270 մլն գնահատվող աշխարհաքաղաքական վեկտորի փոփոխություն և զրո երաշխիքներ

Ապրիլի 5-ի բրյուսելյան հանդիպունը Հայաստանի որոշ շրջանակներում սպասելիքներ էր ձևավորվել։
Սպասումներն արդարացիորեն անվտանգային երաշխիքներին էին վերաբերում, ինչը բնական է գոյաբանական սպառնալիք դիմագրավող հայ հանրության համար, մանավանդ որ, պատերազմով սպառնում է թե՛ թշնամին, թե՛ սեփական երկրի ղեկավարը։
Որքանո՞վ էին արդարացված կամ հիմնավոր այս սպասումները։
Ընդամենը մի քանի շատ համեստ, անգամ խիստ մակերեսային փաստեր, որոնց վրա կարող եք ձեր սեփական դատողությունները կառուցել կամ եզրակացութան հանգել։

* 44-օրյա պատերազմի ողջ ընթացքում հավաքական Արևմուտքը լռել է։ ո՛չ ԵԱՀԿ ԽՎ-ն, ո՛չ ԵԽԽՎ-ն, ո՛չ էլ միջազգային այլ կառույցներ, որին անդամակցում է Հայաստանը, հանդես չեն եկել ադրբեջանական ագրեսիան դատապարտող որևէ հայտարարությամբ։
* Հայտարարություններ չեն հնչել, երբ բացահայտ էին և փաստված պատերազմական գործողություններում թուրքական աջակցությունն ու ներգրավվածությունը, օտարերկրյա ահաբեկիչներ, վարձկաններ ներգրավելու Թուրքիայի հետքը կամ ՈՒկրաինայից մատակարարված քիմիական (ֆոսֆորային) զենքի կիրառությունը։
* Հիշենք, որ ԵԱՀԿ տանիքի տակ էր գործում Մինսկի խումբը, որի նախագահող երկրների՝ ԱՄՆ, Ֆրանսիա, Ռուսաստան, նախագահների մակարդակով եղել են շուրջ հինգ հայտարարություններ, որոնք բացառում են ուժով (ագրեսիայով) կամ ուժի սպառնալիքով Արցախի հակամարտության հանգուցալուծումը, ամրագրելով ինքնորոշման իրավունքի և տարածքային ամբողջականության սկզբունքները։
* Հակառակ հայկական կողմի բազմաթիվ պահանջ-դիմումնեին, ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն մոնիտորինգային առաքելություն չի ուղարկել Արցախ՝ մշտադիտարկելու Արցախի մշակութային ժառանգության ոչնչացումը, ինչը ևս փաստվում է թե՛ Ալիևի հրամանագրով (2022, օգոստոս), թե՛ Ադրբեջանի փաստացի գործողություններով։
* ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի (միջազգային մամուլը շատ է անդրադարձել այս կառույցի կոռուպցիոն սկանդալներին) կամազուրկ ղեկավարությունը հայտարարել է, որ չի կարող առաքելություն իրականացնել, քանի որ Ադրբեջանը խոչընդոտում է իրենց առաքելությանը։
* Այս ընթացքում էներգետիկ ճգնաժամում հայտնված Եվրոպան ադրբեջանական գազ է գնում՝ բավարարելով էներգետիկ կարիքների մի զգալի հատված՝ աչք փակելով վերջինիս ռուսական ծագման վրա։
* Ժողովրդավարական Արևմուտքը խուլ է, նաև կույր՝ չտեսնելով ավտորիտար Ադրբեջանի իրական պատկերը քաղբանտարկյալներ, անազատ ընտրություններ, օլիգարխա-կլանային համակարգ։ Ֆոն դեր Լայենի և մյուսների համար Ադրբեջանի հետ հարաբերվելու այլ առաջնահերթություններ կան, ուր եվրոպական հարմարավետությունն ու շահը բարձր են Արցախում տեղի ունեցած էթնիկ զտումից, հայ ազգաբնակչության փաստացի ոչնչացումից կամ միջազգային իրավունքի տոտալ բռնաբարումից։
* Արևմտյան և ոչ մի երկիր և կառույց չի քնարկել ռազմական (պատերազմական հանցագործ Ադրբեջանի նկատմամբ) սանկցիաներ/պատժամիջոցներ կիրառելու, Ադրբեջանին իբրև պատերազմական հանցագործ պատասխանատվության ենթարկելու հնարավորությունը, մինչդեռ Ռուսաստանի պարագայում վճռական են և անշրջելի։
