինգ անց­կաց­նե­լը և ճա­նա­պարհ­ներ փա­կե­լը շատ քիչ է, հար­կա­վոր է հա­վա­քագր­ված գու­մար­նե­րով գնել այն­պի­սի սպա­ռա­զի­նու­թյուն, որ թույլ չտա ագ­րե­սո­րին գոր­ծե­լու այդ­պես ան­պա­տիժ՝ հար­ված­ներ հասց­նե­լով խա­ղաղ բնա­կա­վայ­րե­րին։
-Դուք ե­ղել եք Ղա­րա­բա­ղում և հենց այդ­տեղ էլ վի­րա­վոր­վել։ Այ­սինքն, տե­սել եք` ինչ զեն­քե­րով ենք կռ­վում։ Հա­յաս­տա­նը այ­սօր Ձեր նշած սպա­ռա­զի­նու­թյամբ զին­վա՞ծ է։
-Չեմ կա­րող այդ հար­ցին պա­տաս­խա­նել, քա­նի որ Ղա­րա­բա­ղում ես ըն­դա­մե­նը մի քա­նի ժամ եմ ե­ղել։ Ա­ռա­ջին հեր­թին ես գնա­ցի երկ­րորդ օ­բյեկտ, նկա­րա­հա­նե­լու սահ­մա­նի վրա գտն­վող պայ­թած կա­մուր­ջը, այ­նու­հետև գնա­ցի ե­կե­ղե­ցի, որ­տեղ և վի­րա­վոր­վե­ցի։ Սա­կայն, ե­թե թույլ տաք, կցան­կա­նա­յի ա­վար­տել վերևում ա­սածս միտ­քը։ Կար­ծում եմ` հա­յե­րը պետք է հաս­կա­նան, որ բա­վա­կան է մեկ գա­վաթ սուր­ճի շուրջ բա­նա­վի­ճել` ո՞վ է գլ­խա­վո­րը` Ռո­բերտ Քո­չա­րյա՞­նը, թե՞ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը։ Բա­վա­կան է կուրծք ծե­ծել և բղա­վել` «Բո­լորս կկանգ­նենք մեկ մար­դու պես», ուղ­ղա­կի պետք է կանգ­նել և կա­մա­վո­րագր­վել։ Մենք մո­ռա­ցե՞լ ենք` ով­քեր են ե­ղել ֆի­դա­յի­նե­րը և ինչ­պե՞ս են նրանք կռ­վել։ Փա­ռա­հեղ ա­վան­դույթ­ներ կան, ե­կեք վեր­հի­շենք։ Հա­յե­րը ոչ միայն կա­րո­ղա­նում են լավ գոր­ծա­րար լի­նել և ի­րենց բիզ­նե­սը աշ­խար­հում ներ­կա­յաց­նել, այլև լավ մար­տիկ­ներ են։ Հայ ժո­ղովր­դին մաղ­թում եմ դի­մա­կա­յել պատ­մա­կան այս ծանր ժա­մա­նա­կա­հատ­վա­ծում։

Զրույցը` Ժաս­մեն ՎԻ­ԼՅԱ­ՆԻ

Հեղինակի նյութեր

• ՃՇՀԱՀ-ն և Ստավրոպոլի «Հյուսիս-Կովկասյան դաշնային» համալսարանը հեռահար եղանակով ստորագրեցին «Մեծ Կովկաս կոնսորցիում ստեղծելու մասին» համաձայնագիրը
• «Հան­ցա­վոր ան­գոր­ծու­թ­յուն են դրսևո­րում ՀՀ իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րը»
• «Ղա­րա­բա­ղյան խնդ­րի քա­ղա­քա­կան լու­ծու­մը պետք է գտն­վեր այս պա­տե­րազ­մից ա­ռաջ»
• ՃՇՀԱՀ-ի հետ համագործակցության շրջանակներում բացվեց ինտերակտիվ ուսուցման ռուսաց լեզվի առաջին կենտրոնը
• «Դուռ-լու­սա­մուտդ պինդ փա­կիր, ու­րի­շին գող մի հա­նիր»
• Կռա­պաշ­տու­թ­յու­նը քան­դեց Հա­յաս­տա­նը
• «Նո­յեմ­բե­րի 4-ի դրու­թ­յամբ Շու­շիում մեր դիր­քե­րը բո­լոր ա­ռում­նե­րով նպաս­տա­վոր են ե­ղել»
• «Որ­քան հիաս­թափ­ված եմ նախ­կին իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րից, այն­քան էլ հիաս­թափ­ված եմ ներ­կա­յիս իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րից»
• ՃՇՀԱՀ-ն 6 մլն դրամ է փոխանցել «Զինծառայողների ապահովագրության» հիմնադրամին և «Հայրենիքի պաշտպանի վերականգնողական կենտրոն»-ին
• ՃՇՀԱՀ հոգաբարձունների խորհրդի նիստում մեկ րոպե լռությամբ հարգեցին Ղարաբաղի պատերազմում իրենց կյանքը հանուն հայրենիքի զոհաբերած նահատակների հիշատակը
• «Պատերազմ և խաղաղության» նոր տարբերակը․ «վաճառված է» Արցախը, վտանգված է Հայաստանը
• Պա­տե­րազ­մի պայ­ման­նե­րում փաս­տա­թուղթն ին­չու՞ բո­վան­դա­կա­յին փո­փո­խու­թ­յուն չի կրել
• Արդեն ե­րեկ պետք է մե­կու­սաց­վեին և պար­տա­դիր թես­տա­վոր­վեին
• Գեր­շա­հույթ` պա­տե­րազ­մի հաշ­վին
• «Լար­վա­ծու­թ­յան մե­ծաց­մա­նը զու­գա­հեռ ես-ը ա­վե­լի է ձուլ­վում մենք-ին»
• ՃՇՀԱՀ-ը 15 մլն 500 հազար դրամ է փոխանցել «Հայաստան համահայկական հիմնադրամին»
• «Մեր ամ­րոց­նե­րի պա­տե­րի տակ լավ ջարդ են ու­տում և ու­տե­լու են»
• ՊԵԿ-ը միանձ­ն­յա՞ է ո­րո­շել
• Վլադ Ասատրյանը միաձայն վերընտրվեց ՃՇՀԱՀ հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ
• «Մարդ­կանց ե­կա­մու­տը ֆիք­սե­լու պար­տա­կա­նու­թ­յուն և գոր­ծա­ռույթ մենք չու­նենք»

Մեկնաբանություններ