«Մարդիկ, որ ունեն աստվածապաշտության կերպարանք, սակայն ուրացել են նրա զորությունը»

Աշխարհի բոլոր կրոններից քրիստոնեությունը երեք հիմնական տարբերություն. Հարություն, Համբարձում և Հոգեգալուստ։ Առաջին երկուսի մասին գրեցինք մեր թերթի էջերում, իսկ հիմա կարդացեք նաև Հոգեգալստի մասին։

Հիսուս Քրիստոսի երկինք համբարձումից ուղիղ տասն օր հետո կատարվեց այն, ինչ Տերն էր խոստացել Իր գնալուց առաջ. «Եթե Ինձ սիրում եք, կպահեք Իմ պատվիրանները. և Ես պիտի աղաչեմ Հորը, և Նա մի այլ Մխիթարիչ պիտի տա ձեզ, որպեսզի հավիտյան ձեզ հետ բնակվի Ճշմարտության Հոգին» (Հովհ., ԺԴ, 15-17):

Այս տոնը նաև Պենտեկոստե են անվանում, որ հունարեն պենտա՝ հինգ է նշանակում, քանզի Տիրոջ Հարության Զատկի օրվանից ուղիղ հինգ տասնյակ օր անց տեղի ունեցավ Սուրբ Հոգու գալուստը: Պենտեկոստեի կամ Հոգեգալստյան տոնը կարծես թե այնքան էլ չի հիշատակվում, ինչպես մնացած կարևոր տոները, որովհետև Սուրբ Հոգու Աստծուն մարդկանց մեծ մասը կամ չի ճանաչում, կամ էլ Նրա մասին իմացող քրիստոնյաները մի տեսակ սովորել են առանց Սուրբ Հոգու իրենց հավատի կյանքն ապրել, ինչի մասին Պողոս առաքյալն ասել է. «Այս բանն իմացիր, որ վերջին օրերին չար ժամանակներ պիտի գան, երբ մարդիկ պիտի լինեն անձնասեր, փողասեր, հպարտ, ամբարտավան, հայհոյող, ծնողներին անհնազանդ, անշնորհակալ, անմաքուր, անհաշտ, անգութ, բանսարկու, անժուժկալ, դաժանաբարո, անբարեսեր, մատնիչ, հանդուգն, մեծամիտ, ավելի շատ հեշտասեր, քան աստվածասեր, մարդիկ, որ ունեն աստվածապաշտության կերպարանք, սակայն ուրացել են նրա զորությունը» (Բ Տիմ. 3.3-5)։ Իսկ այստեղ Աստծո զորություն անվան տակ հասկանում ենք Սուրբ Հոգուն, որովհետև այդ մասին Տեր Հիսուսն ասաց Իր առաքյալներին. «Երբ Սուրբ Հոգին իջնի ձեզ վրա, զորություն պիտի առնեք և ինձ վկաներ պիտի լինեք» (Գործք 1.3)։ «Իսկ որ Նա իսկապես Աստծո զորությունն է, առաջինը Պետրոս առաքյալը զգաց իր վրա, քանի որ մինչ այդ նա մի աղախնի խոսքից երեք անգամ ուրացավ Հիսուս Տիրոջը, բայց Սուրբ Հոգին ստանալուց հետո նույն Պետրոսը հազարավորների առջև վկայեց Հիսուսին, որպես Աստծո Որդի, և այդ օրը երեք հազար հոգի, դարձի գալով, Հիսուսին Տեր ու Փրկիչ ընդունեց»։ Այս օրվա համար գրված է. «Երբ Պենտեկոստեի օրերը լրացան, բոլորը միասիրտ, միատեղ էին»: Առաքյալները, պահելով Տիրոջ հրամանը, այդ օրերին Երուսաղեմում էին գտնվում՝ ըստ այս խոսքի. «Նստեցե՛ք Երուսաղեմ քաղաքում, մինչև որ երկնքից զորությամբ զգեստավորվեք» (Ղուկ., 24. 49): Ըստ հրեական օրենքի, այդ օրը մեծ տոն էր, որի համար պետք է Երուսաղեմում ժողովվեին բոլոր հրեաները, այդ թվում` նրանք, ովքեր այնտեղ էին եղել Քրիստոսի խաչելության օրը, որպեսզի Նրա անարգանքը տեսնողները տեսնեին նաև Նրա փառքը: Սուրբ Աստվածածինը, առաքյալներն ու մնացյալ աշակերտները Վերնատանն էին հավաքվել, երբ Սուրբ Հոգին հրեղեն լեզուների տեսքով իջավ նրանց վրա, և սկսեցին տարբեր լեզուներով խոսել: Բայց զարմանալին այն է, որ Երուսաղեմի բոլոր կարևորագույն սրբատեղերը գտնվում են քրիստոնեական հարանվանությունների իշխանության ներքո, բացի Սուրբ Հոգու գալստյան սրահից, որը Պաղեստինի արաբների իշխանության ներքո է, այդ օրը քրիստոնեական եկեղեցիները թույլտվություն ունեն այնտեղ գնալու և այդ մեծագույն տոնը նշելու։ ՈՒ քանի որ հիշյալ սրահը մեզ չի պատկանում, այդ պատճառով այնտեղ սուրբ խորան չկա, որ սուրբ Պատարագ մատուցվի. և, ըստ իս, դրա պատճառը հենց մեր՝ քրիստոնյաներիս մեջ է, որովհետև ասացինք, որ մենք կարծես թե մոռացել կամ ուրացել ենք Սուրբ Հոգու Աստվածային զորությունը և գործում ենք նախնիներից թափ առած ավանդական իներցիայով. բայց մինչև ու՞ր կհասնենք այդպես. առջևում Սուրբ Հոգու կրակն է մեզ սպասում, եթե չապաշխարենք մեր մեռած գործերից (սա Պողոս առաքյալի հորդորն է բոլոր քրիստոնյաներիս)։ «Առաքյալները Տիրոջ Հոգին ստանալուց հետո խոսում էին մի լեզվով, սակայն լսողներից յուրաքանչյուրը լսում էր իր լեզվով: Եվ այդ հրաշքներն անհավատների համար էին լինում, ոչ թե առաքյալների։ Ինչպես Աստված փակեց դրախտը բոցեղեն սրով և պահեց կենաց ծառի ճանապարհը, այնպես էլ այս օրը կրակի նմանությամբ Սուրբ Հոգին առաքվեց՝ պահելու և պարսպապատելու համար սուրբ Եկեղեցին, որպեսզի սատանան այնտեղ չմտնի և ավերածություն չգործի, քանզի սատանան Սուրբ Հոգու կրակից հույժ սարսափում է»:

Իսկ Գրիգոր Աստվածաբանն ասում է, որ երբ հարկ էր լինում որևէ լեզվով խոսելու, խոսում էին և ամեն մի ազգի քարոզում էին իրենց իսկ լեզվով, որպեսզի շնորհը լինի խոսողինը և ոչ թե լսողինը: Իսկ երբ Պետրոսը Երուսաղեմում Սուրբ Հոգու իջման օրը, ուր բոլոր ազգերից էլ հավաքվել էին, հրեաներին եբրայերեն քարոզեց, որովհետև բոլորն էլ հրեաներ էին, ինչպես «Գործք առաքելոցում» է գրված. «Եվ կային Երուսաղեմում բնակվող հրեաներ, երկյուղած մարդիկ, եկած երկնքի տակ ապրող բոլոր ազգերից» (Գործք, Բ, 5): Եվ բոլոր ժողովուրդները լսեցին օրհնություն ու փառաբանություն նրանցից, ովքեր Վերնատանն էին հավաքվել, ու բոլոր լեզուներով Աստված էր օրհնվում: Իսկ ըստ Տերտուղիանոս աստվածաբանի` այդ օրը Երուսաղեմում նաև հայորդիներ են եղել, քանզի Տիրոջ խոսքն ասում է, որ երկնքի տակ եղող բոլոր ազգերից էին ներկա։ Եվ «Գործք առաքելոց» 2-րդ գլխի 9-րդ համարի այս հատվածում. «Պարթևներ, մարեր և իլամացիներ, և նրանք, որ բնակվում են Միջագետքում, Հրեաստանում, Պոնտոսում և Ասիայում…», Հրեաստանում բառի փոխարեն պետք է կարդալ Հայաստանում, քանզի Հոգեգալստի գործողությունը կատարվում էր հենց Հրեաստանում, ու, բացի դրանից, մեր մերձակա բոլոր ազգերի անունները կան, նույնիսկ հայոց Գամիրքից, այսինքն` հարևան Կապադովկիայից, բայց, չգիտես ինչու, Հայաստան անունն է բացակայում, ինչը անտրամաբանական է։ Աստվածաբաններն ասում են, որ այդ օրը Թադեոս ու Բարդուղիմեոս առաքյալները խոսել են հայերեն, ինչը նշան էր այն բանի, որ նրանք պետք է Հայաստան գնային, վկայելու Քրիստոսին։ Այդպես էլ եղավ, և նրանք իրենց վկայությունը կատարեցին հավատարմաբար ու նահատակության գնով։ «Իսկ որ Սուրբ Հոգին հույժ անհրաժեշտ է մեր փրկության համար, հայտնի է նաև Տիրոջ խոսքից. «Ճշմարիտ, ճշմարիտ եմ ասում քեզ, եթե մեկը ջրից և Հոգուց չծնվի, չի կարող Աստծո Արքայությունը մտնել, որովհետև մարմնից ծնվածը մարմին է, իսկ Հոգուց ծնվածը՝ հոգի» (Հովհ. 3.5-6)։ Եվ նման վերստին ծնունդը Սուրբ Հոգին է կատարում մկրտության Սուրբ ավազանում, օծյալ քահանայի միջոցով միայն»։
Ասենք նաև, որ Սուրբ Հոգու աստվածային խորհուրդը, որպես Սուրբ Երրորդության երրորդ անձ, իսպառ մերժում են Եհովայի վկաները, համարելով Նրան որպես Աստծո զորություն ընդամենը։ Այժմյան եհովականները նախկինում արիոսական կոչվող հոգեմարտներին են հարում, իսկ Հոգեգալստական քրիստոնեական խմբավորումները կենտրոնանում են զուտ այդ խորհրդի վրա և զանազան, մեր չիմացած լեզուներով խոսելը համարում են Սուրբ Հոգով լցված լինելու միակ չափանիշ, ինչը, իհարկե, թյուր կարծիք է, քանզի Սուրբ Հոգու շնորհները զանազան են։

Հայաստանյայց առաքելական սուրբ եկեղեցում Հոգեգալստյան տոնը այս տարի կկատարվի մայիսի 20-ին, որից հետո կսկսվեն սրբերի հիշատակման տոները, որոնցից առաջինը Եղիա մարգարեն է, ով Սուրբ Հոգու զորությամբ, առանց մահ ճաշակելու երկինք վերցվեց:
Ավարտենք Սուրբ Հոգեգալստի մասին խոսքը Ներսես Շնորհալի հայրապետի այս սքանչելի աղոթքով.
«Հոգի՜ Աստծո, Աստված ճշմարիտ, որ իջար Հորդանան և Վերնատուն և լուսավորեցիր ինձ սուրբ ավազանի մկրտությամբ, մեղա՜ երկնքի և Քո առաջ, մաքրիր ինձ վերստին Քո աստվածային հրով, ինչպես հրեղեն լեզուներով՝ սուրբ առաքյալներին. և ողորմի՜ր Քո արարածներին և ինձ՝ բազմամեղիս»:

Մեհրուժան ԲԱԲԱՋԱՆՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Բա­րի հով­վի կեն­դա­նի օ­րի­նակ
• Հոգևոր ավարայր է սկսվել
• Այդ օրը Թադեոս ու Բարդուղիմեոս առաքյալները խոսել են հայերեն
• Հավատքով քայլենք այս աշխարհում տրված մի թիզ ժամանակը
• «Աստծո բոլոր ստեղծածները լավ են, և խոտան բան չկա»
• «Սովորեցրու ինձ ընթանալ ճշմարտության, արդարության ու սիրո ճամփաներով»
• «Այր մարդու հետ չպառկես, ինչպես պառկում են կնոջ հետ, որովհետև դա պղծություն է»
• Ամուլ կանանց ընտիր սերունդները
• «Մեծ լուսատուն` ցերեկը իշխելու համար, իսկ փոքր լուսատուն` գիշերը իշխելու համար»
• Լույսը խավարի հետ նույն տեղում չի լինում
• Իմաստուն ծերը
• Երբ Տերը նորից վերադառնա, երկնքում նախ Հիսուսի նշանը պիտի երևա
• Ինչու Իսրայելը չընդունեց Հայոց եղեռնի բանաձևը
• Տերը օրհնի և հաստատ պահի մեր Հայաստան աշխարհը
• Երբ եղբայրները կռվում են, օգտվում են թշնամիները
• Մասնաբաժին ունե՞ս քո նախնիների հոգևոր հարստությունից
• «Աստված այնպես սիրեց աշխարհը, որ Իր Միածին Որդուն տվեց»
• «Ինչ չափով չափեք, նույն չափով էլ ձեզ կչափվի»
• Ազգային բարեկենդան
• Անառակ որդուն չնմանվենք

Մեկնաբանություններ