* ԵԽԽՎ և ԵԱՀԿԽՎ՝ Լաչինի միջանցքը բացելու, մարդասիրական ուղղվածության մեկ-երկու բանաձևեր, ինչպես նաև ՄԻԵԴ-ի և ՄԱԿ արդարադատության դատարանի՝ միջանկյալ վճիռները արհամարհվել են Բաքվի կողմից, մնալով անհետևանք։
* Բաքուն շարունակելով անպատիժ մնալ, մի շարք անգամներ հայտարարել է, որ միջազգային իրավունքն ու ինստիտուտները մեռած են և ինքը հարցերը լուծում է ուժի իրավունքով։
* Լաչինի 9 ամիս ձգված ցեղասպանական բլոկադան արժանացել է ընդամենը մի քանի հայտարարությունների, որոնց չեն հաջորդել Բաքվի նկատմամբ որևէ պատժամիջոց, որևէ կոնկրետ գործողություն։
* Ըստ էության, հավաքական Արևմուտքն իր լռությամբ, անտարբերությամբ կամ անգործությամբ կիսում է Արցախի հայաթափման պատասխանատվությունն ու մեղքը։
* Հավաքական Արևմուտքի բարձրաստիճան ղեկավարության, այդ թվում Ժոզեպ Բորելի կողմից հնչեցրած Հայաստանի տարածքային ամբողջությունը սատարելու անատամ կոչերը գրոշ չարժեն, քանի դեռ դրանց չեն հաջորդել առարկայական գործողություններ, իսկ ադրբեջանական զորամիավորումները շարունակում են ՀՀ տարածքների օկուպացիան։
* Ավտորիտար Ադրբեջանի «ազատ» ընտրությունները շնորհավորողների առաջին շարքերում Շարլ Միշելն է. այն Միշելը, որը Արցախի նշաձողն իջեցնելու գլխավոր պատվիրատուներից մեկն է, նաև մի կառույցի ղեկավար, որի մահվան կամ անգործության մասին չի դադարում բարձրաձայնել Ալիևը։
* Ապրիլի 5-ի բրյուսելյան հանդիպմանը զուգահեռ կամ նախընթաց Բլինկենն ու Ֆոն դեր Լայենը բարեկամական, Ալիևին հանգստացնող զանգեր են փոխանակում, ուր խոսք չկա ո՛չ Արցախի ռազմաքաղաքական ղեկավարության, ո՛չ գերիների, ո՛չ էլ Ադրբեջանի ռազմատենչ հռետորաբանության մասին։
Այս ընթացքում պատերազմի օղակը սեղմվում է արդեն Հայաստանի Շուրջ և որևէ աշխարհաքաղաքական կենտրոնից Հայաստանը անվտանգային երաշխիքներ չի ստանում։ (Սա առանձին վերլուծության խնդիր է, թե ինչու և ինչպես Հայաստանը հայտնվեց միջազգային մեկուսացման մեջ)։
* Ճիշտ այն պահին, երբ ուկրաինական ճակատում ակնհայտ ձախողում է, երբ, մեղմ ասած, ՈՒկրաինայի և Արևմուտքի գործերը լավ չեն, երբ Հարավային Կովկասում խախտվել է ռազմական հավասարակշռությունը, երբ աշխարհաքաղաքական նոր ճարտարապետությունը՝ հակամարտությունների ու բախումների նոր օջախներ հրահրելով տեղափոխվել է մեր տարածաշրջանում, երբ Հայաստանի էկզիստենցիալ մարտահրավերը սրի պես կախված է օդում՝ ԵՄ-ն հայտարարում է Հայաստանին 270 միլիոն եվրոյի դրամաշնորհ տրամադրելու մասին։
* Հայաստանի տնտեսության դիմադրողականության բարձրացում` այս է դրամաշնորհի նպատակը, և ո՛չ մի անվտանգային երաշխիք։
* Ավելի քան ակնհայտ է՝ Հայաստանը, ձախողված կառավարմամբ, կազմաքանդված ինստիտուտներով և առհասարակ դիմադրողականության ամբողջական անկումով, կուրորեն, առանց սառը հաշվարկների, մտնում է 270 մլն գնահատվող աշխարհաքաղաքական վեկտորի փոփոխության մի փուլ։

Սա ոչ թե դիվերսիֆիկացիա է, այլ կործանարար արկածախնդրություն։
Ակնհայտ է, որ պարտված, Հայաստանը միանձնյա ղեկավարող անձը Հայաստանի պետականության անկումը կասեցնելու, հայ ժողովրդի ֆիզիկական անվտանգությունը երաշխավորելու կարողություն, կամք, քաղաքական և բարոյական լեգիտիմություն չունի։

Լիլիթ ԳԱԼՍՏՅԱՆ

Մեկնաբանություններ