«Ես խոր համոզում ունեմ, որ և՛ կրթությունը, և՛ առողջապահական ծառայությունները մեր ազգին պետք է մատուցվեն անվճար»
13.12.2019 | 00:48
«Իրատեսի» հյուրը կոմպոզիտոր, երգիչ ՎԱՀԱՆ ԱՐԾՐՈՒՆԻՆ է: Մեր նախորդ հրապարակումներում անդրադարձել ենք նրա նախաձեռնած «Կոմիտասով ներշնչված» ծրագրին, որի շրջանակներում իրականացվել են տարբեր միջոցառումներ ողջ տարվա ընթացքում: Այս և այլ թեմաների շուրջ է մեր զրույցը:
-Պարոն Արծրունի, մոտ մեկ ամիս առաջ Կոմիտասի անվան կամերային երաժշտության տանը կայացավ համերգ, որը նվիրված էր Կոմիտասի 150-ամյակին, ինչպես և կյանքից վերջերս հեռացած անվանի քանդակագործ Արտո Չաքմաքչյանի հիշատակին, որի՝ Կոմիտասին պատկերող գծանկարների ցուցադրությամբ ուղեկցվեց երեկոն: Այն, բնականաբար, ներառված էր Ձեր՝ «Կոմիտասով ներշնչված» նախագծի ծիրում: Ենթադրվու՞մ է նախագծի եզրափակիչ որևէ միջոցառում մինչև տարեվերջ, թե՞ հենց այդ համերգն էր եզրափակումը կոմիտասյան տարվա Ձեր միջոցառումների:
-Նախ ասեմ, որ Արտո Չաքմաքչյանին նվիրված երեկոն իմ մասնավոր նախաձեռնությունն էր, որի կայացմանը սատարեցին ԿԳՄՍ նախարարությունը, կամերային երաժշտության ազգային կենտրոնը: Իսկ նյութապես մեզ աջակցեց Հայ-ռուսական (սլավոնական) համալսարանի ռեկտոր Արմեն Դարբինյանը: Շնորհակալ եմ բոլորին: Ինչ վերաբերում է «Կոմիտասով ներշնչված» նախագծին, ասեմ, որ սկզբնական փուլում մենք մտադիր էինք կազմակերպել համերգաշար, որը կլցներ կոմիտասյան տարին ամբողջությամբ: Այդ գաղափարի շուրջը համախմբվեց 55 ստեղծագործական միավոր՝ սկսած մենակատարներից մինչև մեծ նվագախմբեր: Սա չիրականացավ, որովհետև նախարարությունը չանդրադարձավ նախագծին: Բայց նախագիծը կայացավ այլ ձևաչափով: Հայաստանյան արտիստները ձայնագրվեցին Հանրային ռադիոյի ստուդիայում, և ձայնագրությունները՝ մոտ տասնմեկ ժամ տևողությամբ, ֆոնդավորվեցին: Հետո լույս տեսավ եռասկավառակ ալբոմ՝ «Կոմիտաս. 150 րոպե/տարի» խորագրով: Իսկ մեր նախագծի ավարտը կլինի հունվարի 23-ին, Արամ Խաչատրյանի անվան համերգասրահում: Նախատեսում ենք համատեղ համերգ հանրային ռադիոյի հետ, որին կմասնակցեն բոլոր այն երաժիշտները, որոնք ձայնագրվել են հիշյալ ձայնասկավառակի համար: Լինելու է շքեղագույն համերգ, որովհետև ներկայացնելու ենք և՛ բնագրային Կոմիտաս, և՛ Կոմիտասը՝ իբրև ստեղծագործության շարժառիթ:
-Այն, ինչ ձեռնարկվեց Կոմիտասի և Թումանյանի 150-ամյակների տոնակատարության շրջանակներում, գոհացնու՞մ է Ձեզ՝ իբրև արվեստագետի, իբրև հայ մարդու:
-Ո՛չ, չի գոհացնում: Այն, ինչ արվել է Կոմիտասի 150-ամյակի շրջանակներում, կարելի է ընկալել որպես միջոցառումների շարք ընդամենը: Ծրագիր, որը կբնորոշեր հոբելյանական տարին, չիրականացավ: Եթե մենք երկու շաբաթը մեկ կազմակերպեինք համերգներ «Կոմիտասով ներշնչված» նախագծի շրջանակներում, տարին իսկապես կլիներ հագեցած:
-«Արծրունի ակումբ» նախագիծն եք իրականացնում Երևանի պետական բժշկական համալսարանում: Ի՞նչ բովանդակություն և նպատակներ ունի այն:
-Գիտեք, որ ես բժշկական համալսարանի հոգաբարձուների խորհրդի նախագահն եմ: Դեռևս անցյալ տարի հայտարարեցինք «Մշակույթը ապագա բժիշկներին» ծրագրի մեկնարկի մասին, որի շրջանակներում կազմակերպվել են մի շարք միջոցառումներ: Համալսարանականների համար ելույթ ունեցան Կոմիտասի անվան ազգային լարային քառյակը, «Կադանս» անսամբլը: Նաև ես հանդես եկա «Կոմիտաս. Տասը հայտնություն» շարքով՝ Հայաստանի պետական սիմֆոնիկ նվագախմբի կամերային կազմի հետ: Ապա որոշեցինք նոր ձևաչափ ներկայացնել ուսանողներին՝ հանդիպումներ, բանախոսություններ բժշկական համալսարանի «Զինվորի տան» նորաբաց գրադարանում: Արդեն երեք միջացառում ենք կազմակերպել այս ձևաչափով. ուսանողները և դասախոսները հանդիպեցին կոնսերվատորիրայի պրոֆեսոր Արամ Թալալյանի և նրա գործընկեր, ջութակահարուհի Մարինա Մանուկյանի (ԱՄՆ), կանադահայ ականավոր հոգեբույժ Ռիտա Գույումճեանի, գրող Անուշ Ասլիբեկյան-Արծրունու հետ: Այսինքն՝ հասարակական և մշակութային կյանքը բժշկական համալսարանում ընթանում է բնականոն ձևաչափերի մեջ, և սրան է ծառայում «Արծրունի ակումբի» գործունեությունը: Առաջիկայում մենք կհյուրընկալենք Վահագն Հայրապետյանին՝ իր ջազային երաժշտախմբի և օպերային երգչուհի Վարսենիկ Ավանյանի հետ, կիրականացնենք բանախոսությունների շարք՝ նվիրված բժշկական համալսարանի հիմնադիրներին:
-Ակնարկեցիք բժշկական համալսարանում գործող «Զինվորի տան» մասին: Ի՞նչ է այն իրենից ներկայացնում:
-Ամբողջական անվանումն է՝ ԵՊԲՀ Հայրենիքի պաշտպանի վերականգնողական կենտրոնի գրադարան:
-Հայրենիքի պաշտպաններին առնչվող յուրաքանչյուր իրողություն անմիջականորեն բոլորիս է վերաբերում: Դուք զինվորական ծառայությունն անցել եք իբրև բժիշկ, թեև պատմել եք, որ Ձեր աշխատասենյակի դռանը փակցրել էիք հայտարարություն այն մասին, որ բժշկությանն առնչվող հարցերով Ձեզ չդիմեն: Գնահատելով Ձեր հումորը, այդուհանդերձ, հասկանում եմ, որ Դուք գիտեք բանակը ներսից՝ իր բազմաթիվ ցավագին խնդիրներով: Այսօր ինչ-որ բան փոխվե՞լ է այս իմաստով. հայրենիքի պաշտպանի հանդեպ վերաբերմունքը, հոգատարությունը, պատասխանատվությունը, նրա կենսակերպը դրական տեղաշարժերի ենթարկվե՞լ են Հայաստանում:
-Ես կարող եմ գնահատել իմ իմացածի սահմաններում: Իսկ իմ իմացածը ոչ թե բուն բանակային կյանքին է վերաբերում, այլ հենց ԵՊԲՀ Հայրենիքի պաշտպանի վերականգնողական կենտրոնին: Ես այստեղ բավական հաճախ եմ լինում: Իմ շփումները զինվորների հետ, զինվորական ծառայության ընթացքում հաշմանդամ դարձած անձանց հետ այս տարածքում են կայանում: Պետք է ասեմ, որ այստեղ ոչ միայն բժշկական օգնություն է ցուցաբերվում նրանց, այլև իրականացվում են այլ կարևոր գործառույթներ: Այստեղ կան նաև սոցիալական տարածքներ, սոցիալական հատուկ ծառայություններ, որոնք ադապտացնում են նրանց սոցիալապես, կրթություն են տալիս, մասնագիտություն են սովորեցնում, նույնիսկ կա գործակալության պես մի կառույց, որն աշխատանքի է տեղավորում: Այսինքն՝ այն ծառայությունը, որը պետությունը պետք է իր վրա վերցնի, իր հնարավորությունների չափով կազմակերպում է բժշկական համալսարանի այդ կենտրոնը: Սա հասարակական կազմակերպություն է, և նրա գրանցած հաջողություններն ավելի շատ դոնորների բարձր գիտակցության և օժանդակության չափի ցուցիչն են: Այստեղ օգնության մեծ բաժինն ստացվում է մասնավոր աղբյուրներից:
-Բժշկական համալսարանի ուսանողների ակտիվությունն ակնհայտ էր հեղափոխության օրերին: Կամ ինձ համար էր ակնհայտ, որովհետև աշխատում եմ համալսարանի հարևանությամբ, և ամեն օր այդ տարածքում լինելով՝ տեսնում էի, թե ինչպիսի խանդավառությամբ, նաև հնարամտությամբ են նրանք դրսևորում իրենց: Այսօր ուսանողների հետ շփումներից ի՞նչ տպավորություն եք ունենում, նրանք բավարարվա՞ծ են իրենց իրականացրած հեղափոխության արդյունքներից, սպասումների մե՞ջ են, թե՞ հիասթափված:
-Պարբերաբար ունենում եմ մասնավոր հանդիպումներ ուսանողների հետ: Բայց նաև մի քանի ամիս առաջ կազմակերպել էի հանդիպում ուսանողության հետ՝ մեծ մասշտաբով: Խնդիրների շրջանակը, որի հետ առնչվեցի այդ հանդիպման ժամանակ, շատ չի տարբերվում մնացած բուհերի ուսանողների շրջանում բարձրացվող խնդիրներից: Հիմնականում այդ դժգոհությունները կապված են վճարման համակարգի հետ: Ոչ բոլոր ընտանիքներն են կարողանում այդ գումարը վճարել. գիտեք, որ բժշկականում դա բավական մեծ թիվ է: Իսկ այդ վարձավճարի չափը համալսարանը չի հորինել, դա երկրի ընդհանուր պայմաններից թելադրվող գին է: Ինքս դրա ջատագովը չեմ: Ինչպես որ բժշկական համալսարանի հիմնադիր մեծ պապս՝ Վահան Արծրունին, այնպես էլ ես խոր համոզում ունեմ, որ և՛ կրթությունը, և՛ առողջապահական ծառայությունները մեր ազգին պետք է մատուցվեն անվճար:
-Անվճար կրթության և բուժսպասարկման հեռանկարը իրատեսակա՞ն եք համարում մեր երկրում:
-Հարյուր տարի առաջ, երբ առաջին սերնդի բժշկապետերը եկել են Հայաստան, նրանց էլ են այդ հարցը տվել հաստատ՝ արդյոք հնարավոր կլինե՞ր 1920-ականների Հայաստանում անվճար ուսուցում և բուժծառայություն մատուցել հայ ազգին: Կյանքը ցույց տվեց, որ դա հնարավոր է: Այսինքն՝ դա ճշգրիտ համակարգման և սրտացավ մոտեցման հետևանքով միայն կարող է իրականանալ: Երբ այսօրվա իրողությունները համեմատում եմ անցյալ դարի 20-ականների հետ, հասկանում եմ, որ իմ տեսլականն իրականացնելու նախադրյալներն անհամեմատ ավելի շատ են, շատ ավելի իրատեսական են այսօր, քան հարյուր տարի առաջ:
Զրույցը վարեց
Կարինե ՌԱՖԱՅԵԼՅԱՆԸ
Հեղինակի նյութեր
- Անհամբեր ու սիրով եմ սպասում իր հերթական գրին, ես էդ գրի մշտամնա ընթերցողն եմ
- Դերենիկ Դեմիրճյանի ժառանգության արժևորումը՝ ժամանակակից գիտական խոսքով
- Երախտագիտություն՝ կինոլեզվով
- Դերենիկ Դեմիրճյան-145
- «Այս մարդիկ չեն սիրում մեր ժողովրդին, պատրաստ չեն նրա հոգսը կրելու՝ առանց պարգևավճարի»
- «Պետությունը կորցրել է իր դեմքը, և եթե մենք թույլ տանք, որ այս ճգնաժամն ավելի խորանա, ուղղակի կկործանվենք»
- «Կա այսպիսի մի կարծիք՝ հարկ է ստեղծել Հայաստան ամրոց-պետություն»
- «Մի բան հստակ է՝ այս իշխանությունները պետք է անհապաղ հեռանան»
- «Եթե մեր մշակույթը լիներ բարձր մակարդակի վրա, մենք այսօրվա ողբերգությունը չէինք ունենա»
- «Մեր թշնամու գործած ոճիրներից ու հանցագործություններից ոչ մեկը թույլատրված չէր որևէ օրենքով»
- «Ի սկզբանե մտածել են արնաքամ անել ժողովրդին, բերել-հասցնել մի վիճակի, որ հետո ասեն՝ դե՜, չդիմացանք, ու ստորագրեն այս փաստաթուղթը»
- «Վերջին տեխնոլոգիաներով զինված հարուստ, անպարտ բանակ, սեփականին զուգահեռ՝ պետական հզոր արդյունաբերություն պիտի ստեղծենք»
- «Եթե հիմա ենք գնում փոխզիջման, դրա տակ ի՞նչ է ենթադրվում. ինքնաոչնչացու՞մ, ինքնասպանությու՞ն»
- «Աստված մեզ հետ է և մեր արդար գործին զորավիգ»
- «Պարտադրված պատերազմը, իհարկե, ծանր բան է, բայց մենք պատրաստ էինք դրան»
- «Հանուն ազգի, հանուն հայրենիքի զոհվածների հերոսությունը չափանիշների փոփոխության ենթակա չէ»
- «Ինչպես Հիսուսը, այդպես էլ Նարեկացին Աստծուց ներողություն է խնդրում բոլորիս մեղքերի համար»
- «Մենք աշխարհի մեջ ենք, ու աշխարհն է մեր մեջ. պարզապես, որպես գաղտնի զենք, ունենք Ոգին, որ մեզ պահել ու պահելու է»
- «Մենք Աստուծոյ փառք կու տանք, որ հայրենիքը կը մնայ հայրենիք եւ մեր մնայուն հասցէն»
- «Կարդում էի այն ստեղծագործությունների ցանկը, որ պատրաստվում են հանելու դպրոցական դասագրքերից, ու սարսափում էի»
Մեկնաբանություններ