«Եղեռնից հետո հայ կանայք իրենց երեխաներին պահել են ասեղնագործությամբ և ժանեկագործությամբ» (ֆոտոշարք)

Հովհաննես Շարամբեյանի անվան ժողովրդական ստեղծագործության կենտրոնում սեպտեմբերի 28-ին կբացվի վերականգնված գորգերի ցուցահանդես: Սփյուռքահայ բարերարի աջակցությամբ վերականգնվել են կենտրոնի վնասված գորգերը: Ցուցադրությանը ներկա են լինելու հյուրեր արտասահմանից: Սեպտեմբերի 29-ին և 30-ին, Եվրոպական մշակութային օրերի շրջանակում, «Տունդարձի ճանապարհ» խորագրի ներքո կցուցադրվեն սփյուռքահայերի` կենտրոնին նվիրած ժողովրդական արվեստի նմուշները:
ժողովրդական արվեստը որքա՞ն է այսօր ընդունված և հայտնի, ցուցադրվո՞ւմ է արդյոք արտասահմանում: Անդրադառնալով մեր այս հարցին` կենտրոնի գիտական գծով փոխտնօրեն, պատմական գիտությունների թեկնածու Կարինե Բազեյանն ասաց, որ ժողովրդական գեղարվեստական գործվածքը պարբերաբար ներկայացվում է դրսում, սակայն ավելի շատ շեշտը դրվում է գորգարվեստի ցուցադրության վրա:
«Այս ամռանը Մոսկվայում մասնակցեցինք «Ինտերմուզեյ-2012» թանգարանների միջազգային փառատոնին, որտեղ ներկայացրել էինք հայկական ասեղնագործ ժանյակի, գորգի, սրբիչի և փայտի գեղարվեստական փորագրության մեկական նմուշ,- ասաց նա:- Ժանյակի ծածկոցն անհամեմատ մեծ հետաքրքրություն առաջացրեց, որովհետև իրապես շատ ազգային է: Եթե գորգի դեպքում մեր հարևանները հաճախ դա համարում են իրենցը, ապա այս դեպքում նման խնդիր չի կարող լինել, քանի որ տարածաշրջանում ասեղնագործ ժանյակ ունենք միայն մենք: Շատերը զարմանում էին, որ ձեռքով արված աշխատանք է, ասում էին, որ նման գեղեցիկ աշխատանք առաջին անգամ են տեսնում»: Կարինե Բազեյանը նշեց նաև, որ ժանեկագործությունն այն արվեստն է, որով զբաղվել են բացառապես կանայք, ուստի երբևէ արվեստանոց չի ունեցել: Ժանյակե իրերը տանն էին արվում, բայց դրանք բոլորը միանշանակ բարձրարժեք արվեստի գործեր են: Նրա տեղեկացմամբ` ասեղնագործությունն այսօր առավել տարածված է հատկապես սփյուռքում: Եղեռնից հետո մեր կանայք իրենց երեխաներին պահել են ասեղնագործությամբ և ժանյակագործությամբ: Եվրոպացի միսիոներները բացել են արհեստանոցներ, որտեղ աշխատել են հարյուրավոր կանայք ու աղջիկներ, ինչպես նաև պատվերներ են տվել և պատրաստի արտադրանքն ուղարկել են Եվրոպա ու Ամերիկա։ Այնտեղի շուկայից նրանք դուրս են մղել այն ժամանակվա աչքի ընկնող չինական և այլ ժանյակները: «Այսօր մենք մի քիչ հետ ենք մնացել, չենք կարողանում ներկայացնել մեր ունեցածը: Հայկական ժողովրդական արվեստի հովանավորության զարգացման ու հանրահռչակման պետական քաղաքականություն է պետք»,- հավելեց Կ. Բազեյանը, նշելով, որ իրենց խնդիրը ժողովրդական արվեստի նմուշների ձեռքբերումն է, պահպանումը, վերականգնումը, հանրահռչակումն ու փոխանցումը սերունդներին:
Կենտրոնի հավաքածուն (շուրջ 10000 առարկա) ընդգրկում է փայտի փորագրության, մետաղի գեղարվեստական մշակման, արծաթագործության, քարարվեստի, խեցեգործության, գորգի ու կարպետի, ասեղնագործության ու ժանյակի, գեղանկարչության և ժողովրդական արվեստի այլ ոլորտներին վերաբերող աշխատանքներ: Այստեղ պարբերաբար լինում են նաև ժամանակավոր ցուցադրություններ, կա երկու բավականին ընդարձակ ցուցասրահ, որոնք տրամադրվում են տարբեր հեղինակների և անհատ կատարողների` իրենց աշխատանքները ցուցադրելու համար:
Կարինե Բազեյանի խոսքով` հայկական ժողովրդական արվեստը համաշխարհային մշակույթի գանձարանում ունի իր կարևոր տեղը, ցավոք, երբեմն դրսում այն գնահատվում է շատ ավելի, քան մեզանում:

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Լուսանկարներ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