Թուրքիան Հայաստանի վիճակո՞ւմ...

ՏՆՏԵՍԱՊԵՍ ԵՆ ՊԱՏԺՈՒՄ...
Թուրքիան հայտնվել է Հայաստանի վիճակում և սկսել է ավելի լավ հասկանալ նրան. այս օրերին ահա այսպիսի տարօրինակ վերնագրեր կամ այս բովանդակությունն արտահայտող նյութեր կգտնեք համացանցում:
Իսկ խնդիրը հետևյալն է: Բանն այն է, որ ինչպես Հայաստանն է հայտնվել «երկու քարի» կամ ֆորպոստատեր Ռուսաստանի և հարևան Վրաստանի արանքում, այնպես էլ Թուրքիան է փորձում խուսանավել կրկին Ռուսաստանի և ՆԱՏՕ-ի միջև: Եվ չնայած այն բանին, որ Թուրքիայի իշխանություններն անմիջապես արձագանքեցին Հարավային Կովկասում կատարվածին Կրեմլ կատարած անակնկալ այցով և իրենց կողմից առաջարկված «Կովկասյան տան» գաղափարով, չնայած թուրքական իշխանությունները 40-ականներին Սև ծովում կորած «Հայաստան» նավը փնտրող ամերիկացիներին մի անգամ «մեսիջ» չուղարկեցին, թե համաձայն մեր դաշնագրի` ձեր նավերը 2 շաբաթից ավելի չեն կարող հանգրվանել Սև ծովում, իրավիճակը, այնուամենայնիվ, լարվեց:
Ըստ էության, Ռուսաստանը Թուրքիայից այլ բան էր սպասում Սև ծովում (կամ գուցե Կրեմլում այլ բան էին պայմանավորվել), և քանի որ սպասելիքները, շարունակվող ամերիկյան ներկայությանը զուգահեռ, չեն արդարացել, Կրեմլը որոշել է տնտեսապես պատժել թուրքերին: «ՌԴ-ն փաստացի տնտեսական էմբարգո է կիրառել թուրքական ապրանքների նկատմամբ: Այս պահին դադարեցված է թուրքական ապրանքներով լի բեռնատարների մուտքն այդ երկիր: Ավելին` թուրքական ապրանքների մուտքը ՌԴ արգելված է նաև եվրոպական երկրների միջոցով»,- գրում է թուրքական մամուլը և զարմանում. եթե մենք այնպիսի մի բան ենք արել, որ մեզ հետ առհասարակ պետք չէ շփվել, հետաքրքիր է, թե ինչու են ռուսները որոշել մեզ զենք ու զինամթերք վաճառել, գրել են առանձին թերթեր` որպես վերջին լրատվության աղբյուր մատնացույց անելով թուրքական «Զամանին», որը, ինչպես հայտնի է, սովորաբար բավականին տեղեկացված է լինում կառավարական անցուդարձից, բայց, չգիտես ինչու, լռում է այս առիթով…
Ա՜յ քեզ բան, չլինի՞ դեզինֆորմացիա է` մտածեցինք, միգուցե հարկ է ռուսակա՞ն աղբյուրներից ճշտել լուրի իսկությունը: Որքան հասկացանք, տեղեկությունը համապատասխանում էր իրականությանը, որովհետև դրա մասին ռուսները (նաև` online Գրուզիան և ադրբեջանական APA-ն) ևս գրում էին` հավելելով, թե սահմանափակումներ կան նաև ՌԴ բեռնատարների` Թուրքիա մուտք գործելու առումով: Այլ կերպ ասած` Թուրքիան ձեռքերը ծալած չի նստել և համապատասխան արձագանք է տվել կատարվողին…
Տնտեսական փորձագետները, ի դեպ, այս առումով նշում են, թե հիշյալ «տնտեսական պատերազմից» կտուժեն բոլոր կողմերը, բայց ավելի շատ՝ Թուրքիան, որովհետև տնտեսապես այդ երկիրն ավելի շատ է կախյալ ՌԴ-ից, քան վերջինս՝ նրանից: Բերվում են, ի դեպ, կոնկրետ թվեր. Թուրքիան, օրինակ, ՌԴ է արտահանում ընդամենը 4,4 մլրդ դոլարի ապրանք, իսկ ահա ներմուծումը կազմում է ավելի քան 24 մլրդ դոլար, որի մոտ 63%-ը բաժին է ընկնում նավթամթերքներին և գազին, այսինքն` կենսականորեն կարևոր ապրանքներին: Հանգամանք, ինչը, հասկանալի է, որ ՌԴ-ին ավելի շահեկան պայմաններում է դնում` խուճապի մատնելով նաև…ադրբեջանցի գործարարներին: Զարմացաք, չէ՞: Այո, պարզվում է` 4,4 մլրդ դոլար կազմող թուրքական ապրանքների ՌԴ ներմուծումը մեծավ մասամբ կազմակերպում են ադրբեջանցիները, և հիմա տնտեսական փորձագետները փաստում են, թե այս պատերազմից նաև ադրբեջանական շուկան կտուժի: «Այս իրավիճակը և բոլոր կողմերի շահերն անհապաղ լուծում են պահանջում, հույս ունեմ` Լավրովի հետ նրանք մի լուծման հանգած կլինեն»,- անհանգստացել է Ադրբեջանի Միլլի մեջլիսի տնտեսական քաղաքականության գծով հանձնաժողովի անդամ Վահիդ Ահմեդովը և շարունակել, թե «Մեր ընկերություններից շատերը զբաղված են միջնորդական գործով, բացի այդ, ՌԴ-ում շատ ադրբեջանցիներ են բնակվում, որոնք առևտրական կապեր ունեն թուրքական ընկերությունների հետ: Տնտեսական լարումը Թուրքիայի և Ադրբեջանի միջև անցանկալի է մեզ համար, ուստի հույս ունենք, որ առկա խնդիրները կարճ ժամանակում կգտնեն իրենց լուծումը»:
Ի դեպ, այս առումով հետաքրքիր կլիներ տեղեկանալ և ընթերցողին ներկայացնել նաև ՀՀ-ում ՌԴ դեսպանատան պաշտոնական տեսակետը, ինչը, ցավոք, առայժմ չհաջողվեց ճշտել: Հույս ունենանք, որ առաջիկայում այս և բազմաթիվ այլ հարցերի շուրջ (թեկուզ` գրավոր տեսքով) այդ տեսակետը կամ որոշակի բացատրությունները չեն ուշանա, որովհետև կենացները քաղցրանում են` ինչպես ասում են. Թուրքիան Հայաստանի վիճակո՞ւմ…
Գոհար ՍԻՄՈՆՅԱՆ

Մեկնաբանություններ